TÜRKİYE VE TRAKYA’DA BİTKİSEL YAĞ ÜRETİMİ

Yıl 2002, Sayı: 5, 201 - 224, 09.10.2013

Aziz Şatana

Öz

Tarım sektörü ve insan beslenmesi
açısından bitkisel yağ üretimi vazgeçilmez bir öneme sahiptir. Türkiye’de
toplam yağ üretiminin %87 si bitkisel kaynaklı yağlardan oluşmaktadır. Bitkisel
yağ üretimi, 12 farklı bitkinin tarımıyla elde edilmektedir. 2001 yılı
değerlerine göre, Türkiye de üretilen yağlı tohumların %62,3’ü çiğitten, %30’u
ise ayçiçeğinden elde edilmiştir. Ülkemizde ham yağ üretimi 2000 yılında
836.000 ton olarak gerçekleşmiştir. Buna karşın Türkiye ham yağ bakımından her
yıl 600-700 bin ton, yağlı tohum olarak da 1,1-1,2 milyon ton açık vermektedir.
Bu nedenle ülkemiz bitkisel yağ açısından ithalata bağımlı durumdadır.

Türkiye’nin bitkisel yağ üretimi
çerçevesinde Trakya, hem yağlı tohum üretimi hem de bitkisel yağ sanayisi
bakımından çok önemli bir bölgedir. Yağlı tohumların önemli bitkisi olan
ayçiçeğinin Türkiye üretiminin yaklaşık %60 ı bu bölgede gerçekleşmektedir.
Trakya Bölgesi’nde 3000 kişiyi istihdam eden 61 adet bitkisel yağ üretim tesisi
bulunmaktadır. Bu bölge, Türkiye’deki toplam yağ tesislerinin yaklaşık
yansından fazlasını bünyesinde barındırmaktadır. Özellikle bu tesisler içinde
126.000 üyenin bağlı bulunduğu büyük bir kooperatif olan Trakya Birlik ’de
bulunmaktadır.

Bu çalışmada; Türkiye’de ve
Trakya’da yağ bitkileri, sıvı yağ ve margarin üretimlerini içine alan bitkisel
yağ sektörünün genel durumu ortaya konulmuş ve sorunlar mercek altına alınarak
incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

.

Vegetable Oil Production in Turkey and Thrace

Öz

Vegetable oil production has an essential importance
for agriculture sector and human nutrition. 87% of total oil production in
Turkey consists of vegetable oil. Vegetable oil is obtained by growing 12 different
plants. Considering values in 2001, 62,3% of oil seeds produced in Turkey were
obtained from sunflowers. Crude oil production in our country was realized as 836.000
tans in 2000. On the other hand, Turkey lacks in 600000-700.000 tons of crude
oil and 1,1-1,2 million tons of oil seeds every year. For that reason our
country depends on imports concerning vegetable oil.

Thrace is a very important region for both oil
seeds production and vegetable oil production of Turkey. About 60% of Turkey
production of sunflowers that are very important among oil seeds is realized in
this region. There are 60 vegetable oil production factories which employ 3000
people in Thrace. This region has about more than half of total oil factories
in Turkey. Among these, especially Trakya Birlik is a very big cooperative that
consists of 126.000 members.

In this study, oil plants in Turkey and Thrace,
general position of vegetable oil sector which includes liquid oil and
margarine production were stated and problems were examined closely. 

Anahtar Kelimeler

.

Kaynakça

• Aksoy, Ş., İ.H. İnan, G. Özdemir, O. Gaytancıoğlu, A. Kubaş ve C. Sağlam. 1996. Trakya Bölgesi’nde Bitkisel Sıvı Yağ ve Margarin Sanayi Sektör Analizi. Ekonomik Yapı, Darboğazlar ve Çözümler. TÜBİTAK. Tarım ve Ormancılık Araştırma Grubu. Proje No: TOGTAG-1312. Kasım. Tekirdağ.
• Bilican, M.2002. Gıda (Sıvı ve Katı Yağlar) Dergisi. Yıl:7. Sayı:2002-08. Eylül 2002, Dünya Yayıncılık A.Ş. “Globus” Dünya Basımevi. İstanbul.
• BYSD, 2003. Bitkisel Yağ Sanayicileri Demeği, www.bvsd.org. internet sitesi. 02 Ocak 2003 Tarihli Kayıtlar.
• Devres, O.1994. Tekirdağ İli’nde Buğday ve Ayçiçeği İle Münavebeye Girebilecek Tarım Ürünlerinin Pazar Araştırması. Bitkisel Yağ Sanayicileri için Hazırlanmış Rapor. İstanbul.
• DİE, 2002a. Devlet İstatistik Enstitüsü Tarım İstatistikleri Özeti 1982-2001. DİE Yayın No: 2719. Ekim. Ankara.
• DİE, 2002b. Devlet İstatistik Enstitüsü Tarımsal Yapı (Üretim, Fiyat, Değer) 2000. DİE Yayın No: 2614. Haziran. Ankara.
• DİE, 2002c. Devlet İstatistik Enstitüsü Türkiye İstatistik Yıllığı 2001. DİE Yayın No: 2690. Ağustos. Ankara.
• Dölekoğlu, T.2002. Gıda (Sıvı ve Katı Yağlar) Dergisi. Yıl:7. Sayı:2002-08. Eylül 2002. Dünya Yayıncılık A.Ş. “Globus” Dünya Basımevi. İstanbul.
• DPT, 1993. Devlet Planlama Teşkilatı Bitkisel Yağ Sanayisi. 3.İzmir İktisat Kongresi. 4-7 Haziran 1992. Anadolu Üniversitesi A.Ö.F. Basımevi. Eskişehir.
• DPT, 1994. Devlet Planlama Teşkilatı 7.Beş Yıllık Kalkınma Planı Bitkisel Yağ Sanayisi Özel İhtisas Komisyonu Bitkisel Margarin Alt Komite Raporu. Ankara.
• DPT, 2001. Devlet Planlama Teşkilatı. Değişik Kayıtlar. Ankara.
• DTM, 2002. Dış Ticaret Müsteşarlığı. Değişik Kayıtlar. Ankara. Dünya Gazetesi, 2003. Dünya Gazetesi. Trakya Birlik Özel Eki. 10 Ocak 2003. İstanbul.
• Günay, H.2001. Gıda (Sıvı ve Katı Yağlar) Dergisi. Yıl:6. Sayı: 2001-09. Eylül 2001. Dünya Yayıncılık A.Ş. “Globus” Dünya Basımevi. İstanbul.
• İTM, 2003. Edime, Tekirdağ ve Kırklareli İl Tanm Müdürlükleri. Değişik Kayıtlar.
• Özer, Z.2001. Gıda (Sıvı ve Katı Yağlar) Dergisi. Yıl:6. Sayı:2001-09. Eylül 2001. Dünya Yayıncılık A.Ş. “Globus” Dünya Basımevi. İstanbul.
• Soydal, F.1999. Gıda (Sıvı ve Katı Yağlar) Dergisi. Eylül 1999. Dünya Yayıncılık A.Ş. “Globus” Dünya Basımevi. İstanbul.
• TBYSD, 2003. Trakya Bitkisel Yağ Sanayicileri Demeği. Değişik Kayıtlar. Edirne.
• Uslu, C. 2002. Gıda (Sıvı ve Katı Yağlar) Dergisi. Yıl:5.sayı:2000-1 l.Kasım 2000 Dünya Yayıncılık A.Ş. “Globus” Dünya Basımevi. İstanbul.