İlkokul Dördüncü Sınıf Öğrencilerinin Dijital Oyun Bağımlılığı ile Öğrenme ve Çalışma Sorumluluğu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 61 Sayı: 61, 1 - 26

Yasin Eskili , Ayten İflazoğlu Saban

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, ilkokul dördüncü sınıf öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığı ile öğrenme sorumlulukları arasındaki ilişkinin incelenmesidir.İlişkisel tarama modelinde yürütülen araştırmanın örneklemini Gaziantep ili, Nizip ilçesinde bulunan ilkokulların 4. sınıfında öğrenim gören 676 öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Kişisel Bilgiler Formu, Çocuklar için Dijital Oyun Bağımlılığı Ölçeği ve Öğrenme ve Çalışma Sorumluluğu Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde SPSS 20.0 paket programından yararlanılarak nicel analizler yapılmıştır.Araştırma sonucunda öğrencilerin dijital oyun bağımlılıkları “az riskli” düzeyde, öğrenme ve çalışma sorumlulukları ise “iyi” düzeyde bulunmuştur. Ayrıca öğrencilerin dijital oyun bağımlılığı puanları ile öğrenme ve çalışma sorumluluğu puanları arasında orta düzeyde, negatif ve anlamlı bir ilişki olduğu; dijital oyun bağımlılığı puanlarının öğrenme ve çalışma sorumluluğu puanlarını anlamlı bir şekilde yordadığı; öğrencilerin öğrenme ve çalışma sorumluluğu puanlarının %19,8’inin dijital oyun bağımlılığı puanları ile açıklanabildiği görülmüştür. Sonuç olarak elde edilen bulgular doğrultusunda öğrencilerin dijital oyun bağımlılığı arttıkça öğrenme ve çalışma sorumluluklarının azalacağı söylenebilir. Bu bağlamda çocuk ve ergenlerin dijital oyun bağımlılığının olumsuz etkilerinden korunmasının gerekli olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Öğrenme ve çalışma, dijital oyun bağımlılığı, ilkokul öğrencileri, öğrenme ve çalışma sorumluluğu

Examination of the Relationship Between Digital Game Addiction and Learning and Study Responsibility Among Fourth-Grade Primary School Students

Öz

The primary aim of this research is to investigate the relationship between digital game addiction and learning responsibilities among fourth-grade primary school students.The research, conducted within a correlational survey model, involved a sample of 676 students in the fourth grade from primary schools located in Nizip, Gaziantep province. Data were collected using a Personal Information Form, Digital Game Addiction Scale for Children, and Learning and Study Responsibility Scale. Quantitative analyses were performed using the SPSS 20.0 software package.The research findings indicate that students exhibited a “low risk” level of digital game addiction, while their levels of learning and study responsibility were categorized as “good.” Furthermore, a moderate, negative, and statistically significant relationship was identified between students’ digital game addiction scores and their scores on learning and study responsibility. It was also observed that digital game addiction scores significantly predicted learning and study responsibility scores, with approximately 19.8% of the variance in students’ learning and study responsibility scores being explained by their digital game addiction scores. In conclusion, based on the findings obtained, it can be asserted that as students’ digital game addiction increases, their learning and study responsibilities tend to decrease. In this context, it becomes evident that safeguarding children and adolescents from the adverse effects of digital game addiction is imperative.

Anahtar Kelimeler

learning and studying, digital game addiction, primary school students, responsibility for learning and studying

