Sermaye Piyasasında Bilgi Bazlı Piyasa Dolandırıcılığı Suçu

Year 2018, Volume: 24 Issue: 2, 682 - 710, 27.12.2018

Uğur Aşkın

https://doi.org/10.33433/maruhad.502945

Cited By: 5

Abstract

Doktrinde 2499 sayılı mülga SPK döneminde “manipülasyon” olarak adlandırılan, 6362 sayılı SPK’da ise

“Piyasa Dolandırıcılığı” şeklinde düzenlenen suç tipinin bilgiye dayalı olarak işlenmesi, çalışmamızda

hem maddi hukuk hem de muhakeme hukuku açısından iki bölüme ayrılarak incelenmiştir. İlk bölümde

sermaye piyasası ve piyasa dolandırıcılığı kavramları hakkında genel açıklamalarda bulunularak,

bunların tanımına ve amacına değinilmiştir. İkinci bölümde ise, bilgi bazlı piyasa dolandırıcılığı suçu

ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Bu kapsamda öncelikle söz konusu suç tipinde korunan hukuki değer

irdelenmiş, sonrasında suçun maddi ve manevi unsurları ile hukuka aykırılık unsuru ele alınmıştır.

Devamında bu suçun özel görünüş şekilleri olarak teşebbüs, iştirak ve içtima konuları incelenmiştir.

Ayrıca bu suçta öngörülen özel soruşturma usulü olan, soruşturma yapılabilmesi için Sermaye Piyasası

Kurulu tarafından Cumhuriyet Başsavcılığına yazılı başvuruda bulunulması ve bu başvurunun

muhakeme şartı olması hususları ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Son olarak, bu suçun işlenmesi

sonucunda uygulanacak yaptırıma değinilmiştir.

Keywords

Sermaye Piyasası Kanunu, Sermaye piyasası, Manipülasyon, Piyasa dolandırıcılığı, Bilgi bazlı piyasa dolandırıcılığı

