Primary School Students' Views on the War of Independence Heroes and Their Experiences of Historical Empathy

Year 2025, Volume: 62 Issue: 62, 342 - 369, 22.07.2025

Huriye Gizem Karaağaçlıoğlu , Ceren Utkugün

https://doi.org/10.15285/maruaebd.1654916

Abstract

This study aimed to examine the opinions of primary school students regarding the heroes of the National Struggle and their experiences of establishing historical empathy with these heroes. The research was designed in the qualitative research method, phenomenological design. The study group consisted of 30 students, data was collected through semi-structured interviews, analyzed using the content analysis technique and supported by direct quotations. As a result of the research, it was determined that the students developed emotional and intellectual expressions aimed at establishing historical empathy with Mustafa Kemal Pasha at the beginning of the National Struggle, that they were most influenced by Şerife Bacı and Hasan Tahsin, but that they mostly centered Mustafa Kemal Pasha in their stories and that they included historical context, perspective-taking, affective empathy and presentism themes while creating their narratives. It was determined that the students were able to make evaluations appropriate to the conditions of the period in some of their narratives, while in some narratives they tended to interpret the past with today's values and confused the National Struggle and the Gallipoli Wars. As a result of the research; It was suggested that the chronological distinctions between the War of Independence and other historical events should be clarified, historical events should be addressed in the context of the period, all life stories of the heroes of the War of Independence should be included in the lessons, and lesser-known heroes of the period should be focused on.

Keywords

Historical empathy , War of Independence , War of Independence heroes , social studies teaching

İlkokul Öğrencilerinin Millî Mücadele Kahramanlarıyla İlgili Görüşleri ve Tarihsel Empati Kurma Deneyimleri

Abstract

Bu araştırmada ilkokul öğrencilerinin Millî Mücadele kahramanlarına ilişkin görüşleri ve bu kahramanlarla tarihsel empati kurma deneyimlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nitel araştırma yönteminde, fenomenoloji deseninde tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu, 30 öğrenciden oluşmuş, veriler yarı yapılandırılmış görüşmelerle toplanmış, içerik analizi tekniğiyle çözümlenmiş, doğrudan alıntılar ile desteklenmiştir. Araştırma sonucunda; öğrencilerin Millî Mücadele’nin başlangıcında Mustafa Kemal Paşa ile tarihsel empati kurmaya yönelik duygusal ve düşünsel ifadeler geliştirdikleri, Şerife Bacı ve Hasan Tahsin’den en çok etkilendikleri, ancak hikâyelerinde en fazla Mustafa Kemal Paşa’yı merkeze aldıkları, anlatılarını oluştururken tarihsel bağlam, perspektif alma, duyuşsal empati ve şimdicilik temalarına yer verdikleri belirlenmiştir. Öğrencilerin bazı anlatılarında dönemin koşullarına uygun değerlendirmeler yapabildikleri, bazı anlatılarda ise günümüz değerleriyle geçmişi yorumlama eğiliminde oldukları ve Milli Mücadele ve Çanakkale Savaşlarını karıştırdıkları tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda; Millî Mücadele ile diğer tarihî olaylar arasındaki kronolojik ayrımların netleştirilmesi, tarihî olayların döneme özgü bağlamda ele alınması, Millî Mücadele kahramanlarının tüm yaşam hikâyelerinin derslerde yer alması ve dönemin daha az bilinen kahramanlarına da odaklanılması önerilmiştir.

Keywords

Tarihsel empati , Milli Mücadele , Milli Mücadele kahramanları , sosyal bilgiler öğretimi

