Türkiye’deki Eğitim Programları ve Öğretim Araştırmalarında Güncel Eğilimler

Year 2016, Volume: 4 Issue: 1, 41 - 56, 05.06.2016

Gülenaz Selçuk Ayşe Okur Özdemir Altan Çakmak

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Eğitim Bilimleri ve Sosyal Bilimler Enstitülerine bağlı Eğitim Programları ve Öğretimi Anabilim Dalı sınırlılıklarında arşivlenen 2011-2015 yılları arasında tamamlanan doktora tezlerini inceleyerek eğitim programları ve öğretimi alanında gerçekleştirilen araştırmaların Türkiye’de ne durumda olduğunu belirlemektir. Çalışmanın kuramsal evreni YÖK Ulusal Tez Merkezi tarafından detaylı arama veri tabanında, Eğitim Bilimleri ve Sosyal Bilimler Enstitülerine Bağlı, Eğitim Programları ve Öğretimi Anabilim Dalı sınırlılıklarında listelenen 54 doktora tezinden oluşmaktadır. Araştırma nitel yöntemlerden tarama modelinde tasarlanmıştır. Tezler incelenirken tarama modeline bağlı olarak doküman incelemesi tekniğinden yararlanılmıştır. İncelenen doktora tezlerinin bağlı bulundukları enstitülere, yıllara, yapıldığı üniversitelere, işlenen temalara, amaçların ifade ediliş biçimine, evren-örneklemine, temel alınan araştırma paradigmalarına, kullandıkları veri toplama araçlarına, kullanılan istatistiksel tekniklere, araştırma modellerine ve yazım dillerine göre genel değerlendirmeleri yapılmıştır. Çalışma sonucunda tezlerin konularının daha çok öğretim programları, öğretim yöntem ve teknikleri, öğretmen yetiştirme, öğrenme stil ve stratejileriyle ilgili olduğu görülmüştür. En fazla sayıda tez 2012 yılında tamamlanmıştır ve Fırat Üniversitesi tamamlanan tez sayısıyla Türkiye üniversiteleri içinde birinci sırada yer almaktadır. Yine en fazla tezin Eğitim Bilimleri Enstitülerinde tamamlandığı görülmektedir. Araştırmaların büyük çoğunluğunda amaçlar araştırma sorusu biçiminde ifade edilirken ilköğretim ve yükseköğretim öğrencileri sıklıkla örneklem olarak seçilmiştir. İncelenen tezlerde çoğunlukla tümleşik dediğimiz nicel ve nitel araştırmalar birlikte kullanılmıştır. Araştırmacılar eğitim programları ve öğretimi alanında veri toplama aracı olarak en çok ölçekleri ve verilerin analizinde ise betimsel teknikleri kullanmayı tercih etmişlerdir. Verilere göre, incelenen 54 adet doktora tezinin 47 tanesi Türkçe olarak yazılmışken, 7 tanesi de İngilizce olarak yazılmıştır.

Keywords

Eğitim programları ve öğretimi araştırmaları, eğitim programları ve öğretiminde güncel eğilimler, doktora araştırmaları, doktora tezlerinin değerlendirilmesi

References

• Arık, R. S. & Türkmen, M. (2009). Eğitim bilimleri alanında yayınlanan bilimsel dergilerde yer alan makalelerin incelenmesi. 1.Uluslararası Eğitim Araştırmaları Kongresi (1-3 Mayıs), Bildiriler Kitabı, Çanakkake. http://www.eab.org.tr/eab/oc/egtconf/pdfkitap/pdf/488.pdf).
• Balcı, A. & Apaydın, Ç. (2009). Türkiye’de eğitim yönetimi araştırmalarının durumu: Kuram ve uygulamada eğitim yönetimi dergisi örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi. 59(15), 325–343.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Cavitt, M. E. (2006). A content analysis of doctoral research in beginning band education, 1958-2004. Journal of Band Research, 42(1), 42-58.
• Creswell, J. W. (1998). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five traditions. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
• Fazlıoğulları, O. & Kurul, N. (2012). Türkiye’deki eğitim bilimleri doktora tezlerinin özellikleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 43-75.
• Grant J. A. & Diğerleri (1995). Non-emprical research in communication and insruction:1983–1993. Paper presented at the annual meeting of the International Communication Association, 45 th Albuquerque, NM.
• Hürsen, C. & Birinci, C. M. (2013). Art teacher’s educational needs under five dimensions during teaching process. Cypriot Journal of Educational Sciences, 8(2), 179-191.
• Karadağ, E. (2009). Türkiye’de eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik ve metodolojik açıdan incelenmesi: Bir durum çalışması (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Merriam, S. (1998). Qualitative research and case study applications in education. San Francisco: Jossey-Bass.
• Özcan, D. & Uzunboylu, H. (2012). Perceptions of principals towards lifelong learning. Cypriot Journal of Educational Sciences, 7(3) , 148-157.
• Saracaloğlu, A. S. & Dursun, F. (2010). Türkiye’de eğitim programları ve öğretim alanındaki lisansüstü tezlerinin incelenmesi. 1. Ulusal Eğitim Programları ve Öğretim Kongresi(13-15 Mayıs), Balıkesir.
• Stemler, S. (2001). An overview of content analysis. Practical Assessment, Research & Evaluation, 7(17). 02.08.2013 tarihinde http://PAREonline.net/getvn.asp?v=7&n=17 adresinden indirilmiştir.
• Şimşek, A. & Diğerleri. (2008). Türkiye’deki eğitim teknolojisi araştırmalarında güncel eğilimler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 439-458.
• Yıldırım, A. & Şimsek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (7. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi, https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ Erişim tarihi: 18.08.2013.
• Willson, V. L. (1980). Research techniques in AERJ articles: 1969 to 1978. Educational Researcher, 9(6), 5-10.