İLKÖĞRETİM 8. SINIF ÖĞRENCİLERİNE GÖRE ÇEVRE SORUNLARI: NİTEL BİR ÇALIŞMA

Yıl 2013, Sayı: 27, 416 - 439, 04.10.2013

Elvan Yalçınkaya

Öz

Çevre eğitiminin önemi her geçen gün artmaktadır. Etkili bir çevre eğitiminin gerçekleştirilmesinde ilköğretim öğrencilerinin çevre sorunlarıyla ilgili düşünceleri önemli görülmektedir. Bu nedenle araştırmanın genel amacı, ilköğretim 8. sınıf öğrencilerinin çevre sorunlarına ilişkin görüşlerinin belirlenmesidir. Araştırma nitel yöntemle gerçekleştirilmiş betimsel bir çalışmadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Resmi bir ilköğretim okulunda öğrenim gören 23 öğrenci bu araştırmanın çalışma grubunu oluşturmaktadır. Araştırmada, ilköğretim 8.sınıf öğrencilerinin çevre sorunlarına ilişkin görüşleri ve çizdikleri karikatürler nitel analiz yapılarak tespit edilmiştir. Araştırmaya katılan öğrencilere göre en önemli çevre sorunları; su kirliliği, hava kirliliği, gürültü kirliliği, ormanların yok olması, çöp sorunu, doğal afetler, trafik kazaları, gecekondu sorunu ve görüntü kirliliğidir. Çalışmaya katılan öğrencilere göre çevre sorunlarının kaynağı insandır. Öğrenciler çevre sorunlarının temel sebeplerini “duyarsızlık, bilinçsizlik, saygısız olma” gibi kavramlarla açıklamışlardır. Öğrenciler çevre sorunlarına çok farklı çözüm önerileri getirmişlerdir. Ayrıca ürettikleri sloganların da daha çok çevreyi koruma ile ilgili olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çevre, çevre sorunları, ilköğretim, sosyal bilgiler

