Kentlerde Turizmin Yönetilmesi ve Sürdürülebilir Gelişimi İçin Konaklama Vergisi: Dünya’dan Örnekler ve Türkiye Uygulaması

Year 2024, Volume: 7 Issue: 3, 906 - 921, 06.01.2025

Ömer Faruk Tekin , Servet Say

Abstract

Çalışmanın amacı, dünya ülkelerinden uygulama örnekleri vererek, 2023 yılı başında Türkiye’de yürürlüğe giren konaklama vergisini, özellikleri, temel unsurları, vergi sistemimiz içindeki yeri ve muhasebeleştirilmesi bakımından analiz etmektir. Turizmin sürdürülebilirliği, bir kalkınma ekonomisine dönüştürülmesi, doğal, tarihî ve kültürel değerlerin korunması ve turizme yönelik vergi politikaları sektörle ilgili tartışmaların başında gelmektedir. Öncelikle Avrupa ülkelerinde, ABD’de ve Japonya’da uygulanmaya başlayan son yıllarda daha fazla ülkede benimsenen konaklama vergisi de bu hususlarla birlikte tartışılan konulardan biridir. Turist vergisi, şehir vergisi gibi farklı terimlerle anılan konaklama vergisi, konaklama işletmeleri tarafından verilen hizmetler üzerinden alınan bir vergidir. Konaklama vergisi aşırı turizmin kontrol altında tutulması, turizm faaliyetleri sonucu ortaya çıkan olumsuzlukların en aza indirilmesi ve turizm hizmetlerinin kalitenin arttırılması amacıyla uygulanmaya başlamıştır. Ayrıca, yerel hizmetlerin turizmin yoğunlaştığı sezonlarda da kaliteli sunulması, kent yönetimlerinin malî bakımdan geliştirilmesi, yatırım ve tanıtıma yönlendirilen gelirlerle turizmin gelişim ve sürdürülebilirliğinin sağlanması amaçlanmaktadır. Bu çalışmada, ilk olarak turizm hizmetlerinin vergilendirilmesinin faydaları ve gerekçeleri incelenmektedir. Turizmde uygulanan vergiler üzerinde durularak, konaklama vergisinin tanımı ve teorik çerçevesi sunulmaktadır.

Keywords

Kent, Turizm, Turist Vergisi, Şehir Vergisi, Konaklama Vergisi

Ethical Statement

Bu makale Araştırma ve Yayın Etiğine uygundur. Beyan edilecek herhangi bir çıkar çatışması yoktur. Araştırmanın ortaya konulmasında herhangi bir mali destek alınmamıştır. Makale yazım ve intihal/benzerlik açısından kontrol edilmiştir. Makale, “en az iki dış hakem” ve “çift taraflı körleme” yöntemi ile değerlendirilmiştir. Yazar(lar), dergiye imzalı “Telif Devir Formu” belgesi göndermişlerdir. Mevcut çalışma için mevzuat gereği etik izni alınmaya ihtiyaç yoktur. Bu konuda yazarlar tarafından dergiye “Etik İznine Gerek Olmadığına Dair Beyan Formu” gönderilmiştir.

Supporting Institution

Araştırmanın ortaya konulmasında herhangi bir mali destek alınmamıştır.

Accommodation Tax for Management and Sustainable Development of Tourism in Cities: Examples from the World and Application in Türkiye

Abstract

The study aims to analyze the accommodation tax, which entered into force in Turkey at the beginning of 2023, in terms of its features, basic elements, its place in the Turkish tax system, and its accounting by giving examples from the world's countries. The sustainability of tourism, its transformation into a development economy, the protection of natural, historical, and cultural values, and tax policies for tourism are among the forefront of discussions related to sector about the sector. The accommodation tax, which has been adopted in more countries in recent years and has started to be implemented primarily in European countries, the USA, and Japan, is one of the issues discussed together with these issues. Accommodation tax, which is referred to by different terms such as tourist tax, and city tax, is a tax on services provided by accommodation businesses. Accommodation tax has been implemented to keep excessive tourism under control, to minimize the negative effects arising from tourism activities, and to increase the quality of tourism services. In addition, it aims to provide quality local services during the seasons when tourism is intensified, develop the city administrations financially, and ensure the development and sustainability of tourism with incomes directed to investment and promotion. In this study, firstly, the benefits and justifications of taxation of tourism services are examined. The definition and theoretical framework of the accommodation tax are presented, with an emphasis on the taxes applied in tourism.

