SOSYAL SERMAYEDE MÜTEKABİLİYET BOYUTUNUN İŞLETME YÖNETİMİNDEKİ ETKİLERİ ÜZERİNE TEORİK BİR DEĞERLENDİRME

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 17 - 42, 30.06.2019

Bülent Demirağ , Sinan Çavuşoğlu

Öz

Sosyal sermaye,
son dönemlerde neredeyse sosyal bilimler alanında tüm disiplinler tarafından
incelenen bir çalışma alanı haline gelmiştir. Sosyal sermaye ile ilk ilgilenen
bilim insanları, sosyal sermayeyi salt toplumsal ilişkiler bazında inceleyerek
ilişkilerin ortaya çıkardığı sonuçları sosyal sermayenin güven, norm ve değer
boyutlarıyla incelemişler ve ilişkilerdeki aksaklıkları çözüme kavuşturmak
adına sosyal sermayeyi kullanmışlardır.

Literatürde
sosyal sermayenin işletme özelinde değerlendirildiği çalışmalar genellikle
sosyal sermayenin ölçümlenmesi ve ekonomik kalkınma üzerindeki etkileri üzerine
yoğunlaşmıştır. Ancak, sosyal sermayenin işletmelerin örgütsel düzeyinde de
incelenmesi de önemlidir. Nasıl ki toplumlar birey ve farklı kültüre sahip
değişik gruplardan oluşuyorsa, işletme örgütleri de ortak amaçlara ulaşmak
adına bir araya getirilmiş beşeri ve entelektüel sermayeye sahip birey ve
gruplardan oluşmaktadır. Çalışanlar, işletme içerisinde hem yöneticilerle hem
de örgütün diğer çalışanlarıyla karşılıklı olarak yakın ilişkiler geliştirmektedir.

Çalışma
kapsamında, sosyal sermaye yönetiminin örgütsel düzeyde işletmelere hangi
katkıları sağlayabileceği incelenmiştir. Sosyal sermayenin önemli bir boyutu
olan karşılıklılık (mütekabiliyet) ilkesi bu kapsamda toplumsal ilişkilerin
açıklanmasında kullanılan yönleri ile işletme örgütlerine uyarlanmıştır. İşletmelerde
maddi sermaye kadar beşeri ve sosyal sermayenin de yönetimi önemlidir ve
çalışmanın amacı sosyal sermayenin mütekabiliyet boyutunun örgütsel etkileri
üzerine odaklanmıştır. Ayrıca, çalışma kapsamında, örgütsel iklimi etkileyen
adalet, eşitlik gibi genel kabul görmüş kavramların mütekabiliyet çerçevesinde
örgütsel etkileri üzerinde değerlendirmeler yapılmaya çalışılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Sosyal Sermaye, Mütekabiliyet, Örgütsel Bağlılık, Güven

