ESKİÇAĞDA ADANA VE ÇEVRESİNDE EKONOMİK FAALİYETLER

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 10, 08.08.2020

Pınar Bülbül

Öz

Çukurova, kuzeyde Toros dağları, doğuda Amanoslar, batıda Tarsus Ovası, güneyde de Akdeniz ile çevrilidir. Antik dönemde Çukurova bölgesinde kurulan şehirler, politik anlamda oldukça güçlüdürler. Bunun nedeni, bu şehirlerin ticaret yollarını, çok önemli pazarları ve maden kaynaklarını kontrol altında tutmalarıdır. Bunun yanında oldukça gelişmiş kırsal kesim ekonomisine sahip olmaları da önemli nedenlerden birisidir.
Bölge tarım faaliyetlerinde olduğu kadar, yeraltı kaynakları bakımından da oldukça zengindir. Örneğin Anadolu'da maden teknolojisini iyi kullanan Hititler, bakır ve kalay madeni ihtiyacını Kizzuvatna'dan yani Çukurova bölgesinden karşılamıştır. Etrafı dağlar ve denizlerle çevrili olan bu bölgenin, ihracat ve ithalat faaliyetlerini yapabilmesi ve bu zenginliğini anlamlı kılabilmesi için, mutlaka deniz veya kara yoluyla dışarı ile bağlantı kurması gerekmektedir. Bu bölgede günümüzde deniz ticareti aktif olarak kullanılmasa da, eskiçağlarda Kıbrıs, Mısır, Doğu Akdeniz ve Ege limanlarıyla deniz yoluyla canlı bir bağlantı kurulabiliyordu. Acaba Çukurova bu ticaret faaliyetlerini gerçekleştirirken hangi yolları ve geçitleri kullanıyordu?
Hititler'in MÖ. 1200'lerde yıkılmasından sonra Son Tunç Çağı'na ait, bu bölgedeki siyasi ve ticari merkezler yıkılmış ve dağınık toplulukların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Sosyo- ekonomik açıdan bölge ve ticaret merkezlerine ya da limanlara bağlı olan kırsal topluluklar, bağımsız topluluklar olarak yeniden örgütlenmek zorunda kalmışlardır.
Özellikle Hititler dönemine ait çivi yazılı metinlerden ve arkeolojik kazılardan da anlaşıldığı üzere, Eskiçağ tarihinin ticaret borsası gibi görünen Kuzey Suriye gibi Çukurova ve çevresi de, çok önemli ticari faaliyetlere sahne olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Adana, Kizzuvatna, Çukurova, Kilikya, Hititler

Kaynakça

• ALKIM, U. Bahadır., (1959), "Güney-Batı Antitoros Bölgesinde Bir Yol Şebekesi", Belleten, Cilt: XXIII, Ankara, s. 59-79.
• AY, Şeyma.,( 2008), "Eskiçağda Bir Ticari Ambargo Örneği-Uralı Tüccarlar" Mersin Sempozyumu s. 2032-2036.
• GİRGİNER, Özlem Oyman., (2006), "Orta ve Geç Tunç Çağlarında Çukurova ve BAtı Anadolu'ya Genel Bir Bakış", ÇÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 15, Sayı 3, s. 103-126.
• GOETZE, A., (1940), Kizzuvatna and The Problem of Hittite Geography Yale University Press, New Haven.
• KARAUĞUZ, Güngör., (2002) Hitit Devleti'nin Siyasi Antlaşma Metinleri, Çizgi Kitabevi, Konya.
• KARAUĞUZ, Güngör., (2005)MÖ. 2. Binde Orta Anadolu'nun Güney Kesimi, Çizgi Kitabevi Yayınları, Konya.
• SAVAŞ, Savaş Özkan., (2006), Çivi Yazılı Belgeler Işığında Anadolu'da Madencilik ve Maden Kullanımı, TTK Yayınları, Ankara.
• STRABON, (2000), Geographika Antik Anadolu Coğrafyası, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, Çev: Adnan Pekman, İstanbul.
• ÜNAL, Ahmet., (2006), "Eskiçağlarda Çukurova'nın Tarihi Coğrafyası ve Kizzuwatna (Adana) Krallığı'nın Siyasi Tarihi", ÇÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 15, Sayı 3 (Arkeoloji Özel Sayısı), s. 15-44.
• ÜNAL, Ahmet, - Girginer, K. Serdar., (2007), Kilikya-Çukurova İlkçağdan Osmanlılar Dönemine Kadar Kilikya'da Tarihi Coğrafya, Tarih ve Arkeoloji, Homer Kitabevi, İstanbul
• ÜNAL, Ahmet., (2005), Hititler Devrinde Anadolu 3, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
• YAKAR, Jak., (2007), Anadolu'nun Etnoarkeolojisi, Çev: Selen Hırçın Riegel, Homer Kitabevi, İstanbul.