BAKÜ-TİFLİS-KARS DEMİRYOLU VE TÜRKİYE AÇISINDAN JEOPOLİTİK ÖNEMİ

Yıl 2018, Sayı: 37, 103 - 111, 30.01.2018

Gülpinar Akbulut Özpay

https://doi.org/10.14781/mcd.386163

Öz

Bu makalenin
konusu Bakü-Tiflis-Kars demiryolu ve bu demiryolunun Türkiye açısından
jeopolitik önemini değerlendirmektir. Azerbaycan, Türkiye ve Gürcistan
arasındaki bu demiryolu hattı ile ilgili ilk görüşler 1990’lı yıllarda gündeme
gelmiştir. 2007 yılında anlaşma sağlanmış ve 2008 yılında Türkiye kısmında
yapımına başlanılmıştır. Demir İpek Yolu’nun en önemli parçalarından birini
oluşturan Marmaray Projesi 2013 yılında tamamlanmış, böylelikle Avrupa-Asya
demiryolu ağı arasında bağlantı sağlanmasına bir adım daha yaklaşılmıştır.
Bakü-Tiflis-Kars demiryolunun toplam hat uzunluğu 838.6 km’dir. Bu hattın
Türkiye kısmı 105 km’dir. Bunun da 29 km.si Gürcistan’ta 76 km.si Türkiye
sınırları içerisindedir. Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattı sayesinde dar
çerçevede Türkiye üzerinden Avrupa ile Hazar Denizi arasında yeni bir demiryolu
ağı kurulmuş olacaktır. Geniş çerçevede ise bu demiryolu hattı karada Avrupa
ile Çin arasındaki en önemli yolcu ve yük taşıma kapasitesine sahip
güzergâhlardan biri olacaktır.

Tarihi, politik, ekonomik ve coğrafî açıdan
önemli bir güç olarak değerlendirilen Bakü-Tiflis-Kars demiryolunun konu edinildiği
çalışmada, öncelikle bu demiryolunun tarihi gelişimi ve ortaya çıkış nedenleri
ele alınacak, Bakü-Tiflis-Kars demiryolu hattındaki ülkelerin, özellikle de Türkiye
için demiryolu hattının jeopolitik bir unsuru olarak nasıl değerlendirilmesi
gerektiği üzerine durulacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Demir İpek Yolu, Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu, Jeopolitik

The Baku-Tbilisi-Kars Railway and Its Geopolitical Importance in Terms of Turkey

Öz

The subject of study is evaluated the Baku- Tbilisi-Kars Railway and its
the geopolitical impacts on Turkey. Among Azerbaijan and Turkey through Georgia
was first discussed in 1993 about this railway Project, after that the Project
implementation began in 2007 and construction began in 2008 on Turkey. Marmaray
Project, which is one of the most other important part of the Iron Silk Road,
completed in 2013. Thus, it was closed one more step for providing connect
European and Asian railway networks. The total length of the railway is 838.6
km. This part of Turkey is 105 kilometer. The Baku-Tbilisi-Kars railroad
project envisages construction of a 29 kilometer segment in Georgia and a 76
kilometer segment in Turkey. The Baku- Tbilisi-Kars Railway is an important
part of New Iron Silk Road. Due to this railway, it connected to a new rail
corridor from Caspian Sea to Europe via Turkey. In general framework is also
that this railway line is one of the most important road in terms of passengers
and freight carrying capacity between China and Europe countries.

In
this study is evaluated railway phenomenon as an important power in terms of
politic, economic, historic and geography and highlighted development and
historical of Baku- Tbilisi-Kars Railway. In following, it is considered this railway
line how to use as a geopolitics power by countries including Baku-
Tbilisi-Kars Railway for Turkey.

