The Transformation of European Right-Wing Politics: Evaluation within the Framework of Discourse Approach

Year 2025, Volume: 13 Issue: Özel Sayı, 1 - 23, 19.07.2025

Esin Kıvrak Köroğlu

https://doi.org/10.14782/marmarasbd.1679706

Abstract

Following the end of the World War II, conservatism and right-wing politics in Europe underwent a significant transformation. Particularly after the end of the Cold War, the far-right parties began to rise in Europe and have become the leading political force in many European countries in the last ten years. There are various reasons for this transformation—economic, social, and political. A comprehensive analytical framework is thus needed to understand and analyze this shift. This study aims to evaluate the transformation of the European right within the framework of the discourse approach developed by Ernesto Laclau and Chantal Mouffe. In analyzing this transformation, the study focuses on right-wing and far-right political parties in Europe. Although far-right parties and leaders differ across countries and political systems, there are common themes in their discourse. Their rhetoric often centers on anti-immigration, xenophobia, nativism, and Euroscepticism. These concepts contain a potential antagonism toward the political system. Additionally, these parties frequently use populist rhetoric to appeal to the public. The discourse approach developed by Laclau and Mouffe offers analytical concepts and tools to understand this transformation. This article aims to explain and analyze the transformation of the European right by employing concepts such as democratic demands, equivalential chains, antagonism, discourse, hegemony, empty signifiers, and rhetoric. When examined through the lens of the discourse theory, one of the most significant findings is that, during a period in which traditional center-right parties in Europe have struggled to construct new antagonistic boundaries, this discursive vacuum has been rapidly filled by far-right actors. The European right has faced considerable difficulties in formulating effective responses towards emerging social and economic challenges, such as economic crises, waves of immigration, and multicultural societal structures. In contrast, the far right has successfully instrumentalized these issues for the construction of antagonism, thereby positioning itself as the leading force in the political space.

Keywords

Far-right , European Right , Discourse Approach , Political Parties , Populism

Avrupa’da Sağ Siyasetin Dönüşümü: Söylem Yaklaşımı Çerçevesinde Bir Değerlendirme

Abstract

İkinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden itibaren Avrupa’da muhafazakârlık ve sağ siyasal hareketler önemli dönüşümler geçirmiştir. Özellikle Soğuk Savaş’ın ardından, Avrupa’da aşırı sağın yükselişe geçtiği gözlemlenmiş; son on yılda ise bu yükseliş, birçok ülkede aşırı sağ partilerin seçimlerde birinci parti konumuna gelmesiyle daha da belirginleşmiştir. Bu dönüşümün ekonomik, sosyal ve politik olmak üzere çok boyutlu nedenleri bulunmaktadır. Ancak bu süreci takip edebilmek ve analiz edebilmek için kapsamlı bir analitik çerçeveye ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışma, Avrupa sağının geçirdiği söz konusu dönüşümü, Ernesto Laclau ve Chantal Mouffe’un kuramsallaştırdığı popülizme söylem yaklaşımı çerçevesinde değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Bu değerlendirme, Avrupa’daki sağ ve aşırı sağ siyasi partiler ekseninde şekillenmektedir. Aşırı sağ siyasal hareketler, liderler ya da partiler farklı ülke ve siyasal sistemlerde çeşitli benzerlikler ve ayrışmalar gösterse de söylemlerinde ortak temalar öne çıkmaktadır. Bu partilerin söylemleri, göçmen karşıtlığı, yabancı düşmanlığı (xenophobia), doğuştancılık (nativism) ve AB şüpheciliği (Euroscepticism) etrafında yoğunlaşmaktadır. Bu kavramların tümü, mevcut siyasal düzene karşı potansiyel bir antagonizma taşımaktadır. Bunun yanı sıra, bu partiler söz konusu fikirlerini popülist bir söylem biçimiyle halka aktarmaktadır. Bu bağlamda, Laclau ve Mouffe’un söylem yaklaşımı, söz konusu siyasal dönüşümü analiz etmek için elverişli kuramsal araçlar sunmaktadır. Bu çalışma, dönüşümü anlamak ve açıklamak amacıyla demokratik talepler, eşdeğerlik zincirleri, antagonizma, söylem, hegemonya, boş gösterenler ve retorik gibi temel kavramları kullanarak bir analiz sunmayı hedeflemektedir. Bu süreç, söylem teorisi çerçevesinde incelendiğinde ulaşılan en önemli bulgulardan biri, Avrupa’da geleneksel sağ partilerin yeni antagonistik sınırlar inşa etmede yetersiz kaldığı bir dönemde, bu söylemsel boşluğun aşırı sağ aktörler tarafından hızla doldurulmaya çalışıldığıdır. Avrupa sağı, ekonomik kriz, göç dalgaları ve çok kültürlü toplum yapısı gibi yeni toplumsal ve ekonomik sorunlara etkili çözümler üretmekte zorlanmış; buna karşın aşırı sağ, söz konusu sorunları antagonizma üretimi için başarıyla kullanarak, siyasal alanın lideri konumuna gelmiştir

