ÖRGÜTLERDE BEDENSEL VE ZİHİNSEL ENGELLİ İŞGÖREN AYRIMCILIĞI: UYGULAMALI ETİK BOYUTUYLA BİR DEĞERLENDİRME

Year 2005, Volume: 6 Issue: 23, 35 - 45, 10.01.2005

Oya Aytemiz Seymen Tamer Bolat

Abstract

Yönetim ve örgüt alanında, küreselleşme, insan hakları ve demokratikleşme ve toplam kalite anlayışı vb. çağdaş gelişmelerin olumlu etkilerine rağmen, çalışma yaşamında bedensel ve zihinsel engelli işgörenlere uygulanan ayrımcılığın tam anlamıyla önlenemediği görülmektedir. Başka bir deyişle, örgütlerde bedensel ve zihinsel engelli işgören ayrımcılığı çeşitli boyutlarda karşımıza çıkabilmektedir. Bunlardan biri de insan kaynaklan işlevleri ve uygulamalan boyutudur. Bu noktada, söz konusu uygulamalann (insan kaynaklan planlaması, işgören bulma, seçme ve yerleştirme, peıformans değerlendirme, eğitim ve yetiştirme, ücret yönetimi, kariyer yönetimi, mesleki sağlık ve güvenlik, çalışma ilişkileri yönetimi, disiplin vb.) ne ölçüde aynmcılık kapsamına girdiği, ne ölçüde girmediği, uygulamalı etik yardımıyla araştınlarak ortaya konabilir.

Keywords

Etik, İş Etiği, Uygulamalı Etik, Ayrımcılık, Engelli İşgören

References

• [1] Kasımoğlu, M., & Halıcı, A. (2000). İnsan Kaynaklarına Yönelik Ayrımcılığa İlişkin Ölçek Geliştirilmesi. 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler, 25-27 Mayıs, ss.373-383.
• [2] Tulloch, G. (1992). Equal Opportunity in Employment in Australia. Social Alternatives, 11(1), October, ss.1-12. (http://www.acas.org.uk/faqs/discrimination.html). [24.12.2002] ,
• [3] ACAS. Discrimination. ss.1-5. (http://www.acas.org.uk/ faqs/discrimination.html). [26.12.2002].
• [4] Pehlivan, A.l. (2001). Yönetsel Mesleki ve Örgütsel Etik. 2. Baskı. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• [5] Demircioğlu, M. Ayrımcılık ve Sakatlık Olgusu. (http://www.cagridogan.com/avrimcilik.htm). [10.01.2003] ,
• [6] Cardinal, R.; Gordon, Z. (2001). Cliff Jumping: Empowering Actions for Disabled Women. Equal Opportunities International, 20(8), ss. 17-24.
• [7] Leck, J.D. (2002). Making Employment Equity Programs Work for Women. in Canadian Public Policy Supplement, 28(1/1), ss.85-100..
• [8] Heide, I. (1999). Supranational Action Against Sex Discrimination: Equal Pay and Equal Treatment in the European Union. International Labour Review (Switzerland), 138 (4), ss.381-410.
• [9] Reid, L.L. (1998). Devolving Women and Minorities: The effects of Race/ Ethnic and Sex Composition of Occupations on Wagw Levels. Work & Occupations, 25(4), ss. 511-536.
• [10] Boyd, M. (1990). Sex Differences in Occupational Skill: Canada, 1961-1986. Canadian Review of Sociology&Anthropology, 27(3), ss.285-315.
• [11] Reed, V., & Buddeberg-Fischer, B. (2001). Career Obstacles for Women in Medicine: An Overview. Medical Education, 35(2), ss.139-142.
• [12] Colin, H. (2002). Diversity Needs Worker Support. Personnel Today, 23.07.2002, ss.1-2. (http://web 18.epnet.com/citation.asp?tb=l &_ug=dbs+2+In +en%2Dus+sid+66F6EA88...). [26.12.2002]
• [13] Gröschl, S., & Doherty, L. (1999). Diversity Management in Practice. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 11/6, ss.262-268.
• [14] Çetik, M., & Akkaya, Y. (1999). 1990’lt Yıllarda Türkiye’de Endüstri İlişkileri Araştırma Raporu. Ankara: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayım.
• [15] Yaffe, J. (1995). Latina Managers in Public Employment: Perceptions of Organizational Discrimination. Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 17(3), ss. 1-11.
• [16] Dibben, P., James, P., & Cunningham, I. (2001). Senior Management Commitment to Disability - The Influence of Legal Compulsion and Best Practice. Personnel Review, 30(4), ss.454-467.
• [17] Weech-Maldonado, R., Dreachslin, J.L., Dansky, K.H., Souza, G.D., & Gatto, M. (2002). Racial/Ethnic Diversity Management and Cultural Competency: the Case of Pennsylvania Hospitals. Journal of Healthcare Management, 47(2), March-April, ss.1-17. (http://infotrac.london.galegroun.com/itw/infomark/468/39 4/32204312w4/purl=rcl E...). [17.01.2003],
• [18] Equity Research Çenter. Managing Diversity. (http://www.eauitv research.org.au/md.htm). T21.11.20021.
• [19] Combs, G.M. (2000). Meeting the Leadership Challenge of a Diverse and Pluralistic Workplace: Implications of Self- Effıcacy for Diversity Training. Journal of Leadership, 8(4), ss. 1-16. (http://infotrac.london.galegroup.com/ itw/infomark/468/394/32204312w4/prul=rcl E...). [17.01.2003],
• [20] TİSK. (1999). Türk-İş Yıllığı’99 1997‘den 1999’ a Değişimin Dinamikleri. l.Cilt. Ankara: Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu Türk-İş Araştırma Merkezi.
• [21] Aytaç, S. (2000). Özürlülerin Rehabilitasyonunun Artan Önemi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(2), ss.54-75.
• [22] Seymen, O.A. (2002). Turizm İşletmelerinde Oryantasyon Eğitiminin İnsan Kaynaklan Yönetimi Açısından Önemi ve Buna Yönelik Program Modelinin Oluşturulması, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 13(1), Bahar, ss.15-26.
• [23] CSU Office of Equal Opportunity, Definitions, ss.l. (http://www.colostate.edu/Dept/OEO/dis_def.htm). [26.12.2002],
• [24] Moss, J. (2002). When is a Progressive Condition a Disability? Personal Today, 25.06.2002, ss.l-2. (http://webl8.epnet.com/citation.asp?tb=l& ug=dbs+2+In +en%2Dus+sid+66F6EA88...). [26.12.2002],
• [25] Woodhams, C., & Danirli, A. (2000). Disability and ' Diversity- A Difference Too Far?. Personnel Review, 29(3), ss.402-416.
• [26] Resmi Gazete. (18.03.1998). Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik. No: 23290.
• [27] Öztürk, Y., & Günay, O. (2000). Sağlık 21 DSÖ Avrupa Bölgesi İçin Herkese Sağlık Politikası Çerçevesi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Yayınlan No: 126.
• [28] Koptagel-İlal, G., (1991). Tıpsal Psikoloji Tıpta Davranış Bilimleri. 3.Baskı. Ankara: Güneş Kitabevi Ltd.Şti.
• [29] Bolat, T. (2002). SA 8000 Standardının Konaklama İşletmeleri Açısından Değerlendirilmesi. Standard Ekonomik ve Teknik Dergi, 482, Şubat, ss.24-32.
• [30] Davidovich, N. (1996). Disability Discrimination in the Workplace. January, ss.l-5. (http://independentliving.org/docs/EmployDiscrim.html). [26.12.2002],
• [31] University Of Michigan. (1993). Non- Discrimination/Affırmative Action Statement. Staff Handbook, (http://www.umich.edu/~hraa/staffhandbook/ statement.htm). [26.12.2002].
• [32] Schulze, N. (1997). İşletme Etiği Konusuna Kavramsal Bir Yaklaşım. Amme İdaresi Dergisi, 30(4), ss.35-41.
• [33] Yurtseven, H.R. (2000). İşletme Yönetiminde Etik-Toplum ve İşletmeler Açısından Çanakkale Kenti’nde Karşılaştırmalı Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi 8. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler, Nevşehir, ss.249-261.
• [34] Arslan, M. (2001). İş ve Meslek Ahlakı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• [35] Chryssides, G., & Kaler, J. (1996). Essentials of Business Ethics. Berkshire: McGraw-Hill International (UK) Ltd.
• [36] Cevizci, A. (1997). Felsefe Sözlüğü. 2. Baskı. Ankara: Ekin Yayınları.
• [37] Applied Ethics. The Internet Encyclopedia of Philosophy. (http://www.utm.edU/research/iep/e/ethics.htm). [01.11.2002],
• [38] Pieper, A. (1999). Etiğe Giriş. (Çev. Atayman, V. & Sezer, G.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• [39] Demir, H., & Songür, N. (1999). Sosyal Sorumluluk ve İş Ahlakı. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(3), ss.150-168.
• [40] Halıcı, A. (2001). İşletmelerde Sosyal Sorumluluk Stratejileri: Çanakkale İlinde Bir Araştırma. Uludağ Üniversitesi İİBF Dergisi, 19(1-2), ss. 1 -14. (http://iktisat.uluda5.edu.tr/dergi/9/09-ali/ali.htm). [26.02.2003],
• [41] Özmen, Ö.T., Katrinli, A., Arbak, Y., & İshakoğlu, G. (1997). Özürlü Bireylerin İstihdam Edilmelerini Etkileyen Faktörlere İlişkin Bir Model Analizi. 3. Verimlilik Kongresi 14-16 Mayıs 1997 Bildiriler, Ankara: MPM. ss.506-519.
• [42] Schur, L. (2002). The Difference a Job Makes The Effects of Employment among People with Disabilities. Journal of Economic Issues, XXXVI(2), June, ss.339-347.
• [43] ILO. (1998). Proceedings of the International Symposium on Job Retention and Return to Work Strategies for Disabled Workers, Washington D.C., 20-21 May. (http://www.gladnet.org/infobase/return%20to%20work/wa shingt.htm). [09.01.2003], [44] Demirkan, M. (1997). Türk Endüstri İlişkileri Sisteminde Etik Tavır ve Sorumluluk Bilinci. Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu, 24-26 Aralık, Adapazarı, ss.265- 272. [45] Yüksel, O. (2000). İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.
• [46] Sabuncuoğlu, Z. (2000). İnsan Kaynakları Yönetimi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
• [47] Acar, A.C. (2000). 4. Bölüm: İnsan Kaynakları Temin ve Seçimi, İnsan Kaynakları Yönetimi. 2. Baskı, İstanbul: Dönence Basım ve Yayın Hizmetleri, ss.l 13-164.
• [48] Ünal, A. (1999), Özürlülerin İstihdamı. 17(3), ss.1-4. (http://iktisat.uludag.edu.tr/dergi/6/unal/unal.html). [30.09.2002],
• [49] 1475 Sayılı İş Kanunu. (http://vargitav. gov.tr/bil gj/ kanun iiste/PCl475.HM5.frameset.html). [30.08.2000].
• [50] 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu. (http://vargitav.gov.tr/bilgi/kanun listc/PC1657.HM5.fram eset.html). [30.08.2000],
• [51] Zaman Gazetesi. (2002). Özürlü İstihdamı Kamuda Az 22Haziran. (httn://www.zaman.com. tı72002/06/22/haberler/hl6.htm). [10.01.2003].
• [52] ILO. Disability & the World of Work. lhttp://www.iJo.org/nublic/engiislı/employment/skills/ disabilitv/diswork.html. [08.01.2003].
• [53] Anderson, K. (1993). Hiring the Disabled: Theory into Practice. Journal of Property Management, 58(5), ss.40-43.
• [54] Campbell, I. (1996). Cases in Disability. Management Development Review, 9(5), ss.22-24.
• [55] ILO. (2001). Code of Practice on Managing Disability in the Workplace. Geneva. October.
• [56] Frazee, V. (1996). Focusing Your Recruiting Efforts on Disabled Workers. Personnel Journal, 75(8), ss.1-5. (httn://infotrac.london.galegroup.com/itw/infomark/537/25 0/56154349w3/nurl=rcl E...1. [09.01.2003],
• [57] Dibben, P., James, P., Cunningham, I., & Smythe, D. (2002). Employers and Employees with Disabilities in the UK. International Journal of Social Economics, 29(6), ss .458-459.