Keywords

City, Tourism, Tourist Tax, City Tax, Accommodation Tax

Ethical Statement

This paper complies with Research and Publication Ethics, has no conflict of interest to declare, and has received no financial support. The article has been checked for spelling and plagiarism/similarity. The article was evaluated by "at least two external referees" and "double blinding" method. The author(s) sent a signed "Copyright Transfer Form" to the journal. There is no need to obtain ethical permission for the current study as per the legislation. The "Declaration Form Regarding No Ethics Permission Required" was sent to the journal by the authors on this subject.

Supporting Institution

No financial support was received for the conduct of the research.

References

• AKÇAOĞLU, Ertuğrul (2020), “Konaklama Vergisi Hakkında Kısa Bir Değerlendirme”, Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, S.10(2), ss.388-405.
• AŞCI AKINCI, Nuray (2020), “Konaklama Vergisi: Ölçülülük Meselesi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, S.148, ss.77-100.
• BETTENSTEUER (t.y.), “Der Ultimative Bettensteuer-Überblick”, Bettensteuer Kurumsal Web Sayfası (E-Döküman), https://www.bettensteuer.de (Erişim Tarihi: 23.01.2024).
• BOZDANOĞLU, Burçin (2013), “Konaklama Vergisi Uygulaması ve Türkiye’de Uygulanabilirliği”, Maliye Dergisi, S.164(1), ss.131-149.
• CITTÀ DI TORINO (2023), “Imposta di Soggiorno”, Comune Torino Kurumsal Web Sayfası (E-Döküman), http://www.comune.torino.it/soggiorno/ (Erişim Tarihi: 20.01.2024).
• CITTÀ DI VENEZIA (2022), “Imposta di Soggiorno”, Comune Venezia Kurumsal Web Sayfası (E-Döküman), https://www.comune.venezia.it/it/content/imposta-di-soggiorno-0 (Erişim Tarihi: 25.01.2024).
• CITY OF OTTAWA (2023), “Hotel and Short-Term Accommodation Tax”, Ottowa Kurumsal Web Sayfası (E-Döküman), https://ottawa.ca/en/living-ottawa/taxes/hotel-and-short-term-accommodation-tax# (Erişim Tarihi: 11.01.2024).
• COMUNE DI ROMA (2022), “Contributo di Soggiorno”, Comune Roma Kurumsal Web Sayfası (E-Döküman), https://www.comune.roma.it/web/it/scheda-servizi.page?contentId=INF41430 (Erişim Tarihi: 18.01.2024).
• ÇELİKKAYA, Ali (2011), “Türkiye ve Avrupa Birliği Üyesi Ülkelerde Konaklama ve Yiyecek-İçecek Hizmeti Sunan Turizm İşletmelerinde Katma Değer Vergisi Uygulamalarının Karşılaştırılması”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, S.22(2), ss.167-182.
• ÇETİN, Gürel (2014), “Sustaining Tourism Development Through City Tax: The Case of Istanbul”, E-Review of Tourism Research, S.11(1/2), ss.26-41.
• DEMİR, İhsan Cemil, GÖKÇE, Cem ve CİĞERCİ, İsmail (2017), “Vergi İndirimlerinin Ekonomik ve Mali Etkileri: Son Dönem Türkiye Uygulamaları”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, S.5(5), ss.75-88.
• DOĞAN, Mustafa (2017), “Turizm ve Şehir Vergisi: Kuramsal Bir Analiz ve Türkiye Üzerine Öneriler”, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, S.28(2), ss.269-280.
• DURÁN-ROMÁN, J. Luis, CÁRDENAS-GARCÍA, P. Juan ve PULIDO-FERNÁNDEZ, J. Ingacio (2020), “Taxation of Tourism Activities: A Review of the Top 50 Tourism Destinations”, Revista De Economía Mundial, S.55, ss.49-78.
