POLITICAL HISTORY OF OLD ELAM

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 262 - 283, 24.12.2024

Vatan Altaş , Cuma Ali Yılmaz

https://doi.org/10.62809/matbuat.1499278

Öz

The Kingdom of Elam, rising in the Southwest region of Iran, has an important position among the Mesopotamian civilizations. The modern Khuzestan region, which hosts the Kingdom of Elam, has been a settlement area since Prehistoric Times. The region has two important settlements: the mountainous Anshan and the relatively flat Susa. While the Anshan region consists of the Zagros Mountains, Susa is more suitable for life and agriculture; It is located in the lowland region where rivers such as Karun, Karkheh and Dez are located. In this study, the political history of Elam under the Avan and Shimashki dynasties, known as the Old Elamite Period, was examined. This period, which started in the 3rd millennium BC, continued until the end of the first half of the 2nd millennium BC. The majority of the sources about the Elamites consist of cuneiform tablets and inscriptions from the Mesopotamian civilization. Along with the archaeological findings from the Prehistoric Period, information about the Elamites is obtained from the Sumerian King List. There is also information about the Elamites in written documents belonging to the kingdoms of Kish and Lagash. In the written sources belonging to the reign of King Eannatum of Lagash, some Elam city names are listed and information is given about the expeditions organized to these lands. The tablets of the later Lagash kings contain trade information with the Elamites.

Anahtar Kelimeler

Iran, Mesopotamia, Elam, Awan, Shimashki

ESKİ ELAM SİYASİ TARİHİ

Öz

Geçmişten bugüne beslenme alışkanlıkları toplumların coğrafi, kültürel ve sosyolojik yönlerine göre farklılık göstermiş olup yeme-içme alışkanlıkları bölgesel olarak gelişmiş ve çeşitlilik kazanmıştır. Farklı deneyimler kazanmak ve bölgelerin kendine özgü yemek kültürünü merak eden kişiler ise rotalarını bu bölgelere yöneltmişlerdir. Bu bağlamda yeme-içme merakının tek başına insanların seyahat etme nedeni haline geldiğini söylemek mümkündür. Destinasyon yöneticileri de bu turist kitlesini bölgelerine çekmek için diğer destinasyonlarla rekabete girişmişlerdir. Kastamonu’nun da bu illerden biri olarak çeşitli çalışmalar sürdürdüğü bilinmektedir. Bu çalışma gastronomi turizminin Kastamonu’daki mevcut durumunu incelemek üzere yapılmıştır. Konuyla ilgili veri elde edebilmek için görüşme tekniğinden yararlanılmıştır. Yarı yapılandırılmış görüşme formu ile hazırlanan sorular, Kastamonu’da gastronomiyle ilgili kamu kurumu ve özel sektör temsilcilerine sorulmuştur. Kastamonu’nun gastronomi turizminin mevcut durumunu ortaya koyabilmek için paydaşlarla yapılan görüşmeler 15.03.2024 - 15.05.2024 tarihleri arasında yapılmıştır. Elde edilen veriler betimsel analiz yöntemiyle incelenerek deşifre edilmiştir. Bulgular kapsamında Kastamonu’nun gastronomi turizmi faaliyetleri açısından eksiklerinin olduğu, işletmelerde yöresel lezzetlere yeterli seviyede yer verilmediği, reklam, tanıtım ve pazarlama açısından eksiklerinin olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

