Review of Articles on the Training of Divan Literature: A Meta-Synthesis Study

Year 2025, Volume: 62 Issue: 62, 126 - 153, 22.07.2025

Mehmet Vehbi Büker

https://doi.org/10.15285/maruaebd.1612084

Abstract

This study examines the studies conducted on the teaching of divan literature, which has maintained its presence for centuries from the 13th century to the Tanzimat Period. By conducting an exhaustive examination and integration of the extant literature on divan literature education, this study aims to identify prevailing research trends, ascertain the similarities and differences among these studies, and present a framework that can inform curriculum developers.
The study employed the meta-synthesis method, which is qualitative research method. The data were obtained from "Google Scholar" and "TÜBİTAK ULAKBİM", and a total of 92 articles accessed from these databases were evaluated based on specific criteria, resulting in the inclusion of 65 articles in the study. The data were subjected to open and descriptive coding in the MAXQDA 2022 software program.
The analysis revealed that studies on divan literature education primarily focus on the transmission of values and the consideration of student perspectives, with a particular emphasis on the poetic form of Mesnevi. The findings indicate that divan literature works are suitable for use in values education, and students generally have positive views on divan literature. It was also found that divan literature can be taught to students of all ages through simplified texts tailored to students’ characteristics and using various methods and techniques. Furthermore, it was noted that the allocation of divan literature in current educational curricula is quite limited and that divan literature could also be applied in different fields through an interdisciplinary approach.

Keywords

Teaching of divan literature , meta-synthesis , makale

Divan Edebiyatı Eğitimi Üzerine Yazılan Makalelerin İncelenmesi: Bir Meta-Sentez Çalışması

Abstract

Bu çalışmanın amacı 13. yüzyıldan Tanzimat Dönemi’ne kadar yüzlerce yıl varlığını sürdüren divan edebiyatının eğitimi konusunda yapılan çalışmaları incelemektir. Divan edebiyatı eğitimi konusunda yapılan çalışmalar derinlemesine incelenip sentezlenerek bu alandaki araştırma eğilimleri ortaya çıkarılacak, yapılan araştırmaların benzer ve farklılıkları tespit edilecek ve bu sayede program geliştiricilere bir fikir sunulmaya çalışılacaktır.
Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden meta-sentez kullanılmıştır. Veriler “Google Akademik” ve “TÜBİTAK ULAKBİM” üzerinden elde edilmiştir. Bu veri tabanlarından ulaşılan 92 adet makale çeşitli ölçütler üzerinden değerlendirilmiş ve 65 makale üzerinde çalışma yapılmıştır. Veriler, MAXQDA 2022 Programı kullanılarak açık ve betimsel kodlama yöntemleriyle kodlanmış ve analiz edilmiştir.
Yapılan analiz sonucunda divan edebiyatı eğitimi üzerine yapılan çalışmaların ağırlıklı olarak değerler eğitimi ve öğrenci görüşleri üzerinde toplandığı ve genellikle mesnevi nazım şekli üzerinde yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Yapılan çalışmalarda divan edebiyatı ürünlerinin değerler eğitiminde kullanılabilir olduğu ve öğrencilerin divan edebiyatı hakkında olumlu görüşlere sahip olduğu belirlenmiştir. Yapılan çalışmalarda divan edebiyatının sade metinler üzerinden öğrenci özelliklerine göre farklı yöntem ve tekniklerle öğretildiğinde her yaştan öğrenciye öğretilebileceği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca günümüz eğitim programlarında divan edebiyatına ayrılan yerin oldukça sınırlı olduğu ve divan edebiyatının disiplinler arası bir yaklaşımla farklı alanlarda kullanılabileceği de elde edilen önemli sonuçlardır.

Keywords

Divan edebiyatı eğitimi , meta-sentez , makale

Ethical Statement

Bu çalışmanın giriş, yöntem, veri toplama, analiz ve sonuç-tartışma olmak üzere tüm aşamalarında bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma yararlandığım tüm bilimsel çalışmalara kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi beyan ederim.

Supporting Institution

Çalışma, herhangi bir kurum tarafından destek almamıştır.

References

• *Açık, N. (2020). Nâbî’nin Hayriyye’sinin eğitsel yönü. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 159-169. DOI: 10.21666/muefd.643553
• *Açık-Önkaş, N. (2013). Klâsik şiir örneklerinin Türkçe eğitiminde kullanılması üzerine bir çalışma. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-1), 1-14.
• *Açıkgöz, C. (2018). Ömer bin Mezîd’in Mecmû‘atü’n-Nezâ’ir’indeki bilgiler ışığında aruz öğretimine yeni bir bakış. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 17(17), 159-176. https://doi.org/10.30767/diledeara.418087
• *Açıkgöz, N. (1990). Liselerde divan edebiyatı öğretimi. Türk Yurdu, 10(34), 37-41.
• *Ağın Haykır, H., & Uslu Üstten, A. (2023). Divan edebiyatındaki güzellik anlayışı ile lise öğrencilerinin güzellik anlayışlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi, Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, (10)29, 133-144. DOI: 10.34189/asbd.10.29.003
• *Akalın, E. (2021). Değerler eğitiminde klasik Türk edebiyatı metinlerinden faydalanmak: Manzum nasihatnameler örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 19(41), 79-128. https://doi.org/10.34234/ded.816307
• Akün, Ö. F. (2015). Divan edebiyatı (3. basım). İSAM yayınları.
• Akıncı, N. (2022). Bağdâtlı Rûhî'nin terkîb-i bendi bağlamında eski Türk edebiyatında eğitim, (Tez No. 735875) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• *Alkan-İspirli, S. & Gülbahçe, A. (2009). Gençlerimiz ve divan edebiyatı öğretimi-Erzurum ili örneği. Electronic Turkish Studies, 4(2), 654-671.
• Argıt, C. E. (2007). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e eski Türk edebiyatı öğretimi. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi (10), 513-542.
• Arslan, M., & Akşit, A. (2014). Toplum tarafından divan edebiyatının algılanması üzerine bir araştırma. Turkish Studies-International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9(3), 133-143. DOI: 10.7827/TurkishStudies.6303
• Avşar, Z. (2014). Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî, Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, https://teis.yesevi.edu.tr/%2520madde-detay/mevlana-celaleddini-rumi-muhammed
• *Aydemir, Y. (2006). Divan edebiyatı öğretiminde karşılaşılan sıkıntılar ve zihniyet problemi. Milli Eğitim Dergisi, 34, (169).
• Aydeniz, N. (2012). Yusuf Nâbî ve Hayriyye adlı eserinin din eğitimi açısından değerlendirilmesi, (Tez No. 317491) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. *Aydın, A. (2016). Nâbî ve Vehbî’nin nasihat ederken çocuklara yaklaşım tarzları. Journal of Ottoman Legacy Studies (JOLS), 3(5), 1-11.
• *Aytaş, G., & Karakuş Aktan, E. N. (2012). Çocuk edebiyatı ve eğitimi açısından Hayriyye. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 537-555.
• *Başar, U. (2021). Yabancılara Türkçe öğretiminde Yunus Emre’nin şiir ve menkıbelerinden yararlanma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 112-122.
• *Benzer, A. & Ulu, V. (2024). Divan edebiyatı metinleri ile konuşma dersi etkinlik tasarımı. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (43), 1-39. https://doi.org/10.5281/zenodo.14059765
• Beycur, A. (2010). Türkçe öğretiminde eski Türk edebiyatı eserlerinden faydalanma yolları (15-18. yüzyıl), (Tez No. 265021) [Yüksek lisans tezi, Niğde Üniversitesi, Niğde]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi. *Beyhan, E., & Yazar, İ. (2017). Türk dili ve edebiyatı öğretim programı değerler eğitimi bağlamında “kaside”. Turkish Studies (Elektronik), 12(30), 583-598. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12579
• *Büyükkaya, B., & Öztürk, M. (2024). Letâifnâmelerin değerler eğitimi açısından incelenmesi. Turkish Studies-Educational Sciences, 19(4). https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.79379
• Ceylan, F. (2019). Manastırlı Mehmet Rıfat'ın Tuhfetü'l İslam adlı manzum öğretici metninin müzikal kullanımlarda öğrenmeye etkisi, (Tez No. 575244) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Çağlar, E. (2018). Bir değer tasnifi denemesi ve Mevlana'nın Mesnevi'sinde değerler, (Tez No. 516325) [Yüksek lisans tezi, Binalı Yıldırım Üniversitesi, Erzincan]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Çalık, M. & Sözbilir, M. (2014). Parameters of content analysis. Education and Science, 39(174), 33- 38. DOI: 10.15390/EB.2014.3412
• *Çapan, P. (2023). Cumhuriyetimizin 100. yılında hayalimdeki klâsik Türk edebiyatı derslerini öğretmeyi öğrenmek üzerine metodik bir yaklaşım. Bitig Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(6), 99-104.
• Çavuşoğlu, M. (2011). Divan şiiri. Türk şiiri özel sayısı II içinde (2. baskı, ss. 1-16). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• *Çeçen, H. (2017). Tariku’l-Edeb’de değer eğitimi. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(11), 22- 33.
• *Çelik, A., & Çetin, T. (2019). Sosyal bilgiler dersi öğretiminde Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nin kullanımı. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(3), 2336-2359. https://doi.org/10.33206/mjss.518282
• *Çetin, H. (2020). Mevlânâ’da öne çıkan bazı ahlâkî değerlerin ve kusurların işlenişi ve eğitim açısından tahlili. Din ve Bilim-Muş Alparslan Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi Dergisi, 3(2), 68-82. https://doi.org/10.47145/dinbil.810832
• *Çetin, T., & Hocaoğlu, T. (2016). Sosyal bilgiler dersinde 7. sınıf öğrencilerinin Evliya Çelebi ve Seyahatnamesi’ne ilişkin algılarının incelenmesi. Zeitschrift Für Die Welt Der Türken/Journal of World of Turks, 8(2), 143-161.
• *Demirbağ, Ö. (2018). Klasik edebiyatın eğitimi üzerine düşünceler. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (39), 137-150.
• *Deniz, S. (2023). Lisansüstü eğitimde verilen “şiir mecmuaları” dersinin MESTAP projesine katkıları ve bazı öneriler. KÜLTÜRK, (8), 29-45.
• *Dilçin, C. (2003). Cumhuriyetin 80. yılında divan şiiri üzerine düşünceler. Türkoloji Dergisi, 16(2), 3-21.
• Doğan-Averbek, G., & Bichlmeier, H. (2021). Osmanlı eğitim sisteminde ders kitabı olarak manzum sözlükler: Tuhfeler. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 26(26), 61-82.
• *Dumanlı Kadızade, E., & Ağan, S. (2021). Çocuk ve eğitim açısından Nâbî’nin Hayriyye’si ile Sadî Şirazî’nin Gülistan ve Bostan’ının karşılaştırılması. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 9(2), 101-123. https://doi.org/10.29228/ijlet.51292
• *Eğridere, Z. Z., & Erdal, K. (2019). Çocuklara uyarlanan Mevlana'dan Seçmeler serisinde yer alan aslan ve tavşan hikâyesi üzerine bir inceleme. Turuk, 7(18). http://dx.doi.org/10.12992/TURUK715
• Ekşi, S. (2017). Ortaöğretim 10. sınıf tarih dersi öğretiminde seyahatnamelerin yeri ve kullanımı, (Tez No. 471827) [Yüksek lisans tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Emlik, M. (2007). Mehmed’in Işk-nâme adlı mesnevisinin günümüz Türkçesiyle nesre çevrilmesi ve mesnevideki eğitim unsurları (Tez No. 217406) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Emiroğlu, S. (2010). Türkçe manzum nasihat-nâmelerin eğitim değeri üzerine bir inceleme, (Tez No. 244364) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Eyüp, B., Uzuner-Yurt, S. & Stebler, M. Z. (2012). Türk dili ve edebiyatı öğretimine yönelik yapılan akademik çalışmalar üzerine bir inceleme, Türkish Studies, 7(1), 1119-1131. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2984
• *Gönen-Kayacan, S. (2018). Şehirler alt temasının öğretiminde divan edebiyatı metinlerinin kullanılmasına yönelik model önerisi (8. sınıf örneği). Electronic Turkish Studies, 13(11). http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13617
• Gücüyeter, B. (2002). 1950-2000 yılları arasında yayımlanan çeşitli dergilerdeki Türkçe ve Türk dili edebiyatı öğretimi ile ilgili makalelerin incelenip değerlendirilmesi, (Tez No. 110057) [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Gültekin, İ. (2017). Klasik Türk edebiyatının muarızları hangi sebeplerden bu şiire muhalefet etmişlerdir. Ö. Şenödeyici (Ed.), Sorularla klasik Türk edebiyatı içinde (2. baskı, ss. 171-189). Kesit Yayınları.
• Gümüş, S. (2018). Nitel araştırmaların sistematik derlemesi: Meta-Sentez. K. Beycioğlu, N. Özer, & Y. Kondakçı (Ed.), Eğitim yönetiminde araştırma içinde (ss. 533-551). PEGEM Akademi.
• *Güven, A. Z. (2009). Edirneli Nazmî’nin Pendnâmesinde eğitim ve ahlâk anlayışı. Journal of Türkish Studies, 4, 182-197.
• *Hardal, M. (2015). Ortaöğretim öğrencilerinin divan edebiyatı algıları üzerine bir araştırma. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(29), 279-298. https://doi.org/10.21550/sosbilder.269505
• *Işık, İ. (2019). Klasik Türk edebiyatında eğitim değerlerine dair bir inceleme: Ahbârü’l-‘İber mesnevisi örneği. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 107-116.
• *Işıksalan, N. (2000). Divan şiiri öğretimi üzerine. Millî Eğitim, 148, 1-9. https://dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/148/13.htm
• *İpek, C. (2018). Mesnevi’deki hikâyelerin eğitimde örnek olay yöntemi ve bağlam temelli öğrenme yaklaşımı kapsamında değerlendirilmesi (yönetim bilimi için seçilmiş örnekler). Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6(13), 63-79. https://doi.org/10.33692/avrasyad.509963
• *İsen-Durmuş, T. (2010). Öğretmek ya da öğretememek: Shakespeare üzerinden divan edebiyatını yeniden “okumak”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 5(5), 81-100.
• *İspir, M. (2018). Yabancılara Türkçe öğretiminde mesnevilerden yararlanma. Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(6), 149-168. http://dx.doi.org/10.29157/etusbe.70
• *İspir, M. (2020). Mesnevilerde uygulanan temsil getirme yönteminin edebiyat eğitimi ve öğretiminde kullanılması. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(19), 357- 382.
• Kaplan, O. (2014). 18. yüzyıl klasik Türk şiirinin estetik çözümlemesi ve yapılandırmacı eğitim sürecinde kullanımı (Tez No. 381124) [Doktora tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• *Karabulut, A., & Turan, L. (2017). Klasik Türk edebiyatı aracılığıyla yedinci sınıfta duygular temasının öğretilebilirliğinin incelenmesi. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 3(1), 83-100.
• *Karadeniz, A. (2017). Aruz öğretimi üzerine öğrenci görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 539-554.
• Kayaokay, İ. (2018). Yabancılara Türkçe öğretiminde divan şiirinden faydalanmak: Arthur Lumley Davids' in A Grammer of the Turkish Language örneği. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 21, 19-40. https://doi.org/10.17740/eas.soc.2018.V21-02
• Kayaokay, İ. (2024). Eski Türk edebiyatı alanındaki yüksek lisans ve doktora tezlerinde görülen eğilimler. International Journal of Language Academy, 6(22), 353-368. http://dx.doi.org/10.18033/ijla.3874
• Kalaç, A. (2019). Klasik Türk edebiyatı çeviri örneklerinin yaratıcı yazma becerilerine katkısı, (Tez No. 599673) [Yüksek lisans tezi, Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Keklik, S. & Savran, Ö. (2015).Türk dili ve edebiyatı eğitimi üzerine bir bibliyografya denemesi (1923-2014). Journal of Türkish Studies, (10)7, 599-658. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8104
• Keskinoğlu, M. Ş. (2008). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerine uygulanan mesnevi temelli değerler eğitimi programının ahlaki olgunluğa ve saldırganlık eğilimine etkisi, (Tez No. 226235) [Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• *Kırkkılıç, H. A., Korucu, S., & Kurtlu, Y. (2015). Klasik Türk edebiyatına ve klasik Türk edebiyatı öğretimine ilişkin Türkçe öğretmeni adaylarının görüşleri. EKEV Akademi Dergisi (62), 337-350.
• *Kocasavaş, Y. (2008). Klasik edebiyatımızda beyit bütünlüğü hakkında (Türk dili ve edebiyatı ders kitaplarında şiir seçimi ile işlenişi bakımından önemli bir husus). HAYEF Journal of Education, 5(2), 25-37.
• *Kolaç, E. (2010). Hacı Bektaş Veli, Mevlana ve Yunus felsefesiyle Türkçe derslerinde değerler ve hoşgörü eğitimi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 55, 193-208.
• *Köksal, M. F. (2020). Türk dili ve edebiyatı ÖABT sınavlarında (2013-2017) çıkan klasik Türk edebiyatı sorularındaki hatalar. KÜLTÜRK, (2), 9-25.
• Kurtlu, Y. (2013). Eski Türk edebiyatı metinleriyle hazırlanan yedinci sınıf Türkçe dersi zaman ve mekân temasının çoklu ortam uygulamalarıyla öğretilebilirliğinin incelenmesi, (Tez No. 664408) [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• *Kurtoğlu, F. S. (2016). Çocuk edebiyatında tarihî metinlerden yararlanma: Âşık Paşa’nın Garibnâme’si. Milli Eğitim Dergisi, 45(211), 161-186.
• *Kurtoğlu, F. S. (2018). Türk dili ve edebiyatı bölümü öğrencilerinin eski Türk edebiyatı dersine ilişkin algılarının metaforlar yoluyla incelenmesi. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(4),925-946.
• *Kutlu, H. İ. (2019). Güvâhî’nin Pend-Nâme’sini idealizm bağlamında okumak. Başkent University Journal of Educatıon, 6(2), 328-335.
• *Kütük, R. (2004). Bireyin eğitimini konu edinen bir eser olarak Lârendeli Hamdî’nin Leylâ ile Mecnûn mesnevisi. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 11(24), 67-83.
• Levend, A. S. (1984). Divan edebiyatı (4. basım). Enderun Kitabevi.
• MEB. (2024). Ortaöğretim Türk dili ve edebiyatı dersi öğretim programı. https://mufredat.meb.gov.tr/
• *Mengi, M. (2006). Divan edebiyatı öğretiminin sorunları ve bazı çözüm önerileri. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 7(77-78), 16-19.
• Merriam, S. (2015). Nitel araştırma (S. Turan, Çev. Ed.). Nobel. (Çalışmanın orijinali 2009 yılında yayımlanmıştır.)
• Mert-Duran, C. N. (2016). Altıncı sınıf Türkçe dersi mevsimler alt temasında eski Türk Edebiyatı metinleri kullanımının öğrencinin başarı, tutum, kalıcılık ve görüşüne etkisi, (Tez No. 433819) [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Miles, M. B., Huberman, A. M., & Saldana, J. (2023). Nitel veri analizi (S. Akbaba Altun & A. Ersoy, Çev. Ed.). Pegem Akademi.
• *Oğraş, R., & Ateş, B. (2018). Necati Bey divanındaki atasözleri ve deyimlerin Türkçe ders kitaplarında yer alma durumlarının incelenmesi. Göller Bölgesi Aylık Hakemli Ekonomi ve Kültür Dergisi, 6(65), 67-72.
• Onur, M. (2019). Türkçe öğretiminde kullanılabilecek tarihî kaynak incelemesi: Kitâb-ı Cihan-Nümâ, (Tez No. 561797) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Özden, M. (2009). Türkçe kaynak metinlerin Türkçe öğretiminde kullanılabilirliği, (Tez No. 250919) [Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• *Özder, D. (2020). Klasik Türk şiirinde değerler eğitimi bağlamında “dedikodu”: Hayriyye ve Lutfiyye örnekleri. Türkoloji, 4(102), 59-77.
• *Özlek, E., & Kavruk, H. (2022). Münşeatların yazma eğitimindeki yeri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3), 1365-1403. https://doi.org/10.17679/inuefd.1198413
• Öztürk, M. (2005). Taşlıcalı Yahya’nın Yusuf ve Zeliha isimli mesnevisindeki eğitim unsurları (Tez No. 161638) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Öztürk, İ. Y. (2021). Türkçe öğretmeni adaylarının eski Türk edebiyatı eğitimi açısından Nef’î’nin “derler” redifli gazeline dayalı bir ders süreci tasarımı. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 248-262. https://doi.org/10.48066/10.48066/kusob.1024478
• Öztürkcan, S. D. (2020). Karakter ve değerler eğitimi açısından Hayriyye-i Nabi üzerine bir inceleme, (Tez No. 687116) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• *Pala, İ. (2003). Aruz eğitimi üzerine düşünceler ve teklifler. İstanbul Kültür Üniversitesi Dergisi, 3, 39-52.
• Sağlam, Ö. F. (2015). Klasik Türk edebiyatı metinleri aracılığıyla Türkçe dersinde bayrak sevgisi temasının öğretilebilirliğinin incelenmesi (Tez No. 418241) [Yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• *Sancak, Y., Topkaya, Y., & Şimşek, U. (2013). Mevlana'nın Mesnevi adlı eserinde yer alan hikâyelerin misafirperverlik değerini öğretmedeki rolü. Journal of International Social Research, 6(26), 470-481.
• Sarı, M. (2016). Divân şiirinde vatan. HİKMET-Akademik Edebiyat Dergisi, 2(5), 209-244.
• Soysal, U. (2012). Şeyh Gâlib’in gazellerinin estetik çözümlemesi ve eğitim sürecinde kullanımı (Tez No. 317651) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Sucu, A. Ö. (2012). Mesnevilerin edebiyat eğitiminde değer aktarım aracı olarak kullanılması, (Tez No. 311019) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• *Şen, M., & Sarı, S. (2023). Yedi Gülşen Mesnevisi’nde örnek olay yönteminin kullanılması. Bartın Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 8(2), 3-69.
• *Şığva, B. (2017). Arapça dilbilgisi öğretiminde divan şiirinin yeri “Karamanlı Aynî’nin bir kasidesi”. Harsiyât - İlmî, Harsî ve İçtimaî Araştırmalar Dergisi, 1(2), 1-15.
• *Şimşek, T. (2006). Aruz ve aruz eğitimine yönelik uygulama önerileri. Millî Eğitim Dergisi, 169, 154-174.
• *Taş, H. (2021). Mesnevî’de değerler ve Mesnevî’nin değerlere bakışı. Millî Eğitim Dergisi, 50(230), 745-767. https://doi.org/10.37669/milliegitim.672051
• *Taştan, E., & Gökçe, O. G. (2023). Şahsiyet eğitimi yönüyle siyasetnameler ve Manisalı Ahmed Esad Efendi’nin Nasîhatü’l-mülûk Tercümesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi (13), 534-567. https://doi.org/10.29000/rumelide.1379190
• Tatçı, M. (2011). Dîvân Risâletü’n-Nushiyye (2. baskı). H Yayınları.
• Töre, E. (2012). Bâkî'nin gazellerinin estetik çözümlemesi ve eğitim sürecinde kullanımı, (Tez No. 313073) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• *Turan, R., Belenli, T., & Kiriş, A. (2010). Mesnevi ve Mesnevi'nin sosyal bilgiler programında yer verilen değerler çerçevesinde incelenmesi. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), 30(1), 169-203.
• *Türkyılmaz, M., Can, R., & Karadeniz, A. (2010). Alımlama estetiği ve okur merkezli yaklaşımın eski edebiyat eğitimine uygulanması. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 153-172.
• *Uludağ, E. (2009). Çocuk edebiyatı ve klâsik dönem örneğinde Nâbî’nin Hayriyye’si. Turkish Studies, 4(7), 774-795.
• *Uludağ, E. (2021). Eğitim ve değer unsurları bakımından Hüsn ü Aşk mesnevisi. Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 4, 123-163.
• Uslu, E. (2015). Kasidede övgü kalıpları ve divan şiiri öğretimindeki yeri, (Tez No. 395249) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• *Varışoğlu, M. C. (2018). Türk dili ve edebiyatı bölümü öğrencilerinin klasik Türk edebiyatı derslerine ilişkin görüşleri. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(2), 283-304.
• *Varışoğlu, M.C. (2023). Concretization of the concept of diwan literature through conceptual metaphors. International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 8(21), 314-346. http://dx.doi.org/10.35826/ijetsar.552
• Veyis, F. (2020). Türk dili ve edebiyatı eğitimi alanında lisansüstü araştırmalar üzerine bir inceleme. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi (67), 683-702. https://doi.org/10.14222/Turkiyat4284
• *Veyis, F., & Kayar, A. (2019). 1992-2018 yılları arasında uygulanan Türk dili ve edebiyatı öğretim programlarında divan edebiyatının yeri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(2), 553-576.
• Veyis, F., Kayar-Muslu, A., & Büker, M. V. (2022). Cumhuriyet öncesi Türk dili ve edebiyatı öğretimi. F. Veyis & A. Kayar Muslu (Ed.), Cumhuriyet Dönemi ortaöğretim Türk dili ve edebiyatı öğretim programları inceleme ve değerlendirme içinde (2. baskı, ss. 1-24). Vizetek.
• *Yazar, İ., & Beyhan, E. (2020). Türk dili ve edebiyatı öğretmenliği yeni lisans programında eski Türk edebiyatı derslerinin yeterlilik ve sınırlılıkları. Kastamonu Education Journal, 28(3), 1558-1572. https://doi.org/10.24106/kefdergi.4
• *Yeşilyurt, Ş. (2022). Türk dili ve edebiyatı formasyon öğrencilerinin liselerdeki divan edebiyatı derslerine yönelik görüşleri. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi (28), 225-239. https://doi.org/10.29000/rumelide.1132547
• Yıldırım, K. (2013). Mesnevi’de üst düzey düşünme becerilerinin geliştirilmesi için faydalanılabilecek metaforların incelenmesi, (Tez No. 327665) [Yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi, İstanbul]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• *Yılmaz, M., & Eskimen, A. D. (2021). Yunus Emre’yi Türk dili ve edebiyatı derslerinde nasıl anlatırız? Değerler öğretimi bağlamında “Yunus Emre: Aşkın Sesi” filmi örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23, 123-137. https://doi.org/10.32709/akusosbil.983572
• *Yüksel, Y. (2016). Dîvân şi̇i̇ri̇nde ti̇cârî ve ı̇kti̇sâdî unsurların eği̇ti̇m amaçlı ı̇şleni̇şi̇. Journal of International Social Research, 9(44), 313–324.