BİLGİNİN MİMARİSİ: EPİSTEMİK GERİLEME SORUNU VE DESCARTES’IN TEMELCİLİĞE DAİR GÖRÜŞLERİ ÜZERİNE

Year 2024, Volume: 8 Issue: 2, 1 - 17

Asım Dilmaçünal

https://doi.org/10.62809/matbuat.1521218

Abstract

İnançlar çoğu zaman bazı nedenlere dayanarak kabul edilir. Bir inancın bilgi statüsünü edinmesi, sözü edilen nedenlerin temellendirilmesiyle mümkün olur. Bu nedenlerin nedenini sorgulamak anlamına gelir. Böyle bir durumda kişinin sonsuz bir gerileme tehlikesi ile karşı karşıya kalması kaçınılmazdır. İnançlara bilgi statüsü kazandıracak nedensel dizge ne tür bir yapıda olmalıdır? Bir inancın gerekçelendirilmesi söz konusu olduğu zaman nedenlerin gerilemesi bir noktada sonlanabilir mi? Temelciliğin bu soruya cevabı evettir. Temelcilik, birtakım ayrıcalıklara sahip temel inançlar olduğunu öne sürer. Sonsuz bir gerileme tehlikesi bu inançlarda son bulur.
Bu çalışmada epistemik gerileme sorunu açımlanacak, Descartes’ın bu probleme dair bir çözüm denemesinin nasıl merkezinde olduğu, temelciliğin ana tezlerine de odaklanılarak ortaya konulacaktır.

Keywords

Bilgi, Descartes, Epistemik Gerileme Sorunu, Neden, Temelcilik

THE ARCHITECTURE OF KNOWLEDGE: ON THE PROBLEM OF EPISTEMIC REGRESS AND DESCARTES' VIEWS ON FOUNDATIONALISM

Abstract

Beliefs are often accepted on the basis of some reasons. That a belief acquires the status of knowledge is made possible by the justification of these reasons. This means inquiring into the reasons for these reasons. In such a case, it is inevitable that one faces the danger of infinite regress. What kind of a causal structure should the beliefs have in order to give them the status of knowledge? When it comes to the justification of a belief, can the regress of reasons terminate at some point? Foundationalist's answer to this question is yes. Foundationalism asserts that there are basic beliefs that have certain privileges. It is in these beliefs that the danger of infinite regress ends.
In this study, the problem of epistemic regress will be explained and how Descartes was at the center of an attempt to solve this problem will be revealed by focusing on the main theses of foundationalism.

Keywords

Knowledge, Descartes, Epistemic Regress Problem, Reason, Foundationalism

References

• Aikin, Scott F. (2011). Epistemology and Regress Problem, Routledge, New York.
• Baç, Murat (2004). “Bağdaşımcılık” (Coherentism), Felsefe Ansiklopedisi içinde, Ahmet Cevizci (ed.), sayı 2, Etik Yayınları, İstanbul, s.s. 46-50.
• Cling, Andrew D. (2009). “Reasons, Regresses, and Tragedy: The Epistemic Regress Problem and The Problem of The Criterion”, American Philosophical Quarterly, Vol. 46, No. 4, s.s. 333-346.
• Cottingham, John (2003). Akılcılık, (çev. Bülent Gözkan), Doruk Yayıncılık, Ankara. Çüçen, Abdülkadir (2001). Bilgi Felsefesi, Asa Kitabevi, Bursa.
• Descartes (2014). Meditasyonlar (üçüncü baskı), (çev. İsmail Birkan), BilgeSu Yayıncılık, Ankara.
• Descartes (2016). Meditasyonlar, (çev. Engin Sunar), Say Yayıncılık, İstanbul.
• Gültekin, Ahmet C. (2014). “Çağdaş Epistemolojide Temelci Yaklaşıma Getirilen Eleştiriler ve Dışsalcı Çözümler”, ETHOS: Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar, 7(2), ISSN 1309-1328, s.s. 43-61.
• Fantl, Jeremy (2003). “Modest Infinitism”, Canadian Journal of Philosophy, 33(4), s.s. 537-562.
• Fumerton, Richard (2006). Epistemology, Wiley- Blackwell, Oxford.
• Klein, Peter D. (1999). “Human Knowledge and the İnfinite Regress of Reasons”, Philosophical Perspectives, vol.13, s.s. 297-325.
• Leite, Adam (2005). “A Localist Solution to the Regress of Epistemic Justification”, Australasian Journal of Philosophy, 83: 3, 395-421, DOI: 10.1080/00048400500191974.
• Öztürk, Fatih S. M. (2014/2). “Temelcilik, Uyumculuk ve Sonsuz Gerileme Problemi”, Felsefe Dünyası, Sayı 60, s.s. 44-66.
• Pollock, J., Cruz J. (1999). Contemporary Theories of Knowledge (ikinci baskı), Rowman & Lıttlefıeld. Poston, Ted (2014). “Foundationalism”, İnternet Encyclopedia of Philosophy, http://www.iep.utm.edu/found-ep/ (05.02.2017).
• Pritchard, Duncan (2014). What İs This Thing Called Knowledge? (Üçüncü Baskı), Routledge, London and New York.
• Sosa, Ernest (1980). "The Raft and the Pyramid: Coherence versus Foundations in the Theory of Knowledge," Midwest Studies in Philosophy Vol. V, s.s. 3-25.
• Steup, Matthias (1996). An Introduction to Contemporary Epistemology, Prentice Hall, New Jersey.
• Swinburne, Richard (2001). Epistemic Justification, Oxford University Press, New York.