References

• Akça Berk, N. (2012). Ortaöğretim 11. sınıf T.C. İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük dersinde tarihsel canlandırma uygulaması: Bir eylem araştırması. (Yayınlanmamış doktora tezi), Gazi Üniversitesi, Ankara
• Aktın, K. (2021). Bir tarihsel empati çalışması: Sarıkamış’ta asker olmak. Milli Eğitim Dergisi, 50(229), 157-178.
• Altıkulaç, A. ve Gökkaya, K. A. (2014). Tarih öğretiminde hatıratların kullanımının tarihsel empati becerisine etkisi, Journal of Turkish Studies, 9(1), 21-35. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.6504
• Aydın, M. (2020). Tarihsel empati tekniğinin sosyal bilgiler dersinde kullanımına ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin algıları. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(1), 42-52
• Aysal, A. (2012). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde tarihsel empatiye dayalı rol oynama yönteminin akademik başarıya etkisi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Barton, K. C., & Levstik, L. S. (2004). Teaching history for the common good. New York: Routledge.
• Brooks, S. (2011). Historical empathy as perspective recognition and care in one secondary social studies classroom. Theory & Research in Social Education, 39(2), 166-202. https://doi.org/10.1080/00933104.2011.10473452.
• Bryant, D. & Clark, P. (2006). Historial empathy and canada: a people’s history. Canadian Journal of Education, 29(4), 1039-1064. https://doi.org/10.2307/20054210.
• Ceran, D. (2015). Çocuklara rol model olması bakımından milli mücadele kahramanları ve edebi eserlere yansıması: Kurtuluşun Kahramanları kitap dizisi örneği, Tarih Okulu Dergisi, 8(24), 135-157. https://doi.org/10.14225/Joh785
• Collingwood, R. G. (1996). Tarih Tasarımı. (Çev. K. Dinçer). Ankara: Gündoğan Yayıncılık.
• Creswell, J. W. (2018). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Çalışkan, H. (2008). Sosyal bilgiler dersinde tarihsel empatinin kullanılmasına yönelik örnek bir uygulama: sefer günlükleri. Proceedings of International Conference on Educational Science içinde, 478-482.
• Çorapçı, S. ve Turan, İ. (2020). Sosyal bilgiler dersinde tarihsel empati etkinliklerinin öğrencilerin akademik başarı ve tutumlarına etkisi. Turkish Studies - Education, 15(6), 4011-4030. https://dx.doi.org/10.47423/TurkishStudies.43751
• Demircioğlu, İ. H. ve Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi: amaç, işlev ve içerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(15), 69-88.
• Downey, M. (1994). Perspective taking and historical thinking: Doing history in a fifth-grade classroom. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, San Francisco. http://www.historyliteracy.com/wp-content/uploads/2015/11/Doing-History-in-a-Fifth-Grade-Classroom.pdf
• Elban, M. (2018). Tarih düşüncesinde ve eğitiminde kahramanların/büyük adamların rolü. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 11(22), 98-116. https://doi.org/10.12981/motif.459
• Elbay, S. (2022). An investigation of middle school 8th grade students' metaphoric perceptions regarding historical empathy. Bartın University Journal of Faculty of Education, 11(1), 222-234. https://doi.org/10.14686/buefad.943398
• Elmas, E. (2007). "Sevgili Atatürkçüğüm" İlkokul çocuklarında Atatürk algısı. İstanbul: Barış Matbaası.
• Endacott, J. (2010). Reconsidering affective engagement in historical empathy. Theory and Research in Social Education, 38(1), 6–49.
• Endacott, J. L., & Brooks, S. (2013). An updated theoretical and practical model for promoting historical empathy. Social Studies Research and Practice, 8(1), 41- 58.
• Er, H. ve Şahin, M. (2012). Sosyal bilgiler dersinde “biyografi” kullanımına ilişkin öğrenci görüşleri. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(1), 75-96.
• Faiz, M. ve Karasu Avcı, E. (2019). Tarihi kahramanların değerler eğitiminde rol model olarak kullanılmasına ilişkin ortaokul öğrencilerinin algıları. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 694-724. http://dx.doi.org/10.23891/efdyyu.2019.138
• Foster, S. J. (1999). Using historical empathy to excite students about the study of history: Can you empathize with Neville Chamberlain? The Social Studies, 90(1), 18-24.
• Foster, S. J. (2001). Historical Empathy in Theory and Practice: Some Final Thoughts. In (Eds.) O. L. Davis Jr., E. A. Yeager, & S. J. Foster Historical Empathy and Perspective Taking in the Social Studies (pp. 167-179). Lanham, MD: Rowman & Littlefield Publischers Inc.
• Gladstein, G. A. (1983). Understanding empathy: ıntegrating counseling, developmental, and social psychology perspectives. Journal of Counseling Psychology, 30(4), 467-482. https://doi.org/10.1037/0022-0167.30.4.467.
• Glesne, C. (2016). Becoming qualitative researchers: An introduction. Boston: Pearson.
• Kabapınar, Y. (2005). Yaşamla ilintili derslerde “ötekini” anlamanın yolu olarak sosyal empati çalışmaları. Y. Kabapınar (Ed.), Empatiyle gelişmek empatiyi geliştirmek: çocuk ve empati. içinde (s. 448-471), Ankara: Pegem Akademi.