Keywords

Aşırı Sağ , Avrupa Sağı , Söylem Yaklaşımı , Siyasi Partiler , Popülizm

References

• BBC (2017) France Elections: What Makes Marine Le Pen Far Right? 10 Şubat. https://www.bbc.com/news/world-europe-38321401 (Erişim Tarihi: 08.01.2025).
• BBC (2019) Nigel Farage: The Story of 'Mr. Brexit'. 29 Kasım. https://www.bbc.com/news/election-2019-50565543 (Erişim Tarihi: 08.01.2025).
• BBC Türkçe (2019) İspanya Seçimleri: Aşırı Sağcı Vox, Üçüncü Büyük Parti Oldu. 11 Kasım. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-50370725 (Erişim Tarihi: 05.01.2025).
• BBC Türkçe (2023) Aşırı Sağcı Lider Wilders’in Seçim Zaferi Medyada Nasıl Yankı Buldu? 23 Kasım. htps://www.bbc.com/turkce/articles/cxr1ddnp534o (Erişim Tarihi: 08.01.2025).
• BBC Türkçe (2024) Avrupa Parlamentosu Seçimleri: Aşırı Sağ Güçlendi, 'Merkez' Üstünlüğünü Korudu, 10 Haziran. https://www.bbc.com/turkce/articles/c2eeg30p4mqonv (Erişim Tarihi: 05.01.2025).
• BBC Türkçe (2024) Aşırı Sağcı Ulusal Birlik Nasıl Fransa’nın En Büyük Partisi Haline Geldi?. 2 Temmuz. https://www.bbc.com/turkce/articles/cqv5257275po (Erişim Tarihi: 05.01.2025).
• BBC Türkçe (2025) Almanya Seçimleri: Aşırı Sağcı AfD Göçmenler İçin Kitlesel Sınır Dışı İstiyor. 13 Ocak. https://www.bbc.com/turkce/articles/crke4d38jjyo (Erişim tarihi: 05.01.2025).
• BBC Türkçe (2025) Avusturya Seçimleri: Aşırı Sağcı Özgürlük Partisi Sandıktan Birinci Çıktı. 29 Eylül. https://www.bbc.com/turkce/articles/cp39en4g5q2o (Erişim tarihi: 08.01.2025).
• Betz, H. G. (1993) The New Politics of Resentment: Radical Right-Wing Populist Parties in Western Europe. Comparative Politics 25(4), 413-427.
• Birikim Dergisi (1998) Laclau ve Mouffe ile Söyleşi: Kalpler Zihinler ve Demokrasi. 13 Eylül. https://birikimdergisi.com/dergiler/birikim/1/sayi-113-eylul-1998-sayi-113-eylul-1998/2307/kalpler-zihinler-ve-demokrasi/5780 (Erişim Tarihi: 30.12.2024).
• Charvat J., Charvatova D. & Niklesova E. (2022) Populism as a Communication Strategy: A Case Study of the Freedom and Direct Democracy Party and Tomio Okamura. Communication Today 13(2). https://communicationtoday.sk/populism-as-a-communication-strategy-a-case-study-of-the-freedom-and-direct-democracy-party-and-tomio-okamura/ (Erişim Tarihi: 02.02.2025).
• Çalışkan, H. E. (2018) The Rise of Populist Radical Right Parties in Europe: The Case of the Alternative for Germany (AfD). [yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Euronews (2022) İtalya Seçimleri: Aşırı Sağcı Parti İtalya'nın Kardeşleri Sandıktan Birinci Çıktı. 25 Eylül. https://tr.euronews.com/2022/09/25/italya-secimleri-asiri-sagci-parti-italyanin-kardesleri-sandiktan-birinci-cikti (Erişim Tarihi: 15.01.2025).
• Euronews (2024) 2024 Yılında Avrupa 'Sağa' Kaydı: Aşırı Sağ Giderek Güçleniyor. 24 Aralık. https://tr.euronews.com/my-europe/2024/12/24/2024-yilinda-avrupa-saga-kaydi-asiri-sag-giderek-gucleniyor. (Erişim Tarihi: 05.01.2025).