Kaynakça

• Alp, E., Ertepınar, H., Tekkaya C. & Yılmaz, A. (2008). A survey on Turkish elementary school students’ environmental friendly behaviours and associated variables. Environmental Education Research, 14(2): 129-143.
• Aydın, F. (2010). Coğrafya öğretmen adaylarının çevre sorunları ve çevre eğitimi hakkındaki görüşleri (Gazi Üniversitesi Örneği). International Online Journal of Educational Sciences, 2 (3): 818-839.
• Boyes, E., Chambers, W. & Stanisstreet, M. (1995). Trainee primary teachers’ ideas about the ozon layer. Environmental Educational Research, 1(12): 133-145.
• Campbell, T., Medina-Jerez, W., Erdoğan, İ. & Zhang, D. (2010). Exploring science teachers’ attitudes and knowledge about environmental education in three international teaching communities. International Journal of Environmental & Science Education, 5(1): 3-29.
• Creswell J. W. (2003). Research Design: Quantitative and Qualitative Approaches. (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Çabuk, B. ve Karacaoğlu, C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36, 189-198.
• Demirel, Ö., Tuncel, İ., Demirhan, C. & Demir, K. (2008). Çoklu Zekâ Kuramı ile Disiplinlerarası Yaklaşımı Temel Alan Uygulamalara İlişkin Öğretmen-Öğrenci Görüşleri. Eğitim ve Bilim, 33(147), 14-25.
• Ek, H. N., Kılıç, N., Öğdüm, P., Düzgün, G. & Şeker, S. (2009). Adnan Menderes Üniversitesinin farklı akademik alanlarında öğrenim gören ilk ve son sınıf öğrencilerinin çevre sorunlarına yönelik tutumları ve duyarlılıkları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17 (1): 125-136.
• Erol, G. H. ve Gezer, K. (2006). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarına çevreye ve çevre sorunlarına yönelik tutumları. International Journal of Environmental and Science Education, 1 (1): 65- 77.
• Ersoy, A. F. ve Türkan, B. (2010). İlköğretim öğrencilerinin çizdikleri karikatürlere yansıttıkları sosyal ve çevresel sorunların incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 35(156), 96-109.
• Erten, S. (2005). Okul öncesi öğretmen adaylarında çevre dostu davranışların araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 91-100.
• Gökçe, N., Kaya, E., Aktay, S. & Özden, M. (2007). İlköğretim öğrencilerinin çevreye yönelik tutumları. İlköğretim Online, 6(3), 452-468. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr
• Groves, F. & Pugh, A. (1999). Elementary pre-service teacher perceptions of the grenhouse effect. Journal of Science Education and Technology, 8(1): 75-81.
• Güney, E. (2002). Genel çevre kirlenmesi, İstanbul: Çantay Kitabevi. İbiş, S. (2009). Biyoloji öğretmen adaylarının küresel ve ulusal çevre sorunları hakkındaki görüşleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Johnson, R. B. & Christensen, L. (2008). Educational research: Quantitative, qualitative, and mixed approaches (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Kahyaoğlu, M., Daban, Ş. ve Yangın, S. (2008). İlköğretim öğretmen adaylarının çevreye yönelik tutumları. D.Ü.Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 42-52.
• Kaptan, S. (1998). Bilimsel araştırma ve istatistik teknikleri, Ankara: Tekışık Web Ofset Tesisleri.
• Mertens, D. M. (2005). Research and evaluation in education and psychology: Integrating diversity with quantitative, qualitative and mixed methods (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis (2nd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Negev, M., Garb, Y., Biller, R., Sagy, G. & Tal, A. (2010). Environmental problems, causes, and solutions: An open question. The Journal of Environmental Educatıon, 41(2): 101–115.
• Özey, R. (2004). Günümüz dünya sorunları, İstanbul: Aktif Yayınevi. Özdemir, A., Aydın, N. ve Akar-Vural, R. (2009). Çevre eğitimi özyeterlik algısı üzerine bir ölçek geliştirme çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 1-8.
• Sadık, F., Çakan, H. & Artut, K. (2011). Çocuk resimlerine yansıyan çevre sorunlarının sosyo-ekonomik farklılıklara göre analizi. İlköğretim Online, 10(3):1066-1080. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr
• Sağır, Ş., Aslan, O. ve Cansaran, A. (2008). İlköğretim öğrencilerinin çevre bilgisi ve çevre tutumlarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 7(2): 496-511. [Online]: http://ilkogretim-online.org.tr
• Schultz, P. W., Gouveia, V., Cameron, L., Tankha, G., Schmuck, P. & Franek, M. (2005). Values and their relationship to environmental concern and conservation behavior. Journal of Cross-Cultural Psychology, 36 (4): 457-475.
• Seçgin, F., Yalvaç, G. & Çetin, T. (2010). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin karikatürler aracılığıyla çevre sorunlarına ilişkin algıları. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 391-398.
• Selvi, M. (2007). Biyoloji öğretmen adaylarının çevre kavramları ilgili algılamalarının değerlendirilmesi. Yayınlanmamış doktora tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Summers, M., Kruger, C. & Childs, A. (2000). Primary school teachers’ understanding of environmental issues: an interview study. Environmental Educational Research, 6(4): 293-312.
• Şimşekli Y. (2001). Bursa’da uygulamalı çevre eğitimi projesine seçilen okullarda 3. yapılan etkinliklerin okul yöneticisi ve görevli öğretmenlerin katkısı yönünden değerlendirilmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 14 (1): 73-84.
• Taylor, N., Doff, T., Jenkins, K. & Kennelly, J. (2007). Environmental knowledge and attitudes among a cohort of pre-service primary school teachers in Fiji. International Research in Geographical and Environmental Education, 16(4): 367-379.
• Trumper, R. (2010). How do learners in developed and developing countries relate to environmental issues?. Science Education International, 21(4): 217-240.
• Wong, K.K. (2003). The environmental awerness of university students in Beijing, China. Journal of Contemporary China, 12(36): 519-536.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005) Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (2. baskı). Ankara: Seçkin yayıncılık.