Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kurallarının Güçlendirilmesi: Beps ve Atad Projelerindeki ve Türk Mevzuatındaki Düzenlemeler

Yıl 2019, Cilt: 25 Sayı: 2, 1389 - 1415, 27.12.2019

İtibar Aydemir-uslu

https://doi.org/10.33433/maruhad.667608

Cited By: 2

Öz

1990’ların sonlarında ortaya çıkmaya başlayan haksız vergi rekabetine yönelik çalışmalar, son yıllarda oldukça hız kazanmıştır. OECD öncülüğünde yürütülen çalışmalar neticesinde 2013 yılında başlatılan Matrah Aşındırması ve Karın Kaydırılması (Base Erosion and Profit Shifting-BEPS) projesini, bu projenin Avrupa Birliği (AB) bünyesindeki yansıması olan Vergiden Kaçınma Karşıtı Direktif (AntiTax Avoidance Directive-ATAD) takip etmiştir. Bu projelerin temel amacı; ülkelerin yerel düzeyde uyguladıkları katı olmayan mevzuatlar yoluyla ve sağladıkları finansal teşvik ve kolaylıklarla, uluslararası düzeyde bilinçli olarak ya da olmayarak yarattıkları haksız vergi rekabetinin önüne geçmek ve karın düşük vergi uygulayan ya da hiç vergi uygulamayan ülkelere kaydırılarak matrahın aşındırılması suretiyle ülke hazinelerinin yaşadıkları kayıpları bertaraf etmektir. Bu nedenle BEPS 15 Eylem Planı oluşturarak, zararlı vergi rekabetinin engellenebilmesi için alınması gereken önlemleri tavsiye kararlar şeklinde sunmuştur. Bu eylem planlarından birisi de BEPS’te 3 Numaralı Eylem Planı olarak yer alan “Kontrol Edilen Yabancı Kurum (KEYK) Kurallarının Güçlendirilmesi” dir. Bu çalışmanın amacı; KEYK kurallarının güçlendirilmesi konusunda BEPS ve ATAD projelerindeki öneriler ile Türkiye’deki buna yönelik düzenlemeleri karşılaştırmalı biçimde ele almaktır. Bu çerçevede, BEPS ve ATAD kapsamında yürütülen çalışmalar sonucunda ortaya çıkan raporlarda sunulan tavsiye kararlar ile Türkiye’de 2006 yılında yürürlüğe giren 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu (KVK) ile getirilen değişiklikler incelenmiş ve mevzuatımızda KEYK konusundaki düzenlemelerin vergiden kaçınmanın önlenmesi hususunda geliştirilmeye ihtiyaç duyduğu ve yeterince açık olmadığı, ayrıca OECD ve AB’nin bu konuda geliştirdiği tek tip tavsiyelerin de yeterince yol gösterici olmadığı ve ülkelerin vergileme konusundaki egemenlik haklarının kullanımı hususunda endişelere neden olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

BEPS, ATAD, Kontrol Edilen Yabancı Kurum, 3 Numaralı Eylem Planı, Matrah Aşındırması, Karın Kaydırılması

Kaynakça

• Ates, Leyla. (2016). Assessing BEPS: Origins, Standards, and Responses–Turkish Report for the 2017 Annual IFA Congress, Rio De Janeiro, Brazil. IFA Cahiers de Droit Fiscal International, Vol. 102A (2017)
• Birinci Nagihan ve Eser Levent Yahya. (2017). Vergi Kayıp ve Kaçaklarıyla Mücadelede BEPS Eylem Planı ve Değerlendirilmesi. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Eylül 2017, Cilt: 3, Sayı: 3, ss. 447-459.
• Brauner, Yariv. (2014). What the Beps. Florida Tax Review, 16(2), 55-116.
• Brauner, Yariv. (2018). Uluslararası Bakış Açısıyla BEPS: BEPS Nedir?. Vergilendirmede Matrah Aşındırma ve Kar Kaydırma (BEPS), 1-37. Ed. Billur Yaltı. Beta Yayınları, İstanbul.
• Bräutigam Rainer, Christoph Spengel & Frank Streif (2017). Decline of Controlled Foreign Company Rules and Rise of Intellectual Property Boxes: How The European Court Of Justice Affects Tax Competition And Economic Distortions In Europe. Fiscal Studies, 38(4), 719-745.
• Clifford, Sarah. (2019). Taxing multinationals beyond borders: financial and locational responses to CFC rules. Journal of Public Economics, 173, 44-71.
• Dagan, Tsilly. (2016). Community Obligations in International Taxation. Global Trust Working Paper 01/2016 Available at SSRN 2736923.
• De Masi, Fabio. (2016). Anti-BEPS Directive / Anti-Tax Avoidance Directive (ATAD) https://www.fabio-demasi.de/kontext/controllers/document.php/187.b/7/a0b82b.pdf Erişim Tarihi: 02.05.2018.
• Desai, Mihir A. & James R. Hines (2004). Old rules and new realities: Corporate tax policy in a global setting. National Tax Journal, 937-960.
• Egger, Peter H. & Georg Wamser (2015). The impact of controlled foreign company legislation on real investments abroad. A multi-dimensional regression discontinuity design.  Journal of Public Economics, 129, 77-91.
• Erdem, Tahir. (2018). Türk Bakış Açısıyla BEPS: Türkiye’nin Geldiği Yer Nedir?. Vergilendirmede Matrah Aşındırma ve Kar Kaydırma (BEPS), 71-97. Ed. Billur Yaltı. Beta Yayınları, İstanbul.
• Eurodad, (2016). Briefing: An analysis of the European Commission’s Anti-Tax Avoidance Package. <http:// www.eurodad.org/ECtaxpackage> Erişim Tarihi: 25.04.2018
• European Commision (2016a), Proposal for a Council Directive, Brussels, 28.1.2016, COM (2016) 26 final2016/0011(CNS) https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/ PDF/?uri=CELEX:52016PC0026&from=EN Erişim Tarihi: 27.04.2018
• European Commision (2016b), Council Directive (Eu) 2016/1164 of 12 July 2016 https://eur-lex.europa.eu/ legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016L1164&from=GA Erişim Tarihi:03.05.2019
• European Comission, (2016c). Commission Staff Working Document Accompanying The Document. Brussels, 28.1.2016 SWD(2016) 6 final. http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/ TXT/?qid=145.405.7105010&uri=SWD%3A2016%3A6%3AFIN Erişim Tarihi: 29.04.2018
• European Comission, (2016d). European Commission – Fact Sheet, The Anti Tax Package – Questions and Answers, Brussels, 28 January 2016. http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-16-160_en.htm Erişim Tarihi: 01.05.2018
• Gedik, Gülşen. (2014a). Türk ve Amerikan Vergi Hukuklarında Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazançları, On İki Levha Yayıncılık, Birinci Baskı, İstanbul.
• Gedik, Gülşen. (2014b). Türk Vergi Hukukunda Kontrol Edilen Yabancı Kurumların Vergilendirilmesi. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, 17(3-4), 85112. Gedik, Gülşen. (2019). Grup Şirketlerinin Vergilendirilmesi Sistemleri ve Konsolidasyon. On iki Levha Yayıncılık, Birinci Baskı, İstanbul.
• Haufler, Andreas, Mohammed Mardan & Dirk Schindler., Mardan (2018). Double Tax Discrimination to Attract FDI And Fight Profit Shifting: The Role of CFC Rules. Journal of International Economics, 114, 25-43.
• Kurumlar Vergisi Kanunu, (2006). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5520.pdf Maliye Bakanlığı, Kurumlar Vergisi Genel Tebliği (Seri No: 1). http://www.resmigazete.gov.tr/ eskiler/2007/04/20070403-15.doc
• OECD (2013), Action Plan on Base Erosion and Profit Shifting, OECD Publishing. http://dx.doi. org/10.1787/978.926.4202719-en Erişim Tarihi: 11.03.2018
• OECD (2015a), Designing Effective Controlled Foreign Company Rules, Action 3 – 2015 Final Report, OECD/G20 Base Erosion and Profit Shifting Project, OECD Publishing, Paris. http://dx.doi. org/10.1787/978.926.4241152-en Erişim Tarihi: 11.03.2018
• OECD, (2015b). Public Discussion Draft Beps Actıon 3: Strengthenıng CFC Rules 12 May 2015, ss.22. https://www.oecd.org/ctp/aggressive/discussion-draft-beps-action-3-strengthening-cfc-rules.pdf Erişim Tarihi: 20.04.2018
• Öz N. Semih (2006). Kurumlar Vergisi Kanunu’na Göre Türkiye’de Kontrol Edilen Yabancı Kurum Uygulaması. TÜRMOB Yayınları-299, Ankara, Sirküler Rapor Serisi, Seri No:2006 – 10.
• Öz, N. Semih. (2012). Controlled Foreign Company Regime in Turkey And Its Valuation. Intertax, 40(11), 643-647.
• Prats, Alfredo Garcia. (2018), Gelişmekte Olan Ülkelerin Bakış Açısıyla BEPS: İyi midir Kötü müdür? Vergilendirmede Matrah Aşındırma ve Kar Kaydırma (BEPS), 123-135. Ed. Billur Yaltı. Beta Yayınları, İstanbul.
• Sağlam, Meltem. (2011). Kontrol Edilen Yabancı Kurum Kazançlarının Vergilendirilmesi, Yaklaşım Yayıncılık, Ankara.
• Tekin Cem, Emre Kartaloğlu (2007). Kurumlar Vergisi Kanunu (Yorum ve Açıklamaları). 03.04.2007 İstanbul. http://www.emrekartaloglu.com/Kitaplar/2-%20KVK%20Yorum%20Kitabi-Tamami-1.%20BASKi. pdf Erişim Tarihi: 20.04.2018
• The Council of The European Union, (2016). Council Directive (EU) 2016/1164 of 12 July 2016 Laying Down Rules Against Tax Avoidance Practices That Directly Affect The Functioning Of The Internal Market. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016L1164&from=EN Erişim Tarihi: 20.04.2018
• Trusevic Andzej. (2017). Interest Limitation and CFC rules in the Anti Tax Avoidance Directive, Master Thesis. Tilburg University, Tilburg School of Law.
• Yaltı Soydan, Billur (1995). Uluslararası Vergi Anlaşmaları. Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ, İstanbul.
• Yaltı, Billur (2018). BEPS’in Hukuki Araçları: Yumuşak Hukukun İçinde mi Ötesinde mi?. Vergilendirmede Matrah Aşındırma ve Kar Kaydırma (BEPS), 175-193. Ed. Billur Yaltı. Beta Yayınları, İstanbul.