TÜRKİYE SELÇUKLULARI KURULUŞ DÖNEMİ KUTALMIŞOĞLU SÜLEYMAN-ŞAH (1075-1308)

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 2, 19 - 30, 05.12.2018

Abdullah Bayındır

Öz

Selçuklu Devleti, hükmettiği geniş sınırlara kısa
zamanda hâkim olmasına rağmen, çok kısa sayılabilecek bir ömre sahiptir. Bunun
en büyük sebeplerinden biri hiç şüphesiz hanedan mensupları arasında yaşanan
saltanat mücadeleleridir. Eski Türk devlet töresi ve geleneğine göre ülke
devleti kuran hanedan üyelerinin ortak malıdır anlayışı, hükümdarın ölümüyle
beraber ortaya çıkan taht mücadelelerinin de temel sebebini teşkil etmektedir.
Türkiye Selçukluları da bu bağlamda kuruluşundan yıkılışına kadar birçok ciddi
siyasi olay yaşamıştır. Bunlar içerisinde tahtı ele geçirmek için yapılan
girişimler dikkat çekicidir. Ele alınan konuda Süleyman-şah önderliğinde
kuruluna Türkiye Selçuklu Devletinin kuruluşundan sonraki aşamalarda yaşanan
siyasi faaliyetlere değinilmeye çalışılmıştır.  Selçuklular üzerine pek
çok çalışma bulunmasına rağmen incelenen konuya dair kapsamlı bir çalışma
bulunmamaktadır. Kaynakların sağladığı imkânlar çerçevesinde işlenmeye
çalışılan konu Türkiye Selçuklularının kuruluşuna dair faydalı bilgiler
içermesi düşünülerek hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Selçuklu, Süleyman-şah, Taht mücadelesi, Siyasi faaliyetler

Kaynakça

• ATİLA, M., (1996)., XI.- XII. yüzyıllarda (1040-1171) Selçuklu-Fatımi ilişkileri, (Yayımlanmamış doktora tezi), Ankara, Ankara Üniversitesi, sosyal bilimler enstitüsü, tarih ABD, s. 36-37;
• BAYKARA, T., (2007). Selçuklar ve beylikler çağında Denizli, Ankara, IQ kültür ve sanat yay., s.36.
• CAHEN, C., (1988). Türklerin Anadolu'ya ilk girişi, çev. Yaşar Yücel- Bahaeddin Yediyıldız, Ankara, TTK, ss. 3-59;
• GORDLEVSKİ, V., (1988). Anadolu Selçuklu tarihi, çev. A. Yaran, Ankara, Onur yayınevi, s. 38-41.
• GÜNLER, M., (2011). Türkiye Selçuklu Devleti'nde saltanat mücadeleleri ve devlet ile toplum üzerindeki etkileri, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Selçuk üniversitesi, sosyal bilimler enstitüsü, tarih ABD, Konya, s. 10-19.
• İBNU’L Esir, el Kâmil fî’t -Tarih, haz., Carolus Johannes Tornberg, Beyrut 1966; çev., Abdülkerim Özaydın, c. IX-XII, İstanbul, 1987.
• KAFESOĞLU, İ., (1981). “Anadolu Selçuklu devleti hangi tarihte kuruldu”, TED, İstanbul, S, 10-11, ss,1-29.
• ---------------, (2014). Sultan Melikşah devrinde büyük Selçuklu imparatorluğu, İstanbul, Ötürken neşriyat, 239 s.
• KAYA, S., (2006). I. Gyâsedin Keyhüsrev ve II. Süleymanşah dönemi Selçuklu tarihi (1192-1211), Ankara, TTK, 2006, s. 1-2
• KAYMAZ, N., (2011). Anadolu Selçuklularının inhitatında idare mekanizmasının rolü, Ankara, TTK, s. 9-26.
• MATEOS, U. Vekayi-Nâme, çev. Hrand D. Andreasyan, (1962), Urfalı Mateos Vekayi-Nâmesi (952-1136) ve Papaz Drigor’un Zeyli (1136-1162), Ankara, TTK, 411 s.
• MERÇIL, E., (1991). Müslüman-Türk devletleri tarihi, Ankara, TTK, 411 s.
• ÖNGÜL, A., (2014). Selçuklular tarihi II Anadolu Selçukluları ve beylikler, İstanbul, Çamlıca yayınları, 416 s.
• ÖZAYDIN, A., (2001). “Sultan Berkyaruk devri Selçuklu tarihi (485-498/1092-1104)”, TİD, İstanbul ss, 404-608.
• PEACOCK, A.C.S., “The Seljuk Sultanate of Rūm and the Turkmen of the Byzantine frontier, 1206–1279”, Al-Masāq Journal of the Medieval Mediterranean, 2014, 26(3), pp.267-287.
• SEVIM, A., (1987). Anadolu’nun fethi Selçuklular dönemi (Başlangıçtan 1086’ya kadar), Ankara, TTK, 133 s.
• ---------------, (2015). Anadolu fatihi Kutalmışoğlu Süleymanşah, Ankara, TTK, 70 s.
• SEVIM, A., MERÇİL, E., (2014). Selçuklu devletleri tarihi siyaset, teşkilat ve kültür, Ankara, TTK, 768 s.
• TANSÜ, Y. E., (1994). "Menâkibü'l- Arifin'e Göre XIII. Yüzyıl Anadolusu'nun Siyasî, sosyal, iktisadî, dinî ve kültürel hayatı", Tarih çevresi iki aylık tarih ve kültür dergisi, Ankara, S. 11, ss. 47-54.
• TEKCAN, A., R., (2012). Anadolu Selçuklu devleti merkezi şehirlerinden Konya ve Kayseri'de şehir hayatı, (Yayımlanmamış doktora tezi), Gazi üniversitesi, sosyal bilimler enstitüsü, tarih ABD, Ankara, s. 22-27.
• TURAN, O., (2014a). Selçuklu tarihi araştırmaları, Ankara, TTK, 601 s.
• ---------------, (1979). “Süleymanşah I”, İA, İstanbul, MEB, c.XI, ss. 201-219.
• ---------------, (2003). Selçuklular tarihi ve Türk-İslam medeniyeti, İstanbul, Ötüken yayınları, 542 s.
• ---------------, (2014b). Selçuklular zamanında Türkiye, İstanbul, Ötüken Neşriyat, 762s.
• UYUMAZ, E., (2003). Sultan I. Alâeddîn Keykubat devri Türkiye Selçuklu devleti siyasi tarihi, Ankara, TTK, s. 1.
• ÜREMİŞ, A., (2001). Türkiye Selçukluları`nın Doğu Anadolu siyaseti, (Yayımlanmamış doktora tezi), İnönü üniversitesi, sosyal bilimler enstitüsü, tarih ABD, Malatya, s. 23.
• YINANÇ, M. H., (1944). Türkiye Tarihi, Selçuklular Devri I Anadolu’nun Fethi, İstanbul, TTK,191 s.