BAŞKASI LEHİNE SİGORTA ve BU SİGORTADA SİGORTALININ ve SİGORTA ETTİRENİN TALEP VE DAVA HAKKI

Yıl 2016, Cilt: 22 Sayı: 3, 2827 - 2838, 16.12.2016

Hüseyin Ülgen

Öz

 TK 1454’te düzenlenen başkası lehine sigorta, sigorta ettirenin sigorta sözleşmesini kendi adına başkası için yapması halinde söz konusu olur. Hükmün “Başkası lehine sigorta” şeklinde ifade edilen kenar başlığı sigorta hukuku terminolojisine uygun ve isabetlidir. 

Üçüncü kişi yararına sözleşme (TBK 129) niteliği taşıyan başkası lehine sigorta; sigorta ettiren, sigortacı ve sigortalı arasında üç köşeli bir ilişki kurar. Sigorta ettiren ile sigortacı sigorta sözleşmesinin tarafları olarak karşılıklı birtakım hak ve borçlara sahiptir. Lehtar (sigortalı) ise menfaati sigorta ettirilen kişi olup sözleşmenin tarafı konumunda değildir.

Başkası lehine sigortada sigortacıya karşı talep ve dava haklarının kime ait olduğu meselesine ilişkin olarak ETK sisteminde gerek sigortalının ve gerekse sigorta ettirenin talep ve dava hakları bakımından diğerinin muvafakati ya da poliçeyi elinde bulundurma şartı öngörülmüştür. TK’da ise başkası hesabına sigortada sigortalının sigorta tazminatının talep ve dava edilmesi bakımından, aksine bir sözleşme olmadıkça sigortalı hak sahibidir; ETK’da olduğu gibi sigortalının talep ve dava hakkı için başkaca şartlar aranılmamıştır [TK 1454/(1), cüm. 3]. 

Sigorta ettirenin talep ve dava hakkı ile ilgili olarak ise TK’da bir açıklık yoktur. Burada TK 1454/(1) atfı ile TBK 129 hükmü işlerlik kazanmalıdır. Buna göre sigorta ettiren sigortacıya karşı sözleşmenin tarafı olarak her zaman dava açabilir; meğer ki sigortalı tek başına yetkili kılınmış olsun. Sigortalının talep ve dava hakkının sözleşme ile kaldırılması halinde sigorta ettirenin doğrudan talep ve dava hakkı olacaktır. Bu olasılıkta sigorta ettiren edimi kendisi için talep edecek ve ödenecek paraları almaya yetkili olacaktır. 

Anahtar Kelimeler

başkası lehine sigorta, sigorta ettiren, lehtar, sigortalı, dava ve talep hakkı, üçüncü kişi yararına sözleşme

Kaynakça

• Atamer, Yeni Türk Ticaret Kanunu Uyarınca “Zarar Sigortaları”na Giriş, BATİ-DER, Mart 2011, C. XXVII, S. 1