İran, Mezopotamya, Elam, Avan, Şimaşki

Kaynakça

• AKPINARLI, N. (2018), "Naram-Sin Antlaşması", Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, ss. 1-22.
• ALIZADEH, A. (2010), "The Rise of the Highland Elamite State in Southwestern Iran: “Enclosed” or Enclosing Nomadism?", Current Anthropology, ss. 353-383.
• ÁLVAREZ-MON, J. (2012), Elam: Iran's first empire, J. Á.-M. Daniel T. Potts içinde, A Companion to the Archaeology of the Ancient Near East (s. 740-757), New Jersey: PublisherBlackwell Publishing.
• ÁLVAREZ-MON, J. (2017), The Elamite Civilization, J. L. Beness içinde, Ancient History: Resources for Teachers. Sidney: Macquarie Ancient History Association Faculty of Arts, ss.1-30
• BAYRAMOV, K. (2022), "M.Ö. 3. binyıl Mezopotamya Yazılı Kaynaklarında Elam: Awan Hanedanlığı", QANNES Uluslararası Eskiçağ Araştırmaları Dergisi, ss. 579-605.
• CARTER, E. (2011), Landscapes of Death in Susiana The Last Half of the 2nd Millennium b.c. J. Á.-M. Garrison içinde, Elam and Persia (s. 45-58), Winona Lake, Indiana: Eisenbrauns.
• DAHL, J. L. (2018), Writing in Elam, Y. W. J. Álvarez-Mon içinde, The Elamite World (s. 464-480), Oxford: Routledge.
• DIAKONOFF, İ. M. (2008), Elam, I, Gershevitch içinde, The Cambridge History of İran; The Median and Achaemenian Periods (s. 1-24), Cambridge: Cambridge University Press.
• DIAKONOFF, İ. M. (2008a), Anshan in The Elamite and Achaemenian Periods, I, Gershevitch içinde, The Cambridge History of İran; The Median and Achaemenian Periods. Cambridge: Cambridge University Press, ss. 25-35.
• ECKART FRAHM, E. E. (2003), Šuruppak under Rīmuš: A Rediscovered Inscription, Archiv für Orientforschung, ss. 50-55.
• ELIZABETH CARTER, M. W. (1984), Elam (Surveys of Political History and Archaeology), Los Angeles, California: Universty of Californis Press.
• FRAYNE, D. (1993), Sargonic and Gutian Periods (2334–2113 BC), The Royal Inscriptions ofMesopotamia, Early Periods 2. Toronnto: University of Toronto Press.
• GÜLMUHAMMET, H. P. (2004), Elam Siyasal ve Kültürel Tarihi, Ankara: Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• GÜNALTAY, Ş. (1987), İran Tarihi, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• GÜNALTAY, Ş. (1987a), Yakın Şaark (Elam ve Mezopotamya), Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• HAANSMAN, J. (2008), Anshan in the Elamite and Achaemenian Periods, İ. Gershevitch içinde, The Cambridge History of İran; The Median and Achaemenian Periods. Cambridge: Cambridge University Press, ss. 25-35.
• HELWING, B. (2012), The Iranian Plateau, A Companion to the Archaeology of the Ancient Near East,, ss. 501-511.
• HINZ, W. (1963, Mayıs 13), Persia, 2400-1800 B.C. C. J. I. E. S. Edwards içinde, History of Cambridge. Cambridge, California, ABD: Cambridge University Press, ss. 644-680.
• HINZ, W. (1972), The Lost World of Elam, (Jennifer Barnes İngilizce'ye çeviren, Çev.) London: Sidgwick-Jackson.
• IMANPOUR, M.-T. (1998), The Land of Parsa: The First Persian Homeland, Manchester: Proquest.
• JACOBSEN, T. (1939), The Sumerian King List, Chicago: Chicago University Press.
• KARAKETİR, E. (2023), "Elamtu: Elam Adı ve Elam Toprakları Çerçevesinde Modern Güneybatı İran'ın Coğrafi Kimliği", Trakya Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, ss. 157-190.
• KINAL, F. (1983), Eski Mezopotamya Tarihi, Ankara: A.Ü.D.T.C.F. Yayını.
• KİTABI MUKADDES ŞİRKETİ. (2008), Tevrat (Tora, Neviim, Ketuvim), İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları.
• KUHRT, A. (2013), Eski Çağ'da Yakındoğu (3. Basım, Cilt I_II), (D. Şendil, Çev.) İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• LANGDON, S. (1911), A Sumerian Grammar and Chrestomathy with a Vocabulary of the Principal Roots in Sumerian and a List of the MostImportant Syllabic and Vowel Transcriptions, Paris: Librairie Paul Geuthner.
• PEYRONEL, L. (2018), The Old Elamite Period. G. P. Javier Álvarez-Mon içinde, The Elamite World (s. 203-232), London-New York: Routledge, Taylor and Francis Group.
• POTTS, D. T. (2016), The Archaeology of Elam: Formation And Transformation of an Ancient Iranian State, New York: Cambridge University Press.
• SALARIS, D. (2017), The Kingdom of Elymais (ca.301 BC- 224 AD), Sidney: Macquarie University.
• SALARIS, D. (2019), First Elymaic Attestation of Elymais, NABU (Nouvelles Assyriologiques Brêves et Utilitaires), ss. 147-149.
• SCHEIL, V. (1910), "Inscription de Manistusu", Revue d'Assyriologie et d'archéologie orientale, 103-106.
• SCHEIL, V. (1931), Textes Élamites- Sémitiques, Cinquième Série. Paris: Mémoires de la Mission archéologique de Susiane XIV.
• SCHRAKAMP, I. (2016), "Akkadian Empire", The Encyclopedia of Empire. Germany: by John Wiley & Sons, Ltd.
• SELZ, G. J. (1989), "Elam und Sumer-Skizze Einer Nachbarschaft nach inschriftlichen Quellen der vorsargonischen Zeit", Actes de la XXXVIème Recontre Assyriologique Internationale, ss. 27-43.
• STEFFEN LAURSEN, P. S. (2017), Babylonia, the Gulf Region, and the Indus, Winona Lake, Indiana: Eisenbrauns.
• STEINKELLER, P. (1982), "The Question of Marḫaši: A Contribution to the Historical Geography of Iran in the Third Millennium B.C", Zeitschrift für Assyriologie und Vorderasiatische Archäologie, 72(2), ss. 237-265.
• STEINKELLER, P. (2018), The Birh of Elam in History, G. P. Javier Álvarez-Mon içinde, The Elamite Word. London-New York: Routledge, Taylor and Francis Group, ss. 177-202.
• THUREAU-DANGIN, F. (1911), "Notes Assyriologiques", Revue d'Assyriologie et d'archéologie orientale, ss. 135-158.
• ZADOK, R. (2018), The Peoples of Elam, G. P. Javier Álvarez-Mon içinde, The Elamite Word. London_New York: Routledge, Taylor and Francis Group, ss. 146-163.