GRİ İLİŞKİSEL ANALİZ YÖNTEMİ İLE FİNANSAL PERFORMANSIN DEĞERLENDİRİLMESİ: BİST ÇİMENTO ŞİRKETLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2018, Cilt: 18 Sayı: 54, 77 - 96, 01.06.2018

Ömer Faruk Güleç Akın Özkan

Öz

Bu çalışma 2005 – 2016 yılları arasında Borsa İstanbul’da faaliyet gösteren 16 çimento şirketinin finansal performanslarını incelemektedir. Performans değerlendirmesinde çok kriterli karar verme modellerinden birisi olanGri İlişkisel Analiz GİA yöntemi kullanılmıştır. İşletmelerin geleneksel finansal oranları kullanılarak GİAdeğerleri elde edilmiş ve her bir yıl için sıralamalar yapılmıştır. Buna ek olarak, Satın Al ve Elde Tut getiriyöntemi aracılığıyla işletmelerin hisse senedi getirileri hesaplanmış ve GİA değerleriyle karşılaştırılmıştır.Çalışma sonuçlarına göre, çimento şirketleri dönemler itibariyle genel olarak kârlı, etkin ve yüksek hisse senedigetirisine sahiptir. Bununla birlikte, çimento şirketlerinin GİA değerleri ile hisse senedi getirileri arasındaki ilişkison derece zayıftır. Gri İlişkisel Analiz yöntemi ve hisse senedi getirileri ile elde edilen sıralamalar birbirindenciddi anlamda farklılaşmaktadır

Anahtar Kelimeler

Gri İlişkisel Analiz, Finansal Performans, Finansal Oranlar, Çimento Şirketleri

EVALUATION OF FINANCIAL PERFORMANCE BY GREY RELATIONAL ANALYSIS METHOD: A RESEARCH ON BIST CEMENT COMPANIES

Öz

This study examines the financial performances of 16 cement companies that operate in Borsa Istanbul betweenthe years of 2005 and 2016. Grey Relational Analysis GRA which is one of the multi-criteria decision-makingmodels is used in the performance evaluation. GRA values have been obtained and sorted for each year throughusing the traditional financial ratios of the firms. In addition, stock returns of the firms have been calculatedthrough the Buy and Hold Return method and compared with the GRA values. According to the results, cementcompanies are generally profitable, efficient and they have high stock returns over the periods. Nevertheless, therelationship between GIA values and stock returns for the cement companies is extremely weak. The rankingsobtained from the Grey Relational Analysis method and the stock returns differ significantly from each other

Anahtar Kelimeler

Grey Relational Analysis, Financial Performance, Financial Ratios, Cement Companies

Kaynakça

• Arıöz, Ö. & Yıldırım, K. (2012). “Türkiye’de Çimento Sektöründeki Belirsizlikler Ve Türk Çimento Sektörünün Swot Analizi.” Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(32).
• Baş, M. & Çakmak, Z. (2012). “Gri İlişkisel Analiz ve Lojistik Regresyon Analizi ile İşletmelerde Finansal Başarısızlığın Belirlenmesi ve Bir Uygulama.” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(3), 63-81
• Başkaya, Z. ve Öztürk, B.A. (2012). “Measuring Financial Efficiency of Cement Firms Listed in Istanbul Stock Exchance Via Fuzzy Data Envelopment Analysis.” Muhasebe ve Finansman