Resmi Veriler Işığında Uyuşturucu Kaçakçılığı ile Mücadele: Türkiye Örneği

Year 2025, Volume: 8 Issue: 2, 514 - 536, 30.06.2025

Kutay İşler

https://doi.org/10.33712/mana.1702676

Abstract

Bu çalışmada, kayıt dışı ekonomi tanımının yanı sıra kayıt dışı ekonomi çeşitleri ve suç ekonomisi kapsamındaki temel suçlar ele alınmıştır. İlerleyen bölümlerde ciddi pazar payına sahip uyuşturucu madde çeşitleri ve Türkiye’deki kaçakçılık rotaları incelenmiştir. Son bölümde resmi verilerle güvenlik güçleri tarafından uyuşturucu madde yakalanma oranları verilerek son yıllarda yapılan araştırmalara değinilmiştir. Dünyanın birçok noktasında olduğu gibi Türkiye’de de özellikle organize suç örgütleri ve terör örgütleri yasal olmayan faaliyetlerine süreklilik katmak ve kazanç sağlamak istemektedirler. Bunları sağlamak için ülkelerin gerek kolluk kuvvetlerine gerekse de ekonomik güvenlik sağlayıcı kurumlarına karşı kılıf uydurmaya çalışmaktadırlar. Bu amaçla terör örgütleri tarafından kültür merkezleri, yayınevleri, dernekler ve vakıflar gibi legal görünümlü yapılar oluşturarak maddi ve lojistik destek sağlamaya çalışıldığı gibi, doğrudan illegal olarak da kazanç sağlamaya çalışmaktadırlar. Kaçakçılığın boyutları incelendiğinde özellikle uyuşturucu kaçakçılığı küresel çapta üzerinde çok daha fazla durulması gereken konu olmuştur. Söz konusu yasadışı faaliyet organize suç örgütleri ve terör örgütleri için fazlasıyla kazançlı bir sektör olduğundan, bu örgütler yasal olmayan faaliyetlerini artırmak ve devamlı kılmak için yasal olmayan nakit akışlarına yönelmektedir. Bu bağlamda alınacak önlemler ulusal düzeyden ziyade uluslararası mücadele biçiminde olmalıdır.

Keywords

Suç Ekonomisi , Kayıtdışı Ekonomi , Terörizm , Kaçakçılık , Uyuşturucu

Ethical Statement

Bu makale Araştırma ve Yayın Etiğine uygundur. Beyan edilecek herhangi bir çıkar çatışması yoktur. Araştırmanın ortaya konulmasında herhangi bir mali destek alınmamıştır. Makale yazım ve intihal/benzerlik açısından kontrol edilmiştir. Makale, “en az iki dış hakem” ve “çift taraflı körleme” yöntemi ile değerlendirilmiştir. Yazar, dergiye imzalı “Telif Devir Formu” belgesi göndermişlerdir. Mevcut çalışma için mevzuat gereği etik izni alınmaya ihtiyaç yoktur. Bu konuda yazarlar tarafından dergiye “Etik İznine Gerek Olmadığına Dair Beyan Formu” gönderilmiştir. Yazar, çalışmanın tüm bölümlerine ve aşamalarına tek başına katkıda bulunmuştur.

Supporting Institution

Araştırmanın ortaya konulmasında herhangi bir mali destek alınmamıştır.

Struggle with Drug Smuggling Based on Official Data: The Case of Türkiye

Abstract

This study discusses the definition of the informal economy, its various forms, and key offenses that fall under the scope of the criminal economy. In the following sections, widely trafficked narcotic substances and major smuggling routes in Türkiye are examined. The final section presents official data on drug seizures by security forces and highlights recent research conducted in this field. As in many parts of the world, organized crime and terrorist organizations in Türkiye aim to sustain their illicit operations while securing financial gain. To achieve this, they attempt to circumvent state control mechanisms, including law enforcement agencies and institutions responsible for economic security. To achieve these goals, terrorist organizations establish seemingly legal entities such as cultural centers, publishing houses, associations, and foundations. These legal entities are used to provide financial and logistical support, while the organizations also engage in direct illegal activities. An examination of smuggling activities reveals that drug trafficking, in particular, is a subject that requires significantly greater global attention. Given the substantial profits it generates, this illegal trade continues to attract both criminal and terrorist organizations, prompting them to rely on illicit financial flows to expand and maintain their operations. In this context, effective countermeasures must be framed as part of an international effort rather than limited to national strategies.

