1950’LERDEN 1980’LERE TÜRK GİRİŞİMCİSİNİN MUHASEBE BİLGİSİNE VERDİKLERİ ÖNEM VE DEĞİŞEN DÜRÜSTLÜK ALGISI ÇERÇEVESİNDE DENETİM İLİŞKİLERİ

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 61, 279 - 294, 15.09.2020

Pınar Daloğlu

Öz

Bu çalışma, Türk girişimcisinin 1950’ler ve 1980’ler sonrasındaki, dürüstlüğe ve denetime bakış açısı ile muhasebe bilgisine verdikleri önemi incelemek ve karşılaştırmak üzerinedir. Bu iki dönem, Türk iktisat tarihinde önemli kırılımları ifade etmektedir. Ekonomideki ve devlet yönetimindeki değişimlerin ve uygulanan politikaların, dönemin işadamlarının düşünce biçiminde ve zihniyetinde farklılıklar yarattığı görülmektedir. En basit anlamı hesap-kitap yapmak olan muhasebeyi, işletmenin tüm faaliyet sonuçlarını raporlayan bir sistem olması nedeniyle, girişimcinin zihniyetinin rakamlarla ifade edilmesi olarak kabul etmek mümkündür. Denetim ise, bu sayısal sonuçların hesap verilebilirliğini sağlamak amacına hizmet etmektedir. Bu nedenlerledir ki, girişimcinin farklılaşan zihniyeti, muhasebe süreçleri ve denetim ilişkilerine de yansımaktadır. Araştırmada 1950’lerdeki işadamlarımızın zihniyetini anlayabilmek adına 1952-1960 yılları arasında toplam 419 sayısı yayımlanmış olan Yirminci Asır Dergisi’nin, işadamları ile söyleşilerinin yer aldığı “Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız” bölümleri incelenmiştir. 1980 sonrası için ise çeşitli biyografi kitapları, gazete, dergi ve röportajlardan faydalanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Denetim, girişimcilik, zihniyet

Kaynakça

• Akkuşak, O, 17 Meşhur anlatıyor: Saadet nedir?- Nejat Eczacıbaşı: Saadet insanın kendini tatmin edilmiş bulmasıdır. Son Havadis, 28 Kasım 1965.
• Akar, R. (2017). Bir Dünya Kurmak; Hüsnü Özyeğin’in Yaşam Öyküsü. İstanbul: Özü Kültür Yayınları.
• Balıkçı, E. (2014). Girişimciliğin Farklı Yüzleri: 1950 ve 1980'lerde Türkiye'de Değişen İşadamı Davranışları. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi. 9.2: 271-291.
• Bali, R. N. (2018). Tarz-ı Hayattan Life Style’a; Yeni Seçkinler, Yeni Mekanlar, Yeni Yaşamlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu. (2003). Türk Bankacılık Sektörünün Güçlendirilmesine Yönelik Çabalar ve İmar Bankası Olayı.
• Can K. (1995). Anılarımla Patronuım; Vehbi Koç. İstanbul: Milliyet Yayınları.
• Eczacıbaşı, N. F. (1988). 1988 Sonuna Doğru Türkiye ekonomisi ve Geleceğe Bakış. Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferans Heyeti. İstanbul.
• Eczacıbaşı, N. F. (1984). Türkiye’de Vergi Adaleti, Vergi Güvenliği ve Verimliliğinin Arttırılması. Ekonomik ve Sosyal Etüdler Konferans Heyeti. İstanbul: 1-5.
• Emre, K. .(2000). 21. YY’da Türkiye; 2000’li Yıllarda Türkiye’nin Toplumsal Yapısı. İstanbul: Remzi Kitabevi
• Erdamar, C. (1981). Yıllara Yaygın İnşaat Yükümlülüklerinde Dönem Gelirinin Saptanması- Finansal Tablolar (I). İ.Ü. İşletme Fakültesi Muhasebe Enstitüsü Dergisi, Sayı 26.
• Fülbert, G. (2011). Kapitalizmin Kısa Tarihi. Usta, S. (çev.), Yordam Kitap.
• Güredin, E.(2007). Denetim ve Güvence Hizmetleri. İstanbul: Arıkan Basım Yayın.
• Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız: Süreyya İlmen (1952,16 Ağustos) Yirminci Asır
• Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız: Nuri Demriağ (1952,23 Ağustos) Yirminci Asır
• Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız: İzzet Akosman (1952,30 Ağustos) Yirminci Asır
• Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız: Nejat Eczacıbaşı (1952, 6 Eylül) Yirminci Asır
• Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız: Cudi Bilek (1952, 13 Eylül) Yirminci Asır
• Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız: Hilmi Naili Barlo (1952, 20 Eylül) Yirminci Asır
• Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız: İzyaettin Sait Erim (1952, 27 Eylül) Yirminci Asır
• Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız: Mehmet Nuri (1952, 25 Ekim) Yirminci Asır
• Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız: Nihat Işık (1953, 11 Haziran) Yirminci Asır
• Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız: Halil Lütfü Dördüncü (1953, 19 Haz-13 Ağus) Yirminci Asır
• Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız: Mustafa Somuncu (1954, 14 Ocak) Yirminci Asır
• Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız: Haydar Kaynar (1954, 28 Ocak) Yirminci Asır
• Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız: Ali Hüsnü Türkoğlu (1954, 4 Şubat) Yirminci Asır
• Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız: Faik Ustar (1954, 14 Ekim) Yirminci Asır
• Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız: Otto Andriyadis (1955, 13 Ocak) Yirminci Asır
• Hayatta Muvaffak Olmuş İşadamlarımız: Osman Kibar (1955, 28 Kasım) Yirminci Asır
• Hisrich, D. Robert ve Peters, P. Michael (1998). Entrepreneurship. Mc.Graw-Hill Irwin; USA.
• Hsieh, T. (2011). Mutluluk Dağıtmak; Karı, Tutkuyu ve Amacı Bulmaya Uzanan Bir Yolculuk. İstanbul: Boyner Yayınları.
• https://www.youtube.com/watch?v=w9bRclPnVCw, Erişim Tarihi: 06.01.2020
• Kalyoncu, C. A. (2003). Paranın Efendileri. İstanbul: Zaman Kitap.
• Sombart, W. (1916). Der Moderne Capitalismus.
• Sombart, W. (2011). Burjuva- Modern Ekonomi Dönemine Ait İnsanın Ahlâkı ve Entelektüel Tarihine Katkı. Adanır, O. (çev), Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Uçma, T. (2011). Muhasebenin Teorik Yapısı; Genel Bir Bakış. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Weber, M. (2015). Protestan Ahlâkı ve Kapitalizmin Ruhu. Aktan E. .(çev.), Ankara: Alter Yayıncılık.