Öz
İşletilmekle ürün veren eşyaların değeri, kaynakların günbegün tükenmekte olduğu dünyamızda giderek artmaktadır. Bu duruma bağlı olarak girişimciler, işletme faaliyetine çoğu zaman, kar elde etmeye koşullanacak kapitali satın alamaz halde yönelirler. Bu gerçek, girişimcileri ürün kirası sözleşmelerine yakınlaştırmaktadır. Bu sözleşme tipi, sermayesi kısıtlı olan girişimciler tarafından rağbet görmesinin yanı sıra, kimi zaman mülkiyet edinmeye nazaran daha karlı olabilmektedir. Bunun için ekonomik bakımdan güçlü girişimciler tarafından da tercih edilmeye başlanmıştır. Ürün kirası sözleşmesinin kullanımının yaygınlaşmaya başlaması ile beraber sözleşme tipine bağlı soru ve sorunlara da çözüm üretme arayışları boy göstermiştir. Bu sorunlardan birini de şüphesiz ki, kira konusunun iadesi oluşturmaktadır. İşletilebilme kabiliyeti bulunan kaynakların sayısını muhafaza etme kaygısı, haksız zilyetlikte iade hükümlerinin ürün kirası sözleşmesi ekseninde uygulanıp uygulanamayacağı hususunu düşünmeye sevk etmiştir. Bu düşünme faaliyetini gerçekleştirirken, önce ürün kirası sözleşmesinin kurulması, devamı ve sona ermesi aşamalarında meydana gelebilecek haksız zilyetlik olasılıkları ortaya konulmuş, sonrasında haksız zilyetlikte iade rejiminin sözleşme ilişkisine uygulanıp uygulanamayacağı noktası özellikle irdelenmiştir. Konu hakkında yapılan tespitlerin ardından, “yarışma teorisi” baz alınarak, haksız zilyetlikte iade rejiminin ürün kirası sözleşmesine uyarlanarak uygulanması hakkında bir panorama ortaya konmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Ürün kirası sözleşmesi haksız zilyetlikte iade yarışma teorisi haksız zilyetlikte iade rejiminin ürün kirası sözleşmesine uyarlanarak uygulanması
Kaynakça
- ANTALYA, Gökhan, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1, İstanbul, 2012.
- BUZ, Vedat, Borçlunun Temerrüdünde Sözleşmeden Dönme, Ankara, 1998.
- CANSEL, Erol, İsviçre Hukuku Fransız Hukuku ve Alman Medeni Kanunu ile Mukayeseli Olarak Türk Hukukunda Hasılat Kirası, Desen Matbaası, Ankara, 1953.
- EREN, Fikret Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 17. Bası, Ankara, 2015.
- HATEMİ, Hüseyin/ KALKAN OĞUZTÜRK, Burcu, Kişiler Hukuku, İstanbul, 2013.
- HATEMİ, Hüseyin/ SEROZAN, Rona/ ARPACI, Abdülkadir, Eşya Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1991.
- HELVACI, Serap, Gerçek Kişiler, 3.Bası, İstanbul, 2010.
- KARAHAN, Sami, Ticari İşetme Hukuku, 23. Bası, Konya, 2012.
- KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip, (KOCAYUSUFPAŞAOĞLU/ HATEMİ/ SEROZAN/ARPACI), Borçlar Hukukuna Giriş Hukuki İşlem Sözleşme, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2014.
- KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip, Güven Nazariyesi Karşısında Borç Sözleşmelerinde Hata Kavramı, İstanbul, 1968.
- KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip, Miras Hukuku, 3. Bası, İstanbul, 1987.
- OĞUZMAN, M.Kemal/ BARLAS, Nami, Medeni Hukuk, 16.Bası, İstanbul 2010.
- OĞUZMAN, M. Kemal/ ÖZ, Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 6098 Sayılı Yeni Türk Borçlar Kanunu’na Göre Güncellenip Genişletilmiş 10. Bası, Cilt 1, İstanbul, 2012.
- OĞUZMAN, M.Kemal/ SELİÇİ, Özer/ OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe, Eşya Hukuku, Filiz Kitabevi, 15. Bası, İstanbul, 2012.
- ÖZEN, Burak, Haksız Zilyetlikte İade, Beta Yayınları, İstanbul, Mart 2003.
- ÖZEN, Burak, Türk Medeni Hukukunda Eşya Üzerinde İntifa Hakkı, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
- SAĞLAM, İpek, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Ürün Kirası Sözleşmesine İlişkin Olarak Getirilen Değişiklikler, Prof. Dr. Mustafa Dural’a Armağan, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2013.
- SAĞLAM, İpek Elektronik Sözleşmeler, İstanbul 2007.
- SAĞLAM, İpek, Ticari İşletmeye İlişkin Ürün Kirası Sözleşmesinin Kurulması ve İşletme Unsurları Üzerindeki Etkisi, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.19, S.1.
- SEROZAN, Rona, Geçersiz Satış Sözleşmesinin Karşılıklı İfa Sonrası Çözülmesi, MHAD Yeni Seri, Y. 3, S. 4.
- SEROZAN, Rona,( KOCAYUSUFPAŞAOĞLU/ HATEMİ/ SEROZAN/ ARPACI), İfa İfa Engelleri ve Haksız Zenginleşme, İstanbul, 2014.
- SEROZAN, Rona, Medeni Hukuku Genel Bölüm/ Kişiler Hukuku, İstanbul 2011.
- SEROZAN, Rona, Taşınır Eşya Hukuku, Genişletilmiş 2nci Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2007.
- SEROZAN, Rona/ ENGİN, Baki İlkay, Miras Hukuku, 3. Baskı, Ankara, 2012.
- TOPUZ, Seçkin/ CANBOLAT, Ferhat, Taşınmazlara İlişkin Kira Sözleşmelerinin İçeriğinin Örtülü İrade Beyanlarıyla Değiştirilmesi, (http://www.hukukdergi.hacettepe.edu.tr/dergi/Hukuk_Fak_Derg_makale_1.pdf ) ( Erişim Tarihi: 01.10.2014).
- TOPUZ, Murat, İsviçre ve Türk Borçlar Hukuku ile Karşılaştırmalı Olarak Roma Borçlar Hukukunda Maddi Zarar ve Bu Zararın Belirlenmesi, İstanbul, 2011.
- ÜNAL, Mehmet/ BAŞPINAR, Veysel, Şekli Eşya Hukuku, Ankara, 2012.
- ÜSTÜNDAĞ, Saim, İflas Hukuku, Gözden Geçirilmiş ve Yenilenmiş 8. Bası, İstanbul, 2009.
- YAVUZ, Cevdet/ ACAR, Faruk/ ÖZEN, Burak, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Güncellenmiş ve Yenilenmiş 9. Bası, İstanbul, 2014.
- YILDIRIM, Kamil, Bilirkişi Delilin Mukayeseli Hukuk ve Türk Hukukundaki Durumu, Baki Kuru’ya Armağan, İstanbul, 2004.
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 16 Aralık 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 22 Sayı: 3 |