• Fairclough, N., Mulderrig, J. & Wodak, R. (1997) Critical Discourse Analysis. T. van Dijk (der.), Discourse Studies: A Multidisciplinary Introduction. London: Sage. Gellner, E. (1995) Introduction. B. Baumgart & A. Favell (der.), New Xenophobia in Europe. London: Kluwer Law International.
• Gidron N. & Ziblatt D. (2019) Center Right Political Parties in Advanced Democracies. Annual Review of Political Science 22, 17-35.
• Heywood, A. (1992) Political Ideologies: An Introduction. New York: Palgrave MacMillan.
• Howarth, D. Glynos, J. & Griggs S. (2016) Discourse, Explanation and Critique. Critical Policy Studies 10(1), 99-104.
• Kitschelt, H. (1994) The Transformation of European Social Democracy. Cambridge: Cambridge University Press. Laclau, E. (1977) Politics and Ideology in Marxist Theory: Capitalism, Fascism, Populism. London: New Left Books. Laclau, E. (1980) Discourse and Populist Rupture. Screen Education 34(Spring 1980), 87-93.
• Laclau, E. (2005) On Populist Reason. London: Verso.
• Laclau, E. & Mouffe, C. (2008) Hegemonya ve Sosyalist Strateji: Radikal Demokratik Bir Politikaya Doğru. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mair, P., Müller, W. & Plasser F. (2004) Political Parties and Electoral Change: Party Responses to Electoral Markets. London: Sage Publications.
• Mouffe, C. (1979) Gramsci and Marxist Theory. New York: Routledge.
• Mouffe, C. (2005) The "End of Politics" and the Challenge of Right-Wing Populism. F. Panizza (der.), Populism and the Mirror of Democracy (72-98). London: UK Verso.
• Mudde C. & Kaltwasser, R. (2019) Popülizm: Kısa Bir Giriş. Ankara: Nika Yayınevi.
• Mudde, C. (2022) Günümüzde Aşırı Sağ. Ankara: Nika Yayınevi.
• Mudde, C. (2023) Cas Mudde: The Far Right is Normalized. Cultural Research and Innovation, 18 Temmuz. https://lab.cccb.org/en/cas-mudde-the-far-right-is-normalised/ (Erişim Tarihi: 02.01.2025).
• Panizza, F., der. (2005) Populism and the Mirror of Democracy. London: Verso.
• Pombeni, P. (2013) Christian Democracy. M. Freeden, L.T. Sargent & M. Stears (der.), The Oxford Handbook of Political Ideologies. Oxford: Oxford University Press.
• The Guardian (2024) This is the Normalisation of Racism Apprehension at Prospect of Election Success for Austria’s Far Right. 26 Eylül. https://www.theguardian.com/world/2024/sep/26/this-is-the-normalisation-of-racism-apprehension-at-prospect-of-election-success-for-austrias-far-right (Erişim Tarihi: 30.01.2025).
• Van Kessel, S. (2015) Populist Parties in Europe: Agents of Discontent. Basingstoke: Palgrave MacMillan.
• Vincent A. (2013) Nationalism. M. Freeden, L.T. Sargent & M. Stears (der.), The Oxford Handbook of Political Ideologies. Oxford: Oxford University Press.
• Wodak, R. (2015) The Politics of Fear: What Right-Wing Populist Discourses Mean. London: Sage Publications.