References

• ADIGÜZEL, Burak, Sermaye Piyasası Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2018.
• ARTUK, Mehmet Emin/GÖKCEN, Ahmet, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 12. Baskı, Ankara 2018.
• AYDIN, Zeynep, Sermaye Piyasası Hukukunda Manipülasyonlara İlişkin Müeyyideler, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2006.
• BAYINDIR, Sinan, Türk Sermaye Piyasası Hukukunda Manipülasyon Suçu, İstanbul 2011.
• BAYSAL, İbrahim Onur, Sermaye Piyasasında Manipülasyon Suçu, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2011.
• ÇALIŞKAN, M. M. Tuncer, Borsa İstanbul’da Manipülasyon: 2001 – 2013 Yılları Arasında İşlem Yasaklılarının Profili, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Cilt: 13, Sayı:1, Ocak 2015.
• ÇETİN, Nusret, 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda Yatırımcıların Korunması,6362 Sayılı Yeni Sermaye Piyasası Kanunu Işığında Sermaye Piyasası Hukuku Sempozyumu, İstanbul, 6-7 Haziran 2013.
• DEMİRBAŞ, Timur, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 13. Baskı, Ankara 2018.
• DÖNMEZER, Sulhi/Sahir, ERMAN, Nazari ve Tatbiki Ceza Hukuku, Genel Kısım, I, 12. Baskı, İstanbul 1997.
• DURSUN, Selman, Sermaye Piyasasında Gerçeğe Aykırılıktan Doğan Suçlar, İstanbul 2010.
• DURSUN, Selman, 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nun Suçlar ve Kabahatler Hakkındaki Yenilikleri Tebliği, 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu Sempozyumu, İstanbul, 2013.
• EGE, İlhan/EGE, Önder, Sermaye Piyasasında Yatırımcının Korunması, Ankara 2017.
• EĞİLMEZ, Mahfi, Spekülasyon ve Manipülasyon Nedir; ekonomide panik atak nasıl önlenir?, http://t24.com.tr/haber/mahfi-egilmez-anlatti-spekulasyon-ve-manipulasyon-nedir-ekonomide-panik-ataknasil-onlenir,679116.
• EVİK, A. Hakan, Sermaye Piyasası Araçlarının Değerini Etkileyebilecek Aldatıcı Hareketler Yapma (Manipülasyon Suçları), Seçkin Yayınevi, Ankara 2004.
• FISCHEL, Daniel R./ROSS, David J. “Should the Law Prohibit ‘Manipulation’ in Financial Markets?” Harvard Law Review, vol. 105, no. 2, 1991, pp. 503–553. JSTOR, JSTOR, www.jstor.org/stable/1341697.
• GÖKCEN, Ahmet/BALCI, Murat/ALŞAHİN, Mehmet Emin/ÇAKIR, Kerim, Ceza Muhakemesi Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2018.
• GÜNDOĞDU, Aysel, 6362 Sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na Göre Sermaye Piyasası Hukuku, Ankara 2015.
• HAKERİ, Hakan, Ceza Hukuku Genel Hükümler, 21. Baskı, Ankara 2017.
• KADIOĞLU, Eyüp, Sermaye Piyasası Kanunu: Manipülasyondan Piyasa Dolandırıcılığına, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, Cilt: 25, Sayı:600, 2015.
• KARACAN, Ali İhsan, Sermaye Piyasası Hukuku Yazılar, I, İstanbul 2017.
• KILIÇ, Saim, Sermaye Piyasası Düzenlemelerinde Fayda Maliyet Analizleri: Teoriler, Araçlar ve Türkiye Üzerine Ampirik Bir Çalışma, İstanbul 2008.
• KIRCA, İsmail, Hukuki Yönüyle Borsa Opsiyon İşlemleri, Ankara 2000.
• KOCA, Mahmut/ÜZÜLMEZ, İlhan, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 11. Baskı, Ankara 2018.
• KORSMO, Charles R., Mismatch: The Misuse of Market Efficiency in Market Manipulation Class Actions, 52 Wm. & Mary L. Rev. 1111 (2011).
• KUNTER, Nurullah/YENİSEY, Feridun/NUHOĞLU, Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Baskı, Ankara 2010.
• KÜÇÜKKOCAOĞLU, Güray, İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda Gün İçi Getiri, Volatilite ve Kapanış Fiyatı Manipülasyonu, Ankara 2005.
• KÜÇÜKSÖZEN, Cemal, “Finansal Bilgi Manipülasyonu Nedenleri, Yöntemleri, Amaçları, Teknikleri, Sonuçları Ve İMKB Şirketleri Üzerine Ampirik Bir Çalışma”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara 2004.
• MANAVGAT, Çağlar, Sermaye Piyasasında İşleme Dayalı Manipülasyon ve Özel Hukuk Bakımından Sonuçları, Bankacılık Enstitüsü Yayınları, Ankara 2008.
• MEMİŞ, Tekin/TURAN, Gökçen, Sermaye Piyasası Hukuku, 3. Baskı, Ankara 2017.
• ÖZBEK, Veli Özer/DOĞAN, Koray/BACAKSIZ, Pınar/TEPE, İlker, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2018.
• ÖZCAN, Rasim, Hisse Senedi Piyasalarında Manipülasyon Stratejileri, İMKB Dergisi, Sayı: 49, İstanbul 2013.
• ÖZEN, Muharrem, Ceza Hukuku Genel Hükümler Temel Bilgiler, 2. Baskı, Ankara 2018.
• ÖZGENÇ, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, 14. Baskı, Ankara 2018.
• ÖZGER, Emine Barut, Sermaye Piyasası Kanununda Manipülasyon Suçu, Ankara 2017.
• ÖZTÜRK, Bahri/TEZCAN, Durmuş/ERDEM, Mustafa Ruhan/GEZER, Özge Sırma/KIRIT, Yasemin F. Saygılar/ÖZAYDIN, Özdem/AKCAN, Esra Alan/TÜTÜNCÜ, Efser Erden /ALTINOK VILLEMIN, Derya/TOK, Mehmet Can, Nazari ve Uygulamalı Ceza Muhakemesi Hukuku, 12. Baskı, Ankara 2018.
• SADAK, Murat, Sermaye Piyasası Hukukunda Örtülü Kazanç Aktarımı Suçu, İstanbul 2016.
• SAKİN, Sinan, Sermaye Piyasasında Manipülasyon Suçu, International Journal of Legal Progress, 2016.
• STOLOWY, Hervé/BRETON, Gaétan, (2004) “Hesaplar Manipülasyonu: Bir Literatür Taraması ve Önerilen Kavramsal Çerçeve”, Muhasebe ve Finans İncelemesi, Vol. 3 Sayı: 1.
• ŞAHİN, Cumhur/GÖKTÜRK, Neslihan, Ceza Muhakemesi Hukuku, Ankara 2018.
• ŞENSOY, Deniz, Manipülasyon; Piyasa Dolandırıcılığı Suçu, Uygulanacak Tedbirler ve Yaptırımlar, Ankara Barosu Dergisi, 2013/3.
• TERCAN, Erkan, Transaction Based Market Manipulation Crime and the Discussion on the Suitability of the Action, 26 Banka Huk. Dergisi, S. 163 (2010).
• UĞURLU, Erdoğan, Yazılı Basının Hisse Senetleri Piyasası Üzerindeki Etkisi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 2002.
• YENİDÜNYA, A. Caner, “Sermaye Piyasası Kanununda Düzenlenen Suç ve Kabahatlere İlişkin Genel Prensipler”, in: İpek Yolu Canlanıyor: Türk-Çin Hukuk Zirvesi (12-14 Haziran 2012), Konferans Bildiri Kitabı, (Editörler: A. Caner Yenidünya, Mustafa Erkan, Rayhan Asat) Nisan 2013.
• YILDIRIM, Evrim, Sermaye Piyasası Suçları Açısından Etkin Pişmanlık, Ankara Barosu Dergisi, 2014/2.
• YILMAZ, Ejder, Hukuk Sözlüğü, 6. Baskı, Ankara 2016.
• YÜCE, Aydın Alper, Sermaye Piyasasında Manipülasyon, TBBD, S: 98, Ankara 2012.
• www.tdk.gov.tr.
• www.mevzuat.spk.gov.tr
• www.emsal.yargıtay.gov.tr.