• ENTREPRENDRE (2023), “Taxe de Séjour Touristique: Quels Sont Les Tarifs?”, Le Site Officiel D’information Administrative Pour Les Entreprises, https://entreprendre.service-public.fr/vosdroits/F31635 (Erişim Tarihi: 18.01.2024).
• ETOA (2019), “ETOA’s 2019 Review of European Tourism Taxes Calls for Destinations to Recognise the Value of the Visitor Economy and Risk to Competitiveness”, European Tourism Association, https://www.etoa.org/etoa-review-tourism-taxes/ (Erişim Tarihi: 26.01.2024).
• EUROPEAN COMMISSION (2017), “The Impact of Taxes on the Competitiveness of European Tourism”, Final Report, PriceWaterHouseCoopers LLP (PwC) Publishing, London (UK).
• GOVERNMENT OF ALBERTA (2023), “Tourism Levy: Collecting and Remitting the Tourism Levy for Temporary Accommodation Providers”, Alberta Kurumsal Web Sayfası (E-Döküman), https://www.alberta.ca/tourism-levy.aspx (Erişim Tarihi: 27.01.2024)
• GÜLER, Ahmet (2017), “Roma ve Venedik Özelinde İtalya’da Turist Vergisi ve Türkiye’de Uygulanması”, Pamukkale Journal of Eurasian Socioeconomic Studies, S.4(1), ss.18–25.
• HAZINSKI, Thomas A. ve GONZALEZ Peter J. (2022), “2022 HVS Lodging Tax Report – USA”, HVS, https://www.hvs.com/article/9469-2022-hvs-lodging-tax-report-usa (Erişim Tarihi: 25.01.2024).
• HAZINSKI, Thomas A. ve HANSEL, Joseph (2021), “2021 HVS Lodging Tax Report – USA”, HVS, https://www.hvs.com/article/9160-2021-hvs-lodging-tax-report-usa (Erişim Tarihi: 25.01.2024).
• HUDSON, Simon, MENG, Fang, SO, Kevin Kam F., SMITH, Scott, LI, Jing ve QI, Rui (2021), “The Effect of Lodging Tax Increases on US Destinations”, Tourism Economics, S.27(1), ss.205-219.
• IMPOTS (2023), “Taxe de Séjour”, Impots Kurumsal Web Sayfası (E-Döküman), https://www.impots.gouv.fr/taxe-de-sejour (Erişim Tarihi: 24.01.2024).
• INSEE (2023), “Établissement Public de Coopération Intercommunale / EPCI”, L’institut National De La Statistique Et Des Etudes Economiques, https://www.insee.fr/fr/metadonnees/definition/c1160 (Erişim Tarihi: 24.01.2024).
• KIZILTOPRAK, Özgür (2022), “Türkiye’de Konaklama Vergisinin ve Turizm Payının Tahsis İlkesi Yönünden Değerlendirilmesi”, Balıkesir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.3(1), ss.13-24.
• KYODO NEWS (2023), “More Japan Tourist Hot-Spots Imposing Hotel Taxes to Fund Promotions”, Kyodo News Kurumsal Web Sayfası (E-Döküman), 24 July 2022, https://english.kyodonews.net/news/2023/07/1c2581710288-more-japan-tourist-hot-spots-imposing-hotel-taxes-to-fund-promotions.html (Erişim Tarihi: 22.01.2024).
• MATCHA (2020), “2020 Accommodation Tax in Japan: A Guide for Travelers”, Matcha Kurumsal Web Sayfası (E-Doküman), 5 March 2020, https://matcha-jp.com/en/9362#matcha_1 (Erişim Tarihi: 19.01.2024).
• McCARTNEY, Glenn (2019), “Taxing Tourists to Manage Mass Tourism: A Case Study of Macao”, Current Issues in Tourism, S.23(15), ss.1840-1844.
• MILANO, Claudio, CHEER, Joseph ve NOVELLI, Marina (2018), “Overtourism: A Growing Global Problem”, The Conversation, https://theconversation.com/overtourism-a-growing-global-problem-100029 (Erişim Tarihi: 19.01.2024)
• MILANO, Claudio, CHEER, Joseph ve NOVELLI, Marina (2019), Overtourism: Excesses, Discontents and Measures in Travel & Tourism, CABI Press, Wallingford (UK).
