Tânevî’nin İ’lau’s-sünen İsimli Eserindeki Fıkıh Metodu (Musarrât Hadisi Örneği)

Year 2012, Issue: 43, 129 - 166, 05.03.2014

İBRAHİM Tüfekçi

Abstract

Öz
Hint alt kıtasında kendilerine “ehl-i hadis” diyen bazı kimselerin Hanefî mezhebinin birçok meselede
hadislere muhalif olduğu ve Ebu Hanîfe’nin (v.150/767) hadis bilmediği iddiaları üzerine
kaleme alınan İ’lâu’s-sünen isimli bu eser, Hanefî fıkhının dayandığı aklî ve naklî delilleri zikretmek,
hükme dayanak olarak zikredilen ve fürû‘ fıkıhta dağınık halde bulunan hadisleri tahric
etmek, bunları ravileriyle birlikte hadis usûlü açısından değerlendirmek ve muhalif görüşlere cevap
vererek mezhep görüşünün kendi içinde tutarlı olduğunu vurgulamak amacıyla yazılmıştır.
Yaklaşık sekiz bin sayfa civarında olan bu eser, Eşref Ali b. Abdülhak et-Tânevî’nin isteği üzerine
kız kardeşinin oğlu Zafer Ahmed el-Osmânî et-Tânevî tarafından yirmi senelik bir çalışma neticesinde
telif edilmiştir. Müellifin söz konusu eserdeki fıkıh metodu, “Musarrât hadisi” üzerinden
incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Musarrat hadisi, kıyas, ayıp muhayyerliği, süt, hurma.
The Legal Method of Tanevî in His I‘lau’s Sunan: The Case of the Hadith of Musarrat
Abstract
The book I‘lau’s Sunan was written in response to the claims that Hanafi school dissented tomany
Prophetic traditions and that Abu Hanifa lacked knowledge in the science of hadith. Mentioning
the logical and textual evidences of the Hanafi rulings, drawing out and presenting the Prophetic
traditions used by Hanafi jurists as the basis of their rulings in various parts of their books, evaluating
these traditions on the basis of methodology of the science of hadith, responding to the
opposing views and pointing out the coherence of Hanafi views were also among the objects of
writing I‘lau’s Sunan. With about 8000 pages, this book took about twenty years to be written. It
was written upon Ashraf Ali b. Abd al-Haqq al-Tahanawi’s request from his sister’s son Zafar
Ahmad al-Uthmani al-Tahanawi. In this article we have used the “Hadith of musarrat” as a sample
to examine and show the author’s method.
Keywords: Hadith of Musarrat, legal maxim, khiyar al-ayb (Option from Defect), milk, date
fruit.

Keywords

Musarrat hadisi, kıyas, ayıp muhayyerliği, süt, hurma

References

• Aydınlı, Abdullah, Hadis Istılahları Sözlüğü, İstanbul 2009. el-Cessâs, Ahkâmu’l-Kur’ân, Beyrut 1412/1992.
• Dönmez, İbrahim Kâfi, İslam Hukuk İlminin Esasları, Ankara 2009.
• Erdoğan, Mehmet, Fıkıh ve Hukuk Terimleri Sözlüğü, İstanbul 2005.
• İbn Abidin, Reddü’l-muhtâr, Beyrut ts. İbn Dakîk el-Iyd, İhkâmu’l-ahkâm, Dersaâdet ty. İbn Hacer, Fethu’l-bârî, Kahire 1407/1986.
• Karaman, Hayrettin, İslam Hukuk Tarihi, İstanbul 2007. es-Serahsî, el-Mebsût, İstanbul 1324. et-Tânevî, İ‘lâu’s-sünen, Karaçi 1415.