Anahtar Kelimeler

Iron Silk Road, Baku-Tbilisi-Kars Railway, Geopolitics

Kaynakça

• Akbulut, G. (2006). Türkiye’de Demiryolu Ulaşımının Jeopolitik Önemi. Uluslararası Demiryolu Sempozyumu (13-14-15 Aralık 2006) Bildiriler Kitabı içinde (s. 26-38). Ankara.
• Akbulut, G. (2010). Siyasi Coğrafya Açısından Türkiye Demiryolu Ulaşımı. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Akbulut, G. (2016). 21. Yüzyıl’ın Eko-Politik Ürünü: Demir İpek Yolu. F. Atasoy (Ed.), Uluslararası İpek Yolu’nun Yükselişi ve Türk Dünyası Bilgi Şöleni Yükselen İpek Yolu I. Cilt İpek Yolu’nda Ekonomi ve Turizm içinde (s. 37-57). Ankara: Türk Yurdu.
• Beşirov, E. (2017. 16 Kasım). Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu biznesin inkişafı üçün yeni imkânlar acır. Xalq Gazeti, 16 Kasım 2017 tarihinde http://www.xalqqazeti.com/az/news/ economy/9310 adresinden edinilmiştir.
• CIA (2017), 20 Ekim 2017 tarihinde https://www.cia.gov/library/publications adresinden edinilmiştir.
• Çakmakçı, M. & Demirel, N. (2008). Future Sustainable Freight Transport of Turkey from Road to Rail in Relation to European Union. II. Uluslararası Demiryolu Sempozyumu (15-17 Ekim 2008) Bildiriler Kitabı içinde (s.5-14). Istanbul.
• Demirler, M. (2015). Tarihi İpek Yolu’nun yeniden canlandırılması ve Türkiye ekonomisine etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat).
• DLH (2017). 22 Ekim 2017 tarihinde http://www.dlh.gov.tr/BLSM_WIYS/DLH/tr adresinden edinilmiştir.
• DLH (2017). 26 Ağustos 2017 tarihinde http://www.dlh.gov.tr/BLSM_WIYS/DLH/tr adresinden edinilmiştir.
• Doğanay, H. (1995). Türkiye Ekonomik Coğrafyası. Konya: Öz Eğitim Yayınları.
• Gorshkov, T. & Bagaturia, G. (2000). Developments at Georgian Railway, Japan Railway&TransportReview, 24, 42-47.
• Gorshkov, T. & Bagaturia, G. (2001). TRACECA- Restoration of Silk Route. Japan Railway&TranportReview, 28, 50-55.
• Güllü, S. (2011). Kars-Ahılkelek-Tiflis-Bakü Demiryolu Projesi’nin Türkiye ve Dünya İçin Yeri ve Önemi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü, İstanbul).
• Hajızade, E. M. (2015). Great Silk Road and The Baku-Tbilisi-Kars Project. BLACK SEA. Scientific journal of academic research conference newsletter. (s.17). Tbilisi, Georqia.
• Kalkınma Bakanlığı (2017). 20 Ekim 2017 tarihinde http://www.kalkinma.gov.tr adresinden edinilmiştir.
• Karadeniz, V. & Akpınar, E. (2011). Türkiye’de lojistik köy uygulamaları ve yeni bir lojistik köy önerisi. Marmara Coğrafya Dergisi, 23, 49-71.
• Karataş, Ç. & Oral, E. Z. (2007). Uluslararası ulaştırma koridorlarında Türkiye’nin stratejik rolü. Stratejik Araştırmalar Dergisi, 9, 55-65.
• Kodaloğlu, M. T. (1997). Türk Cumhuriyetleri Demiryolu Bağlantıları. 2. Ulusal Demiryolu Kongresi (15-16-17 Aralık 1997) Bildiriler Kitabı içinde (s.189-190), İstanbul.
• Lussac, S. (2008). The Baku-Tbilisi-Kars Railroad and its geopolitical ımplications for the South Caucasus. Caucasian Review of International Affairs, 2(4), 212-224.
• Ovalı, S. & Çelik, K. (2007). Türk Dünyası ve TRACECA Projesi. Journal of Azerbaijani Studies, 12(1-2), 153-179. 15 Ocak 2014, (http://jhss-khazar.org/wp-content/uploads/2010/06/12.pdf).
• Ovalı, S. (2008). TRACECA Projesi ve Türkiye. International Journal of Economic and Administrative Studies, 1(1), 151-170.
• Özyanık, S. (2015). TRACECA: Restoration of Silk Road. Journal of Caspian Affairs, 1(2), 1-12.
• Railwaygazette (2014). 20 Ekim 2017 tarihinde http://www.railwaygazette.com/news/infrastructure/single- view/view/trans-kazakhstan-railway adresinden edinilmiştir.
• TCDD (2017). 20 Ağustos 2017 tarihinde http://www.tcdd.gov.tr/files/istatistik/2013.pdf adresinden edinilmiştir.
• Terzi, N. & Bölükbaş, Ö. (2016). Logistics sector in Turkey and logistics villages. Global Business Research Congress (GBRC), (s.206-228). İstanbul.
• Tezer, H. (2016). 21. Asır’da İpek Yolu Ekonomileri ve Türk Dünyası’nın Ekonomik Gelişim Süreci. F. Atasoy (Ed.), Uluslararası İpek Yolu’nun Yükselişi ve Türk Dünyası Bilgi Şöleni Yükselen İpek Yolu I. Cilt İpek Yolu’nda Ekonomi ve Turizm içinde (s.13-36). Ankara: Türk Yurdu.
• UDHB (2017). 22 Ekim 2017 tarihinde http://www.udhb.gov.tr/iller/Kars adresinden edinilmiştir.
• Üzümcü, A. & Akdeniz, S. (2014). Yeni İpek Yolu: TRACECA ve Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu projesi. TİKA Avrasya Etüdler, 45, 171- 179.