• MISA TOUR (2022), “Tourist Tax in Greece”, Misa Tour Kurumsal Web Sayfası (E-Döküman), https://www.misatour.cz/en/blog/tourist-tax-in-greece (Erişim Tarihi: 23.01.2024).
• NEPAL, Rabindra ve NEPAL, S. Kumar (2021), “Managing Overtourism Through Economic Taxation: Policy Lessons from Five Countries”, Tourism Geographies, S.23(5-6), ss.1094-1115.
• OECD (2014), OECD Tourism Trends and Policies 2014, OECD Publishing, Paris (FR).
• ORTEGA, J. Luis (2019), “Tasas Turísticas en España y en Europa: Lo Que Hay Que Pagar”, Hostel Tour Kurumsal Web Sayfası, https://www.hosteltur.com/130006_tasas-turisticas-en-espana-y-en-europa-en-2019-lo-que-hay-que-pagar.html (Erişim Tarihi: 23.01.2024).
• PARVEEN, Nazia (2023), “Manchester’s £1-a-night Tourist Tax Comes into Force”, The Guardian (E-Haber), 31 Mart 2023, https://www.theguardian.com/travel/2023/mar/31/manchester-1-a-night-tax-on-tourists-comes-into-force (Erişim Tarihi: 24.01.2024).
• PLZÁKOVÁ, Lucie ve STUDNIČKA, Petr (2021), “Local Taxation of Tourism in the Context of the Collaborative Economy - Case Study from the Czech Republic”, Lex Localis - Journal of Local Self-Government, S.19(1), ss.65-89.
• REVENUE QUÉBEC (t.y.), “Tax on Lodging - Paying and Billing the Tax”, Revenue Québec Kurumsal Web Sayfası, https://www.revenuquebec.ca/en/citizens/consumption-taxes/taxable-zero-rated-or-tax-exempt-goods-and-services/tax-on-lodging/ (Erişim Tarihi: 26.01.2024).
• SCOTTISH GOVERNMENT (2023), “Local Visitor Levy”, Scottish Government Kurumsal Web Sayfası, https://www.gov.scot/policies/tourism-and-events/tourism-tax-discussion/ (Erişim Tarihi: 23.01.2024).
• STADT WIEN (2022), “Ortstaxe - Abgabenkonto Eröffnen, Steuererklärung Abgeben, Berechnung”, Stadt Wien, https://www.wien.gv.at/amtshelfer/finanzielles/rechnungswesen/abgaben/ortstaxe.html (Erişim Tarihi: 22.01.2024).
• STATISTA (2024), “Impuesto Sobre Las Estancias En Establecimientos Turísticos en Barcelona”, Statista (E-Statics), https://es.statista.com/estadisticas/726995/tasa-turistica-por-estancia-en-establecimiento-turistico-barcelona/ (Erişim Tarihi: 21.02.2024).
• THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION (2006), “Council Directive 2006/112/EC of 28 November 2006 on the Common System of Value Added Tax”, Official Journal of the European Union, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX%3A32006L0112 (Erişim Tarihi: 21.03.2024).
• THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION (2011), “Council Implementing Regulation (EU), No 282/2011 of 15 March 2011 - Laying Down Implementing Measures for Directive 2006/112/EC on the Common System of Value Added Tax”, (recast 01.07.2022), Official Journal of the European Union, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ALL/?uri=CELEX%3A32011R0282 (Erişim Tarihi: 21.03.2024).
• TOKYO METROPOLITAN GOVERNMENT (2022), “Guide to Metropolitan Taxes”, Tokyo Metropolitan Government, https://www.tax.metro.tokyo.lg.jp/book/guidebookgaigo/guidebook2022e.pdf (Erişim Tarihi: 19.03.2024).
• TÜRK, İsmail (2009), Kamu Maliyesi, Turhan Kitabevi, Ankara.
• YAVAN, Sercan (2020), “Türkiye’deki Konaklama Vergisinin Değerlendirilmesi”, Vergi Raporu, S.250, ss.188-203.