Keywords

Crime Economy , Informal Economy , Terrorism , Smuggling , Drugs

Ethical Statement

This paper complies with Research and Publication Ethics, has no conflict of interest to declare, and has received no financial support. The article has been checked for spelling and plagiarism/similarity. The article was evaluated by "at least two external referees" and "double blinding" method. The author sent a signed "Copyright Transfer Form" to the journal. There is no need to obtain ethical permission for the current study as per the legislation. The "Declaration Form Regarding No Ethics Permission Required" was sent to the journal by the authors on this subject. The author contributed to all sections and stages of the study alone.

Supporting Institution

No financial support was received for the conduct of the research.

References

• ALTINTAŞ, Can (2018), “Türkiye’de Narko Terörizm ve Uluslararası Düzeyde Uyuşturucu ile Mücadele”, Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• ATICI, Halil Hikmet (2021), “Terörizmin Finansmanı ile Mücadele Çerçevesinde Bir Araç Olarak Kartlı Ödeme Sisteminin Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• AYDEMİR, Şinasi (1995), Türkiye’de Kayı Dışı Ekonomi (Vergisel Ağırlıklı Uzlaşma Önerisi), Maliye Hesap Uzmanları Derneği Yayınları, İstanbul.
• AYDEMİR, Şinasi (1995a), “Kayıt Dışı Ekonomi Üzerine (I)”, Vergi Dünyası, S.161, ss.72-86.
• AYKIN, Hasan ve SÖZMEN, Kevser (2008), Terörün Finansmanı, Masak Yayınları, Ankara, 2. Baskı.
• DEMİR, Halil İbrahim (2007), “Kayıt Dışı Ekonomi ve Kara Para İlişkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI (2022), “Türkiye’nin Uyuşturucu ile Mücadelesi”, T.C. Dışişleri Bakanlığı Kurumsal Web Sayfası, https://www.mfa.gov.tr/turkiye_nin-uyusturucu-ile-mucadelesi.tr.mfa (Erişim Tarihi: 19.11.2023).
• EMNİYET GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (2025), Türkiye Uyuşturucu Raporu: Eğilimler ve Gelişmeler (2018-2024), Emniyet Genel Müdürlüğü Narkotik Suçlarla Mücadele Daire Başkanlığı Yayını, Ankara.
• EUROPEAN MONITORING CENTRE FOR DRUGS AND DRUG ADDICTION (2021), Avrupa Uyuşturucu Raporu, European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction Press, Lisbon.
• EUROPEAN MONITORING CENTRE FOR DRUGS AND DRUG ADDICTION (2023), Eurepean Drug Report, European Monitoring Centre for Drugs and Drug Addiction Press, Lisbon, https://www.emcdda.europa.eu/publications/european-drug-report/2023_en (Erişim Tarihi: 13.01.2024).
• GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI (2025), “Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Gümrük Muhafaza Genel Müdürlüğü Görev ve Yetkileri”, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kurumsal Web Sayfası, https://muhafaza.ticaret.gov.tr/teskilat/gorevlerimiz (Erişim Tarihi: 11.04.2025).
• GÜREL, Selahattin (2015), “Terör ve Terör Örgütlerinin Finans Kaynakları”, Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, S.2(4), ss.15-27.
• IŞIK, Nihat ve ACAR, Mustafa (2003), “Kayıtdışı Ekonomi: Ölçme Yöntemleri, Boyutları, Yarar ve Zararları Üzerine Bir Değerlendirme”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S.21, ss.117-136.
