AVRUPA BİRLİĞİ VE TÜRKİYE EKONOMİK İLİŞKİLERİ

Yıl 2015, Sayı: 32, 306 - 325, 24.07.2015

Mesut Doğan

https://doi.org/10.14781/mcd.36199

Cited By: 1

Öz

ÖZET

Türkiye iktisadi kalkınmaya her zaman önem vermiş ve Avrupa Birliği’ne girme yolunda büyük bir çaba ve gayret içinde olmuştur. Ekonomik, siyasal, askeri, sosyal ve kültürel anlamda gelişmesini sağlamak amacıyla insanlık tarihinin en büyük barış projesi olarak nitelendirilen Avrupa Ekonomik Topluluğu'na 31 Temmuz 1959'da ortaklık başvurusunda bulunmuştur. Türkiye, ayrıca 14 Nisan 1987’de Avrupa Ekonomik Topluluğu’na (AET)  tam üyelik için başvurmuştur. Süreç içinde Türkiye ile AB arasındaki Gümrük Birliği 1 Ocak 1996 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Böylece, Türkiye-AB Ortaklık İlişkisinin "Son Dönemine” geçilmiştir. Türkiye-AB ilişkilerinin dönüm noktası, 10-11 Aralık 1999 tarihlerinde Helsinki'de yapılan AB Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi'dir. Helsinki Zirvesi'nde Türkiye'nin adaylığı resmen onaylanmış ve diğer aday ülkelerle eşit konumda olacağı açık ve kesin bir dille ifade edilmiştir. Türkiye için hazırlanan ilk Katılım Ortaklığı Belgesi 8 Mart 2001 tarihinde AB Konseyi tarafından onaylanmıştır.

Türkiye’nin küresel kriz karşısında gösterdiği başarılı tutum gerek dünya ve gerekse Avrupa Birliği tarafından dikkatle izlenmektedir. Bu konuda doğrudan yabancı yatırımların artırılması yönünde çalışmalar yapan Türkiye, Avrupa Birliği’yle arasındaki ticari ilişkilerin daha ileri bir seviyeye götürme yönünde bir takım bürokratik işlerin hafifletilmesi yoluna gitmiştir.

2002 yılı Aralık ayında Kopenhagen’de toplanan Avrupa Birliği Konseyi Türkiye’nin Avrupa Birliği ile tam üyelik müzakerelerini başlatma talebini Aralık 2004 tarihinde toplanacak Avrupa Birliği Konseyi toplantısında ele almayı kararlaştırmıştır. Bu karar Türkiye’nin tam üyelik sürecinin gecikmesine neden olacaktır. Ancak Türkiye ile Avrupa Birliği arasında tam üyelik müzakerelerinin başlaması Türkiye ve Avrupa Birliği ekonomik ilişkilerinin gelişimiyle yakından bağlantılıdır.

Anahtar Kelimeler: Avrupa Birliği, Türkiye, gümrük birliği, ekonomi, ticaret

ABSTRACT

Turkey has always cared about economic development and struggled to become a member of the European Union (EU). To ensure its economic, political, military, social and cultural development, it applied to join the European Economic Community (EEC), known as the greatest peace project, on 31 July 1959, moreover for full membership of the EEC on April 14, 1987. Throughout the process, Customs Union between Turkey and the EU was put into effect on January 1, 1996, which marks “the Final Phase” of Turkey-EU relationship. The turning point for Turkey-EU relationship was the Helsinki European Council of EU Member States and Presidents. At the Helsinki Summit, Turkey’s candidacy was officially confirmed and it was clearly expressed that it would hold the same status as the other candidate countries. The first Accession Partnership Document for Turkey was published by the EU Council on March 8, 2001.

Turkey’s successful stance against the global crisis is closely monitored by the EU and the world. Turkey, exerting efforts to increase foreign investments, has opted for facilitating some bureaucratic procedures to take its relation with the EU one step further.

Council of the European Union which gathered on December 2002 resolved to discuss Turkey’s request to start the negotiations of full membership at the December 2004 meeting of the Council. This resolution would delay Turkey’s full membership. However, launching full membership negotiations between Turkey and the EU is closely related to the improvement of economic relations between them.

Keywords: EU, Turkey, customs union, economy, commerce

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, Türkiye, gümrük birliği, ekonomi, ticaret

Kaynakça

• Devlet Planlama Teşkilatı, (2001). Ulusal Program, Mart 2001,Ankara.
• Doğan, M. (2013). “Türkiye Sanayileşme Sürecine Genel Bir Bakış”, Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 28, S: 211-231, İstanbul.
• Doğan, M. (2015). European Union And Turkey’s Agricultural Policy, (Basımda).
• Göney, S. (2009). ”Türkiye ve Avrupa Birliği”, İ.Ü. Sosyoloji Dergisi, Dizi: 3, Sayı: 17, S: 81-90, İstanbul.
• Kasap, G. (1999). Türkiye’deki Kobiler ve Gümrük Birliği Bariyerleri. Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi, Sayı 17, S: 1-2, Bursa.
• Nart, E. Ç. (2010). “Gümrük Birliği’nin Türkiye’nin Dış Ticareti Üzerine Etkileri: Panel Veri Analizi”, Journal of Yasar University, Sayı: 17(5), S: 2874‐2885, İzmir.
• Ocak, B. S. (1997). Türk Sanayii ve Özel Sektör Rekabet Olanaklarına Genel Bakış, İMKB Dergisi. 1 Ocak 1997,S: 1-12, İstanbul.
• Özey, R. (2012). Avrupa Coğrafyası, Aktif Yayınları, İstanbul.
• Türkiye Cumhuriyeti Avrupa Birliği Bakanlığı
• Türkiye İhracatçılar Meclisi, 1 Ocak 2015, Raporu
• Türkiye İstatistik Kurumu, 1996-2014 yılı İhracat ve İthalat Değerleri, Ankara.
• Vergil, H.,-Yıldırım, E. (2006). “Avrupa Birliği ve Türkiye Gümrük
• Birliğinin Türkiye’nin Rekabet Gücü Üzerindeki Etkileri”,
• Erciyes Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi. Sayı: 26, Kayseri.
• http://www.europa.eu.int/comm/environment
• İktisadi Kalkınma Vakfı / http://www.ikv.org.tr
• http://www.die.gov.tr
• http://www.dtm.gov.tr
• http://www.treasury.gov.tr
• http://www.esc.eu.int
• http://www.eca.eu.int
• http://www.cor.eu.int
• http://www.europa.eu.int/comm/index_en.htm
• http://www.deltur.cec.eu.int
• http://www.europarl.eu.int http://www.eib.org
• http://www.curia.eu.int ttp://www.ecb.int/
• http://www.esc.eu.int
• http://www.eca.eu.int
• http://www.cor.eu.int
• http://www.euro-ombudsman.eu.int/home/en/default.htm