“TFRS 15 Müşteri Sözleşmelerinden Hasılat” Çerçevesinde Hasılatın Ölçülmesi ve Raporlanması

Yıl 2019, Cilt: 19 Sayı: 57, 247 - 268, 01.06.2019

Alim Çağdaş Ünlütürk Ece Nur Deveci Muhammet Fatih Dağlı

Öz

“Müşteri Sözleşmelerinden Hasılat” standardı, 1 Ocak 2018 tarihinden itibaren hasılatın kaydedilmesinde tek bir model olarak kullanılmak üzere “Hasılat” ve “İnşaat Sözleşmeleri” Standartlarının birleştirilmesi ile yayımlanmıştır. Standart, hasılatın kaydedilmesinde beş aşamalı bir model ortaya koymuştur. Bu modelin en önemli adımlarından birisi beşinci madde olan, edim yükümlülüklerinin ne zaman ve nasıl muhasebeleştirileceğidir. TFRS 15’e göre gelirin edim yükümlülüklerine bağlı olarak muhasebeleştirilmesi zamana yaygın olarak veya zamanın belirli bir anında olabilmektedir. Standartta işletmenin taahhüt ettiği mal veya hizmetin kontrolünün ne zaman karşı tarafa geçtiği ve bu kontrol hakkına göre nasıl muhasebeleştirilmesi gerektiği detaylı olarak açıklanmıştır. Yeni standart TMS 11 ve 18’e göre daha detaylı ve açıklayıcı olduğu için bir rehber görevi görmektedir. Hasılat, işletmelerin performansının ölçülmesinde doğrudan etkiye sahipken, yatırımcı ilişkileri ve finansman süreçleri gibi işletmeyi etkileyecek kararlarda da önemli bir etkiye sahiptir. Bu nedenle hasılatın doğru, güvenilir ve şeffaf olarak muhasebeleştirilmesi önem arz etmektedir. TFRS 15 standardı ile küreselleşen ekonomide her işletmenin aynı standart çerçevesinde hasılatını raporlaması, doğru ve karşılaştırılabilir finansal bilgilerin sunulmasına katkı sağlayacaktır. Bu çalışmada, TFRS 15’e göre hasılatın ne zaman ve nasıl kaydedileceği örnek uygulamalar ile açıklanmış ve BIST 50’de işlem gören işletmelerde standardın etkisi değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hasılat, Sözleşme, TFRS 15

International Financial Reporting Standards IFRS 15 “Revenue from Contract with Customers” is

Öz

International Financial Reporting Standards IFRS 15 “Revenue from Contract with Customers” is published as a combined and updated new version of IAS 18 “Revenue” and IAS 11 “Construction Contracts” standards. After publishing of new standards, IFRS 15, only one standards will be applicable to revenue recognition. Revenue should be recognized according to performance obligations, which is defined in contracts with customers, in two ways at a point in time or over time . Standards define transfer of control on product or service or both of them and control specify the performance obligations have been completed or not. Standards define that revenue recognition depends on the control and satisfied performance obligation. The new standard is detailed and more explanatory so it works like a guide. Revenue has a direct effect on the performance evaluation of company, on the other hand it has an indirect effect on the investor relations and financing which are effect the company performance as an unstraightforward. Therefore, accuracy, reliability and transparency of revenue recognition become more of an issue. Global economic environment needs to comparable and accurate financials and IFRS 15 provide that. The purpose of this essay is that give an information about to new revenue standards, IFRS 15 “Revenue from Contract with Customers”. Also, when will be revenue recognized and how should be recognized will be explained via example and observation of effects of the new standards on BIST 50 companies.

Anahtar Kelimeler

Revenue, Contract, IFRS 15

Kaynakça

• Özerhan, Y., Marşap, B., & Yanık, S. S. (2015, Haziran). IFRS 15 Müşterilerle Yapılan Sözleşmelerden Doğan Ha- sılat Standardının İncelenmesi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 17(2), s. 193-226-http://web.a.ebscohost.com/ abstract?direct=true&profile=ehost&scope=site&authtype=crawler&jrnl=1302258X&AN=108659061&h=l- 8Fd1MymAuyXUA%2fCRPhakwR2wv3T6E%2b6IVUPRBTBeRuMyCiAw31fT%2bfwwBZGil2qEWSIO- hoF0z%2bNi5zRM9VwkQ%3d%3d&crl=f&resultNs=AdminWebAuth&resultL (Erişim Tarihi:02.11.2018)
• Calayoğlu, İ., & Yılmaz, R., TFRS-15’e Göre Yazılım Sektöründeki Sözleşmelerin Hasılatının Hesaplanması ve Tanınması PESA Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 2016, Cilt: 2 Sayı: 2, 2016
• Jale Alkaş / Grant Thornton Türkiye Bağımsız Denetim Hizmetleri Partner , (2017, Şubat) UFRS 15’e Hazırlık , Borsa Gündem, https://www.google.com.tr/amp/m.borsagundem.com/amp/haber/ufrs-15e-hazirlik/1164903 (Eri- şim Tarihi:02.11.2018)
• KPMG. (2014). First Impressions: Revenue From Contracts with Customers. https://assets.kpmg.com/content/ dam/kpmg/pdf/2016/04/first-impressions-revenue-IFRS15-apr16.pdf (Erişim Tarihi:02.11.2018)
• Silvia, M. (2014). IFRS 15 vs. IAS 18: Huge Change Is Here
• https://www.ifrsbox.com/ifrs-15-vs-ias-18/ (Erişim Tarihi:02.11.2018)
• Project Summary UFRS 15 Revenue from Contracts with Customers,s.4 http://www.UFRS.org/Current- Projects/ IASB-Projects/Revenue-Recognition/Documents/UFRS-15/Revenue-from-Contracts-Project-summary- Feedba- ck-Statement-May-2014.pdf, (Erişim Tarihi:02.11.2018)
• TFRS-15. (2015). Müşteri Sözleşmelerinden Hasılat. http://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicCon- tentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe%20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2016Seti/TFRS_15_09092016.pdf (Erişim Tarihi:02.11.2018)
• Prof. Dr. Selahattin KARABINAR, Hasılat Standardı, http://www.dt-audit.com/dosyalar/Egitim/Muhasebe%20 Standartları/1.Hafta/BÖLÜM%204%20HASILAT%20STANDARTI.pdf, Sakarya Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi Erişim Tarihi:02.11.2018)
• Koç Yalkın, Yüksel, (2010), “Genel Muhasebe”, Nobel Kitabevi, Ankara
• Atamer, İlker, Sözleşme Nedir, Nasıl Hazırlanır?, 2017, https://www.atamer.av.tr/sozlesme-nedir-nasil-hazirlanir
• https://www.grantthornton.global/globalassets/1.-member-firms/global/insights/article-pdfs/ifrs/get-re- ady-ifrs-15---real-estate-and-construction.pdf , (Erişim Tarihi:02.11.2018)