Kaynakça

• Allan, G. M. (2006). Responsibility for learning: Students’understandings and their self-reported learning attitudes and behaviours (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Queensland University of Techology.
• Amerikan Psikiyatri Birliği (2014).Ruhsal bozuklukların tanısal ve sayımsal el kitabı (DSM 5), Tanı ölçütleri el kitabı. (Çev. Köroğlu, E). Ankara: Hekimler Yayın Birliği.
• Anand, V. (2007). A study of time management: The correlation between video game usage and academic performance markers. Cyberpsychology & Behavior: The Impact of the Internet, Multimedia and Virtual Reality on Behavior and Society, 10(4), 552-559.
• Arslan, A. (2021). Ortaokul öğrencilerinde oyun bağımlılığı ile sorumluluk duygusu davranışı ve sosyal beceriler arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İstanbul.
• Arslan, A., Çetinkaya, A., Karaman, M., & Kırık, A. M. (2015). Lise ve üniversite öğrencilerinde dijital bağımlılık. UHİVE: Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 8(8), 34-58.
• Arslan, A., & Taş, İ. (2022). Ortaokul Öğrencilerinde Oyun Bağımlılığı ile Sorumluluk Duygusu-Davranışı ve Sosyal Beceriler. Yaşadıkça Eğitim, 36(3), Art. 3. https://doi.org/10.33308/26674874.2022363453
• Atak, F. (2020). 10-14 yaş arasındaki çocukların dijital oyun bağımlılığı ile sosyal becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Bacon, C. S. (1993). Student Responsibility for Learning. Adolescence, 28(109), 199-212.
• Burghardt, G. (2012). Defining and Recognizing Play. The Oxford Handbook of the Development of Play. https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780195393002.013.0002
• Bryce, J., & Rutter, J. (2003). Gender Dynamics and the social and spatial organization of computer gaming. Leisure Studies, 22, 1-15. https://doi.org/10.1080/02614360306571
• Bülbül, H., Tunç, T., & Aydi̇l, F. (2018). Üniversite Öğrencilerinde Oyun Bağımlılığı: Kişisel Özellikler ve Başarı ile İlişkisi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(3), 97-111.
• Büyüköztürk, Ş. (2020). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Chiu, S.-I., Lee, J.-Z., & Huang, D.-H. (2004). Video game addiction in children and teenagers in Taiwan. CyberPsychology & Behavior, 7(5), 571-581. https://doi.org/10.1089/cpb.2004.7.571
• Çankaya, G. (2014). Çocukların oynadıkları oyunlara göre empati ve saldırganlık düzeylerinin incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Çiriş, V., Başkonus, T., Kartal, T., & Taşdemir, A. (2022). A study on digital game addictions of adolescents in the Covid-19 Pandemic. Journal of Education in Science Environment and Health, 8(2), 168-186. https://doi.org/10.55549/jeseh.01113707
• Dursun, A., & Çapan, B. E. (2018). Ergenlerde dijital oyun bağımlılığı ve psikolojik ihtiyaçlar. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 128-140.
• Dündar, S. (2007). Alternatif eğitimin felsefi temelleri ve alternatif okullardaki uygulamalar (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Erkılıç, E. (2021). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılığının yalnızlık ve benlik saygısı arasındaki ilişkisi ve dijital oyun bağımlılığının çeşitli demografikler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.
• Farchakh, Y., Haddad, C., Sacre, H., Obeid, S., Salameh, P., & Hallit, S. (2020). Video gaming addiction and its association with memory, attention and learning skills in Lebanese children. Child and Adolescent Psychiatry and Mental Health, 14(1), 46.
• Fisher, D., & Frey, N. (2017). Teaching Study Skills. The Reading Teacher, 71(3), 373-378.
• Gentile, D., Choo, H., Liau, A., Sim, T., Li, D., Fung, D., & Khoo, A. (2011). Pathological video game use among youths: A two-year longitudinal study. Pediatrics, 127, e319-29. https://doi.org/10.1542/peds.2010-1353
• Gentile, D. A., Swing, E. L., Lim, C. G., & Khoo, A. (2012). Video game playing, attention problems, and impulsiveness: Evidence of bidirectional causality. Psychology of Popular Media Culture, 1(1), 62-70. https://doi.org/10.1037/a0026969
• Griffiths, M. D., & Davies, M. N. (2005). Videogame addiction: Does it exist? Handbook of computer game studies. MIT Pres, 359-368.
• Gökalp, F., & Murat, M. (2020). Ergenlerde Algılanan Anne Baba Davranışlarıyla Akran İlişkileri Arasında Özerkliğin Aracı Rolü. OPUS International Journal of Society Researches, 16(Eğitim ve Toplum Özel sayısı), 5841-5883. https://doi.org/10.26466/opus.804045
• Gündüz, M. (2014). İlköğretim 3.sınıf Hayat Bilgisi dersinde “‘sorumluluk’” değerinin proje tabanlı öğrenme yaklaşımı ile öğretiminin akademik başarı ve tutuma etkisi. [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Güvendi̇, B., Demi̇r, G. T., & Keski̇n, B. (2019). Ortaokul öğrencilerinde Dijital Oyun Bağımlılığı ve Saldırganlık. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 1194-1217.
• Hazar, Z., & Hazar, M. (2017). Digital game addiction scale for children. Journal of Human Sciences, 14(1), 203-216. Horzum, M. B. (2011). İlköğretim Öğrencilerinin Bilgisayar Oyunu Bağımlılık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. EĞİTİM VE BİLİM, 36(159).
• Hoover, J. J., & Patton, J. R. (2007). Teaching Study Skills to Students with Learning Problems: A Teacher’s Guide for Meeting Diverse Needs. Pro-Ed.
• Irmak, A. Y., & Erdoğan, S. (2016). Ergen ve genç erişkinlerde dijital oyun bağımlılığı: Güncel bir bakış. Türk Psikiyatri Dergisi, 27(2), 128-137.
• Jeon, H. J., Seolmin, K., Chon, W.-H., & Ha, J. H. (2018). Is Internet overuse associated with impaired empathic ability in Korean college students? Medicine, 97, e12493. https://doi.org/10.1097/MD.0000000000012493
• Karasar, N. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemi-Kavramlar-İlkeler-Teknikler (23.bs). Nobel Akademik Yayıncılık
• Kaya, G. İ. (2018). Oyun ve tarihsel olarak oyunun eğitimdeki yeri. Ulusal Eğitim Akademisi Dergisi, 2(1),1.
• Kestane, M. (2019). Dijital oyun bağımlılığının ilköğretim ikinci kademe çağındaki öğrencilerin akademik başarısı ile ilişkisi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Biruni Üniversitesi.
• King, D. L., Gradisar, M., Drummond, A., Lovato, N., Wessel, J., Micic, G., Douglas, P., & Delfabbro, P. (2013). The impact of prolonged violent video-gaming on adolescent sleep: An experimental study. Journal of Sleep Research, 22(2), 137-143.
• Koçak, H., & Köse, Z. (2014). Ergenlerin bilgisayar oyunu oynama alışkanlıkları ve sosyalleşme süreçleri üzerine bir araştırma (Kütahya ili örneği). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21-32.
• Kolan, H. İ. (2020). Lise öğrencilerinin problemli internet kullanımının öğrenme sorumluluğunu yordama gücü (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Küçük, Y., & Çakır, R. (2020). Ortaokul öğrencilerinin dijital oyun bağımlılıklarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Journal of Primary Education, 5(2), 133-154.
• Lemmens, J., Valkenburg, P., & Peter, J. (2009). Development and Validation of a Game Addiction Scale for Adolescents. Media Psychology- Medıa Psychol, 12, 77-95. https://doi.org/10.1080/15213260802669458
• Mustafaoğlu, R., & Yasaci, Z. (2018). Dijital oyun oynamanın çocukların ruhsal ve fiziksel sağlığı üzerine olumsuz etkileri. Bağımlılık Dergisi, 19(3), 51-58.
• Özbulat, F. (2020). Ortaokul öğrencilerinin öğrenmeye yönelik sorumluluk düzeylerinin ve okul motivasyonlarının incelenmesi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Özen, Y., Gülaçtı, F., & Çıkılı, Y. (2002). İlköğretim öğrencilerinin sorumluluk duygusu ve davranış düzeyleri ile iç-denetimsel sorumluluk ile dış-denetimsel sorumluluk düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(2).
• Öztürk, A., Uğur, S., Sezer, T. A., & Tezel, A. (2020). İlkokul dördüncü sınıf öğrencilerinde dijital oyun bağımlılığının uyku ve diğer bazı değişkenlere göre incelenmesi. Türk Uyku Tıbbı Dergisi, 7(2), 83-90.
• Özyürek, A., Gümüş, H., Çalışkan, K., Şirin, T., et al. (2020). İlkokul Öğrencilerinin Benlik Kavramının İncelenmesi. Journal of Humanities and Tourism Research, 10(1), 1-13.
• Petry, N., Rehbein, F., Ko, C.-H., & O’Brian, C. (2015). Internet gaming disorder in the DSM-5. Current Psychiatry Reports, 17. https://doi.org/10.1007/s11920-015-0610-0
• Semerci, Ç. ve Pamuk, M. (2012). Öğrenme ve çalışma bölümü (ÖÇS) güvenirlik geliştirmeleri: Şekerleme ve içerik analizleri. Eğitimde ve Psikolojide Ölçme ve Değerlendirme III. Ulusal Kongresi (19-21 Eylül 2012), AİBÜ, Bolu.
• Senemoğlu, N. (2011). College of education students’approaches to learning and study skills. Eğitim ve Bilim, 36(160), 65-80.
• Spencer, M. B., Dupree, D., & Swanson, D. P. (1996). Parental Monitoring and Adolescents’Sense of Responsibility for Their Own Learning: An Examination of Sex Differences. The Journal of Negro Education, 65(1), 30-43. https://doi.org/10.2307/2967366
• Stenros, J. (2017). The game definition game: A review. Games and culture, 12(6), 499-520. https://doi.org/10.1177/1555412016655679
• Tay, B. (2005). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Öğrenme Stratejileri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1).
• UNICEF (2017). Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme ve İhtiyari Protokoller, Usül Kuralları ile Çocuk Hakları Komitesi Genel Yorumları. UNICEF Yayını.
• Volkova, E. N., & Grishina, A. V. (2015). A study of the structure of subjectivity in early adolescence with different levels of computer game addiction. Psychological Science and Education, 20(1), 69-78. https://doi.org/10.17759/pse.2015200108
• Wack, E., & Tantleff-Dunn, S. (2009). Relationships between electronic game play, obesity, and psychosocial functioning in young men. Cyberpsychology & Behavior: The Impact of the Internet, Multimedia and Virtual Reality on Behavior and Society, 12(2), 241-244. https://doi.org/10.1089/cpb.2008.0151
• Wang, M. C., & Stiles, B. (1976). An ınvestigation of children’s concept of self-responsibility for their school learning. American Educational Research Journal, 13(3), 159-179. https://doi.org/10.2307/1162429
• Yang, S.-Y., Wang, Y.-C., Lee, Y.-C., Lin, Y.-L., Hsieh, P.-L., & Lin, P.-H. (2022). Does Smartphone Addiction, Social Media Addiction, and/or Internet Game Addiction Affect Adolescents’ınterpersonal Interactions? Healthcare, 10(5), 963. https://doi.org/10.3390/healthcare10050963
• Yeşil, R. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okul öğrenmelerindeki öğrenme sorumluluklarını yerine getirme düzeyleri. International Journal of Human Sciences, 10(1), 1214-1237.
• Yeşil, R. (2021). Sorumluluk ve Eğitimi (1.Baskı). Pegem Akademi.
• Yıldırım, Ş. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinde kişisel sorumluluk ve ruh sağlığı düzeyleri arasındaki ilişki: Adana Çukurova ilçesi örneği (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çağ Üniversitesi, Mersin.
• Yiğit, E. (2017). Çocukların dijital oyun bağımlılığında ailelerin bazı değişkenler açısından incelenmesi [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Yüzüncü Yıl Üniversitesi.