• Karabağ, G. (2010). Tarihsel empati becerisi. M. Safran (Ed.), Tarih nasıl öğretilir? içinde, (s.185-192), İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
• Karabağ, Ş. G. (2003). Öğretilebilir ve bilişsel bir beceri olarak tarihi empati. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Keskin, Y. (2002). Türkiye’de 2. Meşrutiyetten günümüze kadar uygulanmış olan sosyal bilgiler öğretim programlarının analizi ve karşılaştırılması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Kohlmeier, J. (2006). “Couldn't she just leave?”: The relationship between consistently using class discussions and the development of historical empathy in a 9th grade World History course. Theory & Research in Social Education, 34(1), 34-57.
• Kuzgun, Y. (2006). İlköğretimde rehberlik, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Lee, P. (1984). Historical Imagination. A.K. Dickinson, P.J. Lee & P.J. Rogers (Eds.), Learning history in. (ss.85-116), Londra: Heinemann Educational Books.
• Lee, P. J., & Ashby, R. (2001). Empathy, perspective taking, and rational understanding. O. L. Davis, Jr., E. A. Yeager, & S. J. Foster (Eds.), Historical empathy and perspective taking in the social studies in (pp. 21–50). New York: Rowman & Littlefield.
• Maxwell, J. A. (2018). Nitel araştırma tasarımı: Etkileşimli bir yaklaşım. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık
• Merriam, S. B. (2018). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber. Ankara: Nobel Akdemi Yayıncılık.
• Meydan, A. ve Akkuş, A. (2014). Sosyal bilgiler öğretiminde müze gezilerinin tarihi ve kültürel değerlerin kazandırılmasındaki önemi. Marmara Coğrafya Dergisi, 29, 402-422. https://doi.org/10.14781/mcd.92390
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı.
• Miles, B. M., & Huberman, A. M. (1994). Genişletilmiş bir kaynak: Nitel veri analizi Ankara: Pegem Akademi.
• Morris, R. V. (2009). Bringing history to life: First-person historical presentations in elementary and middle school classrooms. New York: Rowman & Littlefield Education.
• Özcel, G. ve Çelebi Öncü, E. (2021). 3 ve 4. Sınıf öğrencilerinin vatanseverlik değerine ilişkin görüşleri, Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 7(2), 226-250. https://doi.org/10.47615/issej.952461
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri Ankara: Pegem Akademi.
• Phillips, R. (2002). Reflective teaching of history 11-18. New York: Continuum.
• Reniers, R. L., Corcoran, R., Drake, R., Shryane, N. M., & Völlm, B. A. (2011). The QCAE: A questionnaire of cognitive and affective. Journal of Personality Assessment, 93(1), 84-95. https://doi/abs/10.1080/00223891.2010.528484
• Savaş, B. ve Arslan, Ö. (2014). TC. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersinin öğretiminde filmlerin kullanımına ilişkin öğrenci görüşleri. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 3(8), 129-147. https://doi.org/10.17497/tuhed.65814
• Seyhan, A. (2023a). Türkiye’de tarihsel düşünme ve tarihsel düşünme becerilerine ilişkin yapılan araştırmaların incelenmesi. Journal of Innovative Research in Social Studies, 6(2), 226-252. https://doi.org/10.47503/jirss.1391354
• Seyhan, A. (2023b). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin öğrencilere tarihsel empati becerisi kazandırma deneyimlerine ilişkin bir araştırma. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 7(4), 1087-1104. https://doi.org/10.47525/ulasbid.1386312
• Şahin, S. ve Aktın, K. (2022). Tarihsel empati etkinliklerinin bir tarihsel empati modeli çerçevesinde incelenmesi. e- Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9, 230-252. http://dx.doi.org/10.30900/kafkasegt.947441
• Şahin, S., ve Aktın, K., (2021). Öğrencilerin tarihsel empati deneyimlerinin incelenmesi üzerine bir çalışma. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 7(15), 169-194.
• Utkugün, C., Yıldırım, R., ve Yazıcı Doğan, F. (2024). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin bakış açılarından millî mücadele yılları ve Mustafa Kemal Atatürk. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 94-150. https://doi.org/10.29299/kefad.1218196
• Vansledright, B. A. (2001). From empathic regard to self-understanding: Im/Positionality, empathy, and historical contextualization. O. L. Davis, E. A. Yeager & S. J. Foster (Eds.), Historical Empathy And Perspective Taking in the Social Studies in (pp. 51−68). Lanham, MD: Rowman & Littlefield.
• Yeager, A. Y., & Foster, S. J. (2001). The role of empathy in the development of historical understanding. O. L. Davis Jr., E. A. Yeager, & S. J. Foster (Eds.), Historical empathy and perspective taking in the social studies (pp. 13-19). Lanham, MD: Rowman & Littlefield.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık
• Yılmaz, K. (2011). Sosyal bilgiler ve tarih öğretiminde tarihsel empati: Geçmişe geçmişteki insanların gözüyle bakabilme becerisi. A.Sümbül, H. Akdağ (Ed.), Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar II içinde (s.11-33). Ankara: Pegem Akademi.