• JANDARMA GENEL KOMUTANLIĞI (2025), Jandarma Genel Komutanlığı Faaliyet Raporları (2018-2024), Jandarma Genel Komutanlığı Yayını, Ankara.
• KAHYA, Yavuz ve IRMAK, Fatih (2014), “Kayıtdışı Ekonomi ve Suç Örgütlenmeleri İlişkisinin Sosyolojik Açıdan Değerlendirilmesi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.18(1), ss.349-362.
• KARATAY, Özcan (2009), “Kayıt Dışı Ekonominin Ülke Ekonomisine Etkileri ve Toplumsal Maliyeti”, Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sivas.
• ÖGEL, Kültekin (2012), Bağımlılık Yapan Maddeler El Kitabı, Yeniden Yayınları, İstanbul.
• ÖNDER, İzzettin (2001), “Kayıtdışı Ekonomi ve Vergileme”, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, S.23-24, ss.241-245.
• ÖZSOYLU, Ahmet Fazıl (1999), Yeraltı Ekonomisi, Akçağ Yayınları, Ankara.
• SAHİL GÜVENLİK KOMUTANLIĞI (2024), “Tarihçe”, Sahil Güvenlik Komutanlığı Kurumsal Web Sayfası, https://www.sg.gov.tr/tarihce (Erişim Tarihi: 15.01.2025).
• SARILI, Mustafa Ali (2002), “Türkiye’de Kayıt Dışı Ekonominin Boyutları, Nedenleri, Etkileri ve Alınması Gereken Tedbirler”, Bankacılar Dergisi, S.41, ss.32-50.
• UÇAN, Raşit ve GÜNER, Ümit (2017), Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin 5549 Sayılı Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun Kapsamındaki Yükümlülükleri, Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği (Türmob) Yayını, Ankara.
• UNITED NATIONS OFFICE ON DRUGS AND CRIME (2022), “Afghanistan Opium Survey”, UNODC Kurumsal Web Sayfası, https://www.unodc.org/documents/crop-monitoring/Afghanistan/Opium_cultivation_Afghanistan_2022.pdf (Erişim Tarihi: 13.01.2024).
• UNODC - UN OFFICE ON DRUGS AND CRIME (2024), “Legislative Guide”, UNODC Kurumsal Web Sayfası, https://www.unodc.org/documents/human-trafficking/2020/TiP_LegislativGuide_Final.pdf (Erişim Tarihi: 13.01.2024).
• UNODC - UN OFFICE ON DRUGS AND CRIME (2023), “World Drug Report: 2023”, UNODC Kurumsal Web Sayfası, https://www.unodc.org/unodc/en/data-and-analysis/world-drug-report-2023.html (Erişim Tarihi: 20.11.2023).
• UNODC - UN OFFICE ON DRUGS AND CRIME (2024), “World Drug Report: 2024”, UNODC Kurumsal Web Sayfası, https://www.unodc.org/unodc/en/data-and-analysis/drug-use-new.html (Erişim Tarihi: 12.04.2025).
• UNODC - UN OFFICE ON DRUGS AND CRIME (2025), “World Drug Report: 2025”, UNODC Kurumsal Web Sayfası, https://www.unodc.org/unodc/en/press/releases/2025/June/unodc-world-drug-report-2025_-global-instability-compounding-social--economic-and-security-costs-of-the-world-drug-problem.html (Erişim Tarihi: 11.03.2025).
• ÜSKÜDAR ÜNİVERSİTESİ (2024), “Birleşmiş Milletler Dünya Uyuşturucu Raporu Açıklandı”, Üsküdar Üniversitesi Kurumsal Web Sayfası, https://uskudar.edu.tr/tr/icerik/59445/birlesmis-milletler-dunya-2024-uyusturucu-raporu-aciklandi (Erişim Tarihi: 15.04.2025).
• YILMAZ, Gülay Akgül (1996), “Yeraltı Ekonomisi ve Vergi Kaybı”, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• YÜCEBAŞ, Önder (2011), Suç Ekonomisi ve Terörün Finansmanı, Seçkin Yayınları, Ankara.
• 6136 sayılı Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun (15.07.1953 tarih ve 8458 sayılı Resmi Gazete).