Mahremiyet ve Görsel Sömürü: Kadın Çalışanlar Üzerine Bir Araştırma

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 124 - 136, 28.03.2025

Gönül Gül

https://doi.org/10.33712/mana.1608074

Abstract

Tarihsel gelişim sürecine bakıldığında kadınların ilk olarak aile bireyleri ile birlikte kendi tarım ve hayvancılık işlerinde çalıştıkları görülmektedir. Bu çalışmada çalışma hayatındaki kadınların cinsiyetleri ve görsellikleri ile ilgili olarak iş hayatında karşılaştıkları sorunlar tespit edilerek, çözüm önerileri geliştirilmek istenmiştir. Çalışmada Çankırı ilinde farklı sektörlerde faaliyet gösteren belli sayıda kadın çalışanlar ile iş yeri yöneticileri alınmış ve bu kişilere hazırlanmış olan mülakat soruları yöneltilmiştir. Araştırmaya katılan katılımcılara hazırlanmış olan mülakat soruları yüz yüze görüşmeler yapılarak sorulmuştur. Alınan yanıtlara göre yüzdelik dilimler halinde grafikler yapılarak, değerlendirmeler yapılmıştır. Araştırmanın sonucunda katılımcı kadınların çoğunluğu iş yerlerinde kendilerine yapılan görsellikle ilgili dayatmaları ve zorlamaları kabul etmediklerini ifade etmiştir. Bu dayatmaları kadın çalışanlar kendi özel mahremiyetlerinin ve özel hayatlarının ihlali olarak düşünmektedir. İş yeri yöneticilerinin büyük çoğunluğu iş yerlerinde kadın çalışanların görselliğine karışılmaması gerektiğini ve karışılması halinde bu durumun çalışan kadınların dış görünümüne yapılacak görsel sömürü olacağı ve kadın çalışanların mahremiyetlerinin ihlal edilmesi olacağını ifade etmişlerdir.

Keywords

Kadın Çalışanlar, Mahremiyet, Görsel Sömürü, Mahremiyet İhlali

Ethical Statement

Bu makale Araştırma ve Yayın Etiğine uygundur. Beyan edilecek herhangi bir çıkar çatışması yoktur. Araştırmanın ortaya konulmasında herhangi bir mali destek alınmamıştır. Makale yazım ve intihal/benzerlik açısından kontrol edilmiştir. Makale, “en az iki dış hakem” ve “çift taraflı körleme” yöntemi ile değerlendirilmiştir. Makalede kullanılan ölçek için yazar(lar) tarafından ölçeğin orjinal sahibinden izin alındığı beyan edilmiştir. Yazar(lar), dergiye imzalı “Telif Devir Formu” belgesi göndermişlerdir. Bu araştırmanın yapılması ile ilgili olarak Çankırı Karatekin Üniveritesi Etik Komisyonundan 23/02/2024 tarih ve 38 sayılı “Etik İzni Belgesi” alınmıştır. Yazar, çalışmanın tüm bölümlerine ve aşamalarına tek başına katkıda bulunmuştur.

Supporting Institution

Araştırmanın ortaya konulmasında herhangi bir mali destek alınmamıştır.

Privacy and Visual Exploitation: A Study on Female Employees

Abstract

When examining the historical development process, we see that women initially worked in their own agricultural and livestock activities alongside their family members. This study aimed to identify the problems faced by women in the workplace related to their gender and visual appearance, as well as to develop proposed solutions. In the study, a certain number of female employees and workplace managers operating in different sectors in Çankırı province were taken and interview questions prepared for these people were asked. The interview questions prepared for the participants who participated in the research were asked through face-to-face interviews. According to the answers received, graphs were made in percentages and evaluations were made. As a result, most of the participating women stated that they did not accept the visual impositions and compulsions placed on them in their workplaces. Furthermore, most workplace managers stated that the visual appearance of female employees should not be interfered with, and that doing so would constitute visual exploitation and a violation of female employees’ privacy.

