Endüstri meslek lisesi son sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk ile karar stratejileri arasındaki ilişkinin analizi

Yıl 2014, Cilt: 40 Sayı: 40, 133 - 145, 05.06.2015

Ayşin Satan

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, endüstri meslek lisesi öğrencilerinin karar verme stratejilerinin
mesleki olgunluk düzeyini yordayıp yordamadığını belirlemektir. Araştırmada yordayıcı ilişkisel
(korelasyonel) araştırma modeli kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu endüstri meslek
lisesi son sınıfına devam eden toplam 275 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma grubuna katılan
öğrencilerin 75’i (%27) kız, 200’ü (%72) erkek öğrencidir. Verilerin toplanmasında, Mesleki
Olgunluk Ölçeği ve Karar Stratejileri Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde çoklu regresyon
analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulguya göre endüstri meslek lisesi son sınıf
öğrencilerinin, Karar Stratejisi Ölçeği’nin içtepisel, mantıklı ve kararsız stratejileri mesleki
olgunluk düzeyini istatistikî açıdan anlamlı, bir şekilde yordadığı belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Mesleki olgunluk, karar stratejileri, meslek seçimi, meslek

Kaynakça

• Acısu, S. (2002). Koruma altında olan lise ve meslek lisesi öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.7
• Akbulut, N. (2010). 12. Sınıfta okuyan kız ve erkek öğrencilerin mesleki olgunluk ve mutsuzlukları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Akıntuğ, Y. & Birol, C. (2011). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk ve karar verme stratejilerine yönelik karşılaştırmalı analiz, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 1-12.
• Alver, B. (2003). Çeşitli kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanların empatik becerileri, karar stratejileri ve psikolojik belirtileri arasındaki ilişkiler. (Yayınlanmamış doktora tezi), Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Alver, B., Ada, Ş., & Cakıcı, D. (2006). Okul yoneticilerinin karar verme stratejilerinin çeşitli değişkenlere gore incelenmesi, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13, 55-70.
• Aslan, M. (2004). Eğitim sistemimizin kapanmayan yarası yükseköğretime geçiş. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, 37-51.
• Bacanlı, F. (1995). Mesleki grup rehberliğinin lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara
• Bacanlı, F. & Kuzgun, Y. (2005b). Lise öğrencileri için mesleki olgunluk ölçeği el kitabı. (2. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Bacanlı, F. (2008). Kariyer karar verme süreci. R. Özyürek (Ed.), Kariyer yolculuğu içinde (ss. 119-141). Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yapımı. 1.Baskı. Ankara.
• Baiocco, R., Laghi, F., & D’Alessio M. (2009). Decision-making style among adolescents: Relationship with sensation seeking and locus of control. Journal of Adolescence, 32(4), 963-976.
• Blustein, D. L. (1987). Decision-making styles and vocational maturity: An alternative perspective. Journal of Vocational Behavior, 20(2), 215-222.
• Bozgeyikli, H. , Doğan, H. & Işıklar, A. (2010). Üstün yetenekli öğrencilerin mesleki olgunluk düzeyleriyle algıladıkları sosyal destek düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 133-149.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri (8.baskı). Bilmenin yolları, bilimsel yöntem, araştırmaların sınıflandırılması, araştırma etiği, problem tanımlama, örnekleme yöntemleri, veri toplama teknikleri, nicel ve nitel araştırma desenleri, APA raporlaştırma Türkiye. Pegem.
• Büyüköztürk, Ş. (2004). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum (8. Basım), Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Çoban, A. E. (2005). Lise son sınıf öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin yordayıcı bazı değişkenlere göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(10), 39–54.
• Dölek, N. (2008). Kariyer geliştirme kuramları. R. Özyürek (Ed.), Kariyer Yolculuğu İçinde (ss. 99–119) Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yapımı. 1. Baskı. Ankara.
• Erozkan, A. (2011). Üniversite öğrencilerinin bağlanma stilleri ve karar stratejileri, uluslararası. Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 2(3), 60-74.
• Ersever, Ö. H. (1996). Karar verme becerileri kazandırma programının ve etkileşim grubu deneyiminin üniversite öğrencilerinin karar verme stilleri üzerindeki etkileri. (Yayımlanmamış doktora tezi), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitimde Psikolojik Hizmetler Anabilim Dalı, Ankara
• Güçray, S. S. (1998). Bazı kişisel değişkenler, algılanan sosyal destek ve atılganlığın karar verme ile ilişkisi. Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(9), 7–16.
• Harren, V.A. (1978). A model of career decision making for college students. Journal Vocational Behavior, 14, 119-133.
• İşgör, İ. Y. & Sezer, F. (2008). Mesleki olgunluk anlayışı kazandırmaya yönelik sınıf içi rehberlik etkinlikleri program denemesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 239–252
• Kiener, M. (2006). Decision making and motivation and its impact on career search behaviors: The role of self-regulation. College Student Journal, 40(2).123-134
• Kuzgun, Y. (1993). Karar stratejileri olceği: geliştirilmesi ve standardizasyonu. VII. Ulusal psikoloji kongresi bilimsel calışmaları. Ankara: Türk Psikologlar Derneği, 161-170.
• Kuzgun, Y. & Bacanlı, F. (1995). Mesleki olgunluk ölçeği el kitabı. Ankara: MEB Basımevi. Kuzgun, Y. (1999). İlköğretimde rehberlik. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kuzgun, Y. (2000). Meslek danışmanlığı kuramlar uygulamalar. Nobel Yayın Dağıtım. Ankara.
• Kuzgun, Y. (2004). Meslek rehberliği ve danışmanlığına giriş. (2.Baskı), Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kuzgun, Y. (2006). Karar stratejileri ölçeği., Y. Kuzgun & F. Bacanlı (Editörler). PDR’de kullanılan ölçekler. ss. 9-21’deki Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Mau, W. C. (2000). Cultural differences in career decision-making styles and self-efficacy. Journal of Vocational Behavior, 57, 365–378.
• Oğuz, Ö. (2008). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin bazı değişkenlere göre İncelenmesi (Özel Arı Lisesi örneği). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitimde Psikolojik Hizmetler Anabilim Dalı, Ankara.
• Orhan, A. A. (2011). Lise öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeyleri ile karar verme stratejileri, (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Mersin Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Mersin.
• ÖSYM. (2013). 2012-2013 yılı yükseköğretim istatistikleri. ÖSYM Yayınları, Meteksan A.Ş., Ankara
• Özgan, A. (2006). Meslek lisesi öğrencilerinin mesleki karar verme olgunluğu ile bazı kişilik özelliklerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Payne, J.W., Bettman, J.R. & Johnson, E. J. (1993). The adaptive decision maker, Cambridge University Press: New York, 330, 1993.
• Rubinton, N. (1980). Instruction in career decision making and decision-making styles. Journal of Counseling Psychology, 27(6), 581–588.
• Super, D. E., Phoebe L. & Overstreet, P. L. (1960). The vocational maturity of the ninth-grade boys. New York: Teachers Collage. Colombia University.
• Super, D. E., Crites, O.,J., Hummel, R.C., Helen P. Moser, H.P., Overstreet, P.L. & Charles F. Warnath. C.F. (1965). Vocational development: a framework for research. New York: Teachers College Press, USA,
• Yazar, A. R. (1997). Genel lise ve meslek lisesi öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara.