Ürün Kira Sözleşmesinde Kiracının Kullanma ve İşletme Yükümlülüğü

Yıl 2022, Cilt: 28 Sayı: 2, 1029 - 1064, 24.12.2022

İpek Saglam , Sena Akkışla

https://doi.org/10.33433/maruhad.1167645

Öz

Bu çalışmada ürün kira sözleşmesinde kiracının bir edim yükümlülüğü olan işletme yükümlülüğü ele alınmıştır. Ürün kiralamasında kiracının işletme yükümlülüğü ve hukuki niteliği incelenmiştir. İşletme yükümlülüğünün ticari işletme kirası bakımından uygulamaya yansıyan sorunları incelenmiştir. Kiralananın işletilmesi yükümlülüğü Türk Borçlar Kanunu m.364 ile düzenlenmiştir. Ürün kiralama temelde bir kira sözleşmesi olmasına rağmen kiraya veren kiralananın kullanım, yararlanma haklarını ve semerelerin devşirilmesi hakkını kiracıya devretmektedir. Kiracı, kiralananı amacına uygun biçimde işletmek ile yükümlüdür. Bu yükümlülük özellikle ürün kiralamalarının bir türü olan ticari işletme kirası bakımından büyük önem taşımaktadır. Kiraya veren, kiralananın kullanımına, yararlanılmasına ve semerelerin devşirilmesine kira sözleşmesi süresi boyunca uzak kalmaktadır. Kiracı kira süresi boyunca kiralananın işletilmesi yükümlülüğünü yerine getirmelidir. Ancak bu edim yükümlülüğü yerine getirilirken kiralananın özgülendiği amaca uygunluk, iyi bir işletme ve iyi muhafaza edilme şartlarına uygun davranılmalıdır.

Anahtar Kelimeler

ürün kira sözleşmesi, kullanma ve işletme yükümlülüğü, ticari işletme kira sözleşmesi, edim yükümlülüğü

Kaynakça

• ADEN, Menno. “‘2. Kapitel. Vertragstypen des BGB-Bereitstellungsverträge.’” Oldenbourg Wissenschaftsverlag, 2018, 258–72. https://doi.org/https://doi.org/10.1515/9783486814620-014.
• AKYOL, Coşkun. “Türk Borçlar Kanununa Göre Alt Kira Sözleşmesinde Tarafların Yükümlülükleri”. İstanbul Kültür Üniversitesi, 2016.
• ANSPRUCHSGRUNDLAGEN, B. “Kapitel 5 Miete/Betriebskosten”. Verlag Dr. Otto Schmidt, y.y. https://doi.org/https://doi.org/10.1515/9783112351963-048.
• AYDIN, Gülşah Sinem. Kira Sözleşmesini Genel Hükümlere Göre Sona Ermesi (TBK m.327-333). İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2013.
• BAADER, Caspar, Leo MÜLLER, ve Joseph SCHULER. Agro Recht. Ein Ratgeber für die Landwirtschaft zu allgemeinen und bäuerlichen Rechtsfragen. Lindau/Schweiz: Agridea, 2011.
• BAUER, Frank. Anspruch auf Erfüllung vertraglicher Nebenpflichten? Nomos Verlagsgesellschaft mbH & Co. KG, 2013.
• BECKER, Hubert. Landpachtrecht: BGB-Vertragsrecht, Landpachtverkehrsgesetz. HLBS Verlag, 2017.
• BLUMER, Maja. Schweizerisches Privatrecht, Gebrauchüberlassungs- verträge (Miete, Pacht). Basel: Helbing Lichtenhahn Verlag, 2012.
• BURCUOĞLU, Haluk. Yargıtay Kararları Işığında 6570 sayılı Yasa’ya Göre Kiracının Tahliye Edilmesi, 1993.
• CANARİS, Claus W. /, ve Manfred WOLF. Karlsruher Forum 2002 - Schuldrechtsmodernisierung : Mit Vorträgen von Claus-Wilhelm Canaris und Manfred Wolf. Editör Egon LORENZ, 2017.
• CEBULLA, Mairo. Die Pacht nichtsächlicher Gegenstände - Rechtspacht und Pacht besonderer Gegenstände im Wirtschaftsleben. Reprint 20. De Gruyter, 1999. https://doi.org/https://doi.org/10.1515/9783110895766.
• DAHRİNGER, Bernd. “Der Pachtvertrag”. Içinde Management in der Hotellerie und Gastronomie, 577. De Gruyter, 2021. https://doi.org/https://doi.org/10.1515/9783110684506.
• DOĞAN, Murat. “‘6098 Sayılı TBK’na Göre Konut ve Çatılı İşyeri Kiralarına İlişkin Hükümleri Değerlendirilmesi’”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, sayı Özel Sayı, Prof.Dr.Cevdet Yavuz’a Armağan (2011)
• DUCA, Donato DEL. “Serviceverträge und Nebenkosten unter besonderer Berücksichtigung von Serviceverträgen für Aufzüge”. ZH 1, sayı 15 (2016): 1–16.
• ERBEK ODABAŞI, Özge. “‘Borç İlişkisinden Doğan Yan Yükümlülerin Edim Yükümleriyle Karşılaştırılması’”. İzmir Barosu Dergisi 85, sayı 3 (2020): 61–155.
• EREN, Fikret. Borçlar Hukuku Genel Hükümler. Ankara: Yetkin Yayıncılık, 2017.Borçlar Hukuku Özel Hükümler. Ankara: Yetkin Yayıncılık, 2017.
• ERKAN, Kutluhan. “‘Ürün Kirasının Unsurları, Adi Kira ile Ayrım ve Ürün Kirasına Uygulanacak Hükümler’”. Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 2 (2013): 173–85.
• FİKENTSCHER, Wolfgang /, ve Andreas HEİNEMANN. Schuldrecht Allgemeiner und Besonderer Teil. München, 2017.
• FLEİSCHER, Ottmar. “Kapitel 13. Miet-und Pachtverträge”. Içinde Die Immobilie im Zivil-und Steuerrecht, 847–80. Verlag Dr. Otto Schmidt, 2014.
• GAUCH, Peter /, Walter R. / SCHLUEP, Jörg / SCHMİD, Heinz / REY, ve Susan EMMENEGGER. Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil. Zürich: Schulthess, 2008.
• GİANLUCA, Giuliani. “Landwirtschaftlicher Bodenmarkt und landwirtschaftliche Bodenpolitik in der Schweiz”, 2002. https://doi.org/https://doi.org/10.3929/ethz-a- 004483608.
• GUHL, Theo, Alfred KOLLER, Jean DRUEY, ve Anton SCHNYER. Das Schweizerische Obligationenrecht. Berlin: Schulthess Juristische Medien, 2000.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper. Borçlar Hukukunun Genel Hükümleri. İstanbul: Yetkin Yayıncılık, 2021. “Yeni” 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Kira Sözleşmesi. İstanbul: Vedat Yayıncılık, 2012.
• HAGENGUTH.H. “Zum neuen Landpachtrecht”. Journal of Agricultural Economics/Agrarwirtschaft, 1, sayı 18 (1952): 234–38.
• HAHNCEN, Susanne. Obligenheiten und Nebenpflichten. Berlin: Tübingen Mahr Siebeck, 2010. https://doi.org/http://d-nb.info/988158922.
• HİGİ, Peter/, Wilhelm/ SCHÖNENBERGER, ve Peter JAGGİ. Ehemals Kommentar zum Schweizerischen.../ Das Obligationrecht/ Die einzelnen Vertragsverhaltnisse Artikel 184- 418/ Die Miete. Editör Peter/ GAUCH ve Jörg SCHMİD. Schulthess, 2000.
• HİGİ, Peter. Art. 275-304 OR. Die Pacht Band V/2b - Das Obligationenrecht. Zürich: Schulthess Verlag, 2000. Zürcher Kommentar zum schweizerischen Obligationrecht. Zürich: Leihe-Darlehen, 2003.
• HİGİ, Peter, Anton BÜHLMANN, ve Christoph WİLDSEN. Zürer Kommentar zum schweizerischen Obligationrecht, Art.253-274g (Miete). Zürich: Schulthess Verlag, 2019.
• HİNZ, Werner. “Betriebskosten bei mangelhafter Mietsache - Teil 1: Mangelbedingter Wasserverlust”. Zeitschrift für Miet und Raumrecht 71, sayı 8 (2018): 645–54. https://doi.org/https://doi.org/10.1515/zmr-2018-710801.
• KOCAYUSUFPAŞAOĞLU, Necip, Hüseyin HATEMİ, Rona SEROZAN, ve Abdulkadir ARPACI. Borçlar Hukukuna Giriş, Hukuki İşlem, Sözleşme C.1. İstanbul: Filiz Kitapevi, 2017.
• KOLLER, Alfred. Schweizscher Obligationenrecht, Allgemeiner Teil. Bern: Stämpfli Verlag, 2017.
• LANGE, Rudolf, Hans WULFF, ve Christian LÜDTKE HANDJERY. Landpachtrecht: landwirtschaftliches Pachtrecht des BGB und Landpachtverkehrsgesetz : Kommentar. Beck, 1997.
• MÜLLER, Manuel. Die privatrechtlichen Bestimmungen des Bundesgesetzes über die landwirtschaftliche Pacht, 1987.
• OPPENLÄNDER, Frank. Die Unternehmenspacht, insbesondere das Verhältnis von Pächter und Verpächter bei der Verpachtung eines Unternehmens, 1974.
• ÖZEN, Burak. Türk Medeni Hukukunda Eşya Üzerinde İntifa Hakkı. İstanbul: Vedat Yayıncılık, 2008.
• ÖZKANOĞLU, Neşe. “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Kapsamında Konut ve Çatılı İşyeri Kira Sözleşmesinin Kiraya Veren Tarafından Sona Erdirilmesi”. Hacettepe Üniversitesi, 2019.
• SAĞLAM, İpek. “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Ürün Kirası Sözleşmesine İlişkin Olarak Getirilen Değişiklikler”. Prof.Dr.Mustafa DURAL’a Armağan, 2013, 1015.
• ———. “Ticari İşletmelerin Ürün Kirası Sözleşmelerine Konu Teşkil Etmesi ve Bunun Benzer Hukuki İlişkiler İle Karşılaştırılması”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 19, sayı 1 (2009): 131–63.
• ———. “Tı̇carı̂ İşletmeye İlı̇şkı̇n Ürün Kı̇rası Sözleşmesı̇nı̇n Kurulması ve İşletme Unsurları Üzerı̇ndekı̇ Etkı̇sı̇”. Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 19, sayı 1 (2013): 167–202.
• ———. “Türk Borçlar Kanunun Ürün Kirası Sözleşmesine İlişkin Hükümlerin Uygulama Alanı”. Prof.Dr. M.İlhan ULUSAN’a Armağan 2 (2016): 461–81.
• ŞAHİN, Ayşe. “‘Hasılat Kirası Sözleşmesinin Ayırt Edici Unsurları Ve Tabi Olduğu Yasa Hükümleri’”. Prof.D.r Hüseyin HATEMİ’ye Armağan 2, sayı Armağan (2009): 1395–1446.
• SCHMİDT, Rolf. Schuldrecht Allgemeiner Teil, Schuldverhältnisse, Leistungsstörungsrecht, Verbraucherschutzrecht. Neuauflage, 2016.
• SCHULZE, Reiner /, ve Hans SCHULTE NÖLKE. Die Schuldrechtsreform vor dem Hintergrund des Gemeinschaftsrechts. Mohr Siebeck GmbH & Co. KG, 2001.
• SEROZAN, Rona. “‘Yeni Alman İfa Engelleri Hukuku’”. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası LVIII., sayı 1–2 (2000): 231–48.