Keywords

Female Employees, Privacy, Visual Exploitation, Privacy Violation

Ethical Statement

This paper complies with Research and Publication Ethics, has no conflict of interest to declare, and has received no financial support. The article has been checked for spelling and plagiarism/similarity. The article was evaluated by "at least two external referees" and "double blinding" method. For the scale used in the article, it is declared by the authors that permission was obtained from the original owner of the scale. The author(s) sent a signed "Copyright Transfer Form" to the journal. Regarding the conduct of this research, an “Ethics Permission Certificate” dated 23/02/2024 and numbered 38 was obtained from the Ethics Committee of the University of Çankırı Karatekin. The author contributed to all sections and stages of the study alone.

Supporting Institution

No financial support was received for the conduct of the research.

References

• AYDIN, Fatma Fehime ve ERDEM, Ekrem (2014) “The Effect of Women's Employment on Competitiveness and Economic Growth: A Comparison of Turkey and the Most Competitive Countries”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.44, ss.59-71.
• AYDIN, Nevzat (2015), “Hadislerde Mesken Mahremiyetini Tehdit Eden Unsurlara Karşı Alınan Önlemler”, EKEV Akademi Dergisi, S.63(63), ss.287-314.
• AYVAZ KIZILGÖL, Özlem (2012), “Kadınların İş Gücüne Katılımının Belirleyicileri: Ekonometrik Bir Analiz”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, S.13(1), ss.88-101.
• BELSEY, Andrew ve CHADWICK, Ruth (1998), Medya ve Gazetecilikte Etik Sorunlar (Çev. Nurçay Türkoğlu), Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• BERBER, Metin ve YILMAZ ESER, Burçin (2008), “Türkiye’de Kadın İstihdamı: Ülke ve Bölge Düzeyinde Sektörel Analiz”, İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, S.10(2), ss.1-16.
• BİLİR GÜLER, Seyhan (2005), “Örgüt Kültürü İçinde Cinsiyet Ayrımcılığı ve Kadınların İşyerinde Karşılaştıkları Mesleki Baskılar: Trakya Bölgesin İmalat Sektöründe Kadın Çalışanlar Üzerine Bir Araştırma”, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• BOZKAYA, Gülferah (2013), “Kadınların İş Gücüne Katılımını Belirleyen Faktörler: Türkiye Üzerine Bir Analiz”, Sosyal Bilimler Dergisi, S.3(5), ss.69-89.
• DEMİR, Fevzi (2008), “Tarihsel Süreç İçinde Kadın Hakları ve Kadının Çalışma Hayatı İçindeki Yeri”, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, S.21(4), ss.8-24.
• DOLGUN, Uğur (2015), Şeffaf Hapishane Yahut Gözetim Toplumu, Ötüken Yayıncılık, Ankara.
• DURMAZ, Şerife (2016), “İş Gücü Piyasasında Kadınlar ve Karşılaştıkları Engeller”, Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (AEÜSBED), S.2(3), ss.37-60.
• ERDOĞAN, Savaş ve YAŞAR, Sema (2018), “Türkiye’de Kadın İstihdamının Gelişimi: Konya - Karaman Örneği”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, S.20(34), ss.18-28.
• GÜNDOĞDU, Aylin (2018), “Kadınların İş Gücüne Katılımını Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi: Türkiye Uygulaması”, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tekirdağ.
• HAŞİT, Gürkan ve YAŞAR, Onur (2015), “Çalışan Kadınlarda Örgütsel Stres Kaynakları; Bir Kamu Kurumu Örneği”, Sakarya İktisat Dergisi, S.4(4), ss.1-30.
• IŞIK, Murşit ve KAÇAR, Tevfik (2020), “Çalışma Hayatında Kadınların Görsel Sömürüsü Üzerine Nitel Bir Araştırma: Isparta İli Örneği”, ASSAM Uluslararası Hakemli Dergi, S.7(17), ss.11-25.
• KILIÇ, Dilek ve ÖZTÜRK, Selcen (2014), “Türkiye’de Kadınların İşgücüne Katılımı Önündeki Engeller ve Çözüm Yolları: Bir Ampirik Uygulama”, Amme İdaresi Dergisi, S.47(1), ss.107-130.
• KATKAT, Münevver (2000), “Kadının Çalışma Hayatındaki Yeri ve Yükselişi”, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• KATKAT ÖZÇELİK, Münevver (2017), “Çalışma Hayatında Kadının Yeri ve Kariyer Gelişim Engelleri”, The Journal of Academic Social Science, S.5(52), ss.49-70.
• KOCACIK, Faruk ve BİLİCAN GÖKKAYA, Veda (2005), “Türkiye'de Çalışan Kadınlar ve Sorunları”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, S.6(1), ss.195-289.
• KORKMAZ, Hatun (2014), “Yönetim Kademelerinde Kadına Yönelik Cinsiyet Ayrımcılığı ve Cam Tavan Sendromu”, Asos Journal Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.2(5), ss.1-14.
• LYON, David (1997), Elektronik Göz: Gözetim Toplumunun Yükselişi (Çev. Dilek Hattatoğlu), Sarmal Yayınları, İstanbul.
• MOORE, Barrington (2017), Privacy: Studies in Social and Cultural History, Routledge Publisher, New York (US).
• ÖNDER, Nurcan (2013), “Türkiye’de Kadın İşgücünün Görünümü”, ÇSGB Çalışma Dünyası Dergisi, S.1(1), ss.35–61.
• PARLAKTUNA, İnci (2010), “Türkiye’de Cinsiyete Dayalı Mesleki Ayrımcılığın Analizi”, Ege Akademik Bakış Dergisi, S.10(4), ss.1217- 1230.
• SEZEN, Abdulvahid ve ERDEN, Müslme (2018), “Mahremiyetin Psiko-Sosyal Yansımaları”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.20, ss.83-92.
• SOLOVE, Daniel J. (2006), “A Taxonomy of Privacy”, University of Pennsylvania Law Review, S.154(3), ss.477-560.
• ŞAHBAZ KILINÇ, Nazan (2015), “Küresel Eğilimler Çerçevesinde Kadın İstihdamı”, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, S.4(9), ss.120-135.
• TDK TÜRKÇE SÖZLÜK (2023), “Mahremiyet”, Büyük Türkçe Sözlük, TDK Yayını, Ankara, 12. Baskı, https://sozluk.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 31.10.2024).
• TSANI, Stella, PAROUSSOS, Leonidas, FRAGIADAKIS, Costas, CHARALAMBIDIS, Ioannis, CAPROS, Pantelis (2012), Female Labour Force Participation and Economic Development in Southern Mediterranean Countries: What Scenarios for 2030?, MEDPRO Technical Report, 19 December 2012, MedPro Corporate Web Page, https://www.files.ethz.ch/isn/159495/No%2019%20Tsani%20et%20al%20Female%20Labour%20Force%20Participation.pdf (Erişim Tarihi: 21.04.2024).
• YILMAZ, Abdullah, BOZKURT, Yavuz ve İZCİ, Ferit (2008), “Kamu Örgütlerinde Çalışan Kadın İş görenlerin Çalışma Yaşamlarında Karşılaştıkları Sorunlar Üzerine Bir Araştırma”, Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.9(2), ss.89–114.
• YÜKSEL, Mehmet (2003), “Mahremiyet Hakkı ve Sosyo-Tarihsel Gelişimi”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, S.58(1), ss.182-213.
• https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Istatistiklerle-Kadin-2023-53675 (Erişim Tarihi: 21.04.2024).
• https://www.ilo.org/tr/resource/news/isveren-ve-orgutleri-toplumsal-cinsiyet-esitligi- konusunda-ilerleme (Erişim Tarihi: 21.04.2024).