Kaynakça

• BAKER, W. (1990), “Market Networks and Corporate Behaviour.” American Journal of Sociology, 96, 589–625.
• BECKER, L. C. (2005), “Reciprocity, Justice, and Disability”. Ethics, 116(1), 9-39.
• BELLİVEAU, M. A., O'REİLLY III, C. A., WADE, J. B. (1996), “Social Capital at the Top: Effects of Social Similarity and Status on CEO Compensation”. Academy of Management Journal, 39(6), 1568-1593.
• BİNGÖL, D. (1997), “Personel Yönetimi.” Beta Yayıncılık, İstanbul, 3.Baskı.
• BOURDİEU, P. (1986), ‘‘The Forms of Capital.’’ pp. 241-258 in Handbook of theory and research for the sociology of education, edited by John G Richardson. New York: GreenwoodPress
• BOXMAN, E. A., DE GRAAF, P. M., FLAP, H. D. (1991), “The impact of social and human capital on the income attainment of Dutch managers”. Social networks, 13(1), 51-73.
• BREHM, J., RAHN, W. (1997), “Individual-Level Evidence for the Causes and Consequences of Social Capital.” American Journal of Political Science 41, 999–1023.
• BURT, R.S. (2000), “The Network Structure of Social Capital”. In Research in Organizational Behavior.
• CAMARERO, M. (2010), “Las Relaciones Sociales Como Recurso Estratégico Para El Desarrollo De La Sociedad. El Capital Social Disponible En Andalucía Y En Cataluña”. Papers, 95(4), 887-910.
• CHU, P. (1996), “ Social Network Models of Overseas Chinese Entrepreneurship: The Experience of Hong Kong and Canada”, Canadian Journal of Administrative Sciences, 13, 358-365.
• COLEMAN, J. S. (1988), “Social Capital and the Creation of Human Capital”, American Journal of Sociology, 94, 95-120.
• COTE, S., HEALY, T. (2001), “The Well-being of Nations”. The role of human and social capital. Organisation for Economic Co-operation and Development: Paris.
• DAVIS, K., NEWSTROM, J.W. (1989), “Human Behavior at Work, Organizational Behavior”, Eight Edition, McGraw Hill Book Company, New York.
• DEHGHANİAN, E., RASTEGAR, Y. (2016), “The Study of the Relationship between Social Capital and Organizational Commitment among Teachers in Bandar Abbas”. Internatıonal Journal Of Humanıtıes And Cultural Studıes, 3(1), 305-315.
• DEMİRCAN, N., CEYLAN, A. (2003), “Örgütsel Güven Kavramı: Nedenleri ve Sonuçları”, Yönetim ve Ekonomi. Cilt:10, Sayı:2. 139-150.
• DÖKMEN, Ü. (1994), “İletişim Çatışmaları ve Empati”. Sistem Yayınları, İstanbul.
• DURLAUF S. FATCHAMPS. (2004), “Social Capital”, NBER Working Paper Series no: 10485. EASTERLY, W., LEVIEN.
• EKODİALOG, (2019), “Özgün Ekonomi ve Makale Arşivi”, http://www.ekodialog.com/, Erişim Tarihi: 11.04.2019.
• FİNE, B. (2011). “Sosyal Sermaye Sosyal Bilime Karşı, Bin Yılın Eşiğinde Ekonomi Politik ve Sosyal Bilimler.” KARS, A. (Çev.). Yordam Kitap: 121, Baskı: Pasifik Ofset, 1. Basım, Şubat, 2011.
• FUKUYAMA, F. (1995), “Trust: The Social Virtues and the Creation of Prosperity”. New York: Free Press.
• FUKUYAMA, R.G. (1997), “Social Capital”, The Tanner Lecture on Human Values, Brasenose College, Oxford. www.tannerlectures.utah/ lectures/fukuyama98.pdf. (02.05.2017).
• FUKUYAMA, F. (2000), “Social Capital and Civil Society”. IMF Working Paper, IMF Institute.
• FURSTENBERG, F., HUGHES, M. (1995), “Social capital and successful development among at-risk youth”. Journal of Marriage and the Family 57, 580–592.
• GARDNER, W.L., PICKETT, C. L., BREWER, M. B. (2000), “Social Exclusion and Selective Memory: How the Need to Belong Influences Memory for Social Events”, Personality and Social Psychology Bulletin, 26(4), 486-496.
• HANÇERLİOĞLU, O. (1986), Toplumbilim Sözlüğü (Vol. 74). Remzi Kitabevi.
• HODSON, R. (1997), “Group Relations at Work”, Work and Occupations, 24, 4, 426-452.
• KNOKE, D. (1999), “Organizational networks and corporate social capital.” Pp. 17 – 42 in Corporate Social Capital and Liability, edited by S. M. Gabbay. Boston: Kluwer.
• KUŞAT, A. (2003), “Bir Değerler Sistemi Olarak ‘Kimlik’ Duygusu ve Atatürk”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,15, 45-61.
• LARZELERE, R., HUSTON, T. (1980), The Dyadic Trust Scale: Toward Understanding Interpersonal Trust In Close Relationships. Journal Of Marriage And The Family, 42: 595-604.
• LEVETT-JONES, T. , LATHLEAN, J., MAGUIRE, J., MCMILLAN, M. (2007), “Belongingness: A Critique of The Concept and Implications for Nursing Education”, Nurse Education Today, Elsevier Ltd., 27, 210- 218.
• LİEBERMAN, J. K. (1981), The Litigious Society. New York: Basic Books.
• LİN, N. (1999), “Building a Network Theory of Social Capital”, Dept. Of Sociology, Duke University, CONNECTIONS, 22(1), 28 -51.
• MİSHRA, A. K. (1996), "Organizational Responses to Crisis. The Centrality of Trust", in R. M. Kramer and T. R. Tyler (eds.), Trust in Organizations. Frontiers of Theory and Research (Sage, Thousand Oaks, California).
• MİSHRA, J., MORRİSSEY, M.A. (1990), ‘‘Trust in Employee/Employeer Relationship: A survey of West Michigan Managers’’, Public Personnel Management, 19(4), 443-461.
• NAHAPİET, J., GHOSHAL, S. (1998), “Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage.” Academy of Management Review, 23: 242.
• NORRIS, P. (2001), “Making Democracies Work: Social Capital and Civic Engagement in 47 Societies”, WorkingPaper, RWP01-036, John F. Kennedy School of Government, Harvard University.
• O’SHEA, E. (1999), “EducationWell-Being And Social Capital”. New Economy, 6(4), 234-237.
• ÖĞÜT, A., ERBİL, C. (2009), “Sosyal Sermaye Yönetimi”. Çizgi Kitabevi, Konya.
• ÖZDEMİR, A.A. (2008), “Çalışanların iş tatminlerinin arttırılmasında örgütsel sosyal sermaye yeni bir belirleyici olabilir mi?”. Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 77-88.
• PARASKEVOPOULOS, C. J. (2007), “Social Capital and Public Policy in Greece”. The Hellenic Observatory The European Institute.
• PORTES, A., SENSENBRENNER, J.(1993), “Embeddedness and Immigration: Notes on the Social Determinants of Economic Action.” American Journal of Sociology, 98, 1320–1350.
• PUTNAM, R. (1993), “Making Democracy Work: Civic Tradition in Modern Italy”. Princeton: Princeton University Press.
• PUTNAM, R. D. (2000), “Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community”. New York: Simon and Schuster.
• RİNG, S. M., VAN DE VEN, A. (1992), “Structuring Cooperative Relationships Between Organizations”. Strategic Management Journal, 13: 463-498.
• ROSE, R., MİSHLER, W. (1997), “Social Capital in Civic and Stressful Societies”. Studies in Comparative International Development, 32(3), 85–111.
• SAYADİ, E., HAYATİ, A. (2014), “The Relationship between Social Capital and Organizational Commitment of Employees in Zanjan Education Organization: (A Case Study)”, International Journal of Academic Research in Economics and Management Sciences, 3(5), 166-177.
• SCHIFF, M. (1992), “Social Capital, Labour Mobility, and Welfare: The Impact of Uniting States.” Rationailty and Society, 4.
• SCHMIDTZ, D. (2005), “What We Deserve and How We Reciprocate?”.The Journal of Ethics, 9 (1), 452.
• SCHMIDTZ, D. (2010), “Adaletin Unsurları”. Özler, H.(Çev.). 1. Baskı, Ankara. Liberte Yayınları.
• SEEL, F.E. ve KNIGHT, P.A. (1987), “Industrial Organizational Psychology, Science and Practice”. Brooks/Cole Publishing Comp: Pacific Grove.
• SZTOMPKA, P. (2007), “Zaufanie. Fundament społeczeństwa”, Znak, Kraków.
• ŞAN, M.K. (2007), “Bilgi Toplumuna Geçişte Sosyal Sermayenin Taşıdığı Önem ve Türkiye Gerçeği”, Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, Cilt: II, Sayı: 1: 70-95.
• UGBORO, I., OBENG, K. (2000), “Top Management Leadership, Employee Empowerment, Job Satisfaction and Customer Satisfaction in Total Quality Management Organizations: An Empirical Study”, Jounal of Quality Management, 5 (2), 247-272.
• WATSON, G.W., PAPAMARCOS, S.D. (2002), “Social Capital and Organizational Commitment”. Journal of Business and Psychology, 16: 537-552.
• WOOLCOCK, M., NARAYAN, D. (2000), “Social Capital: Implications for Development Theory, Research, and Policy.” World Bank Research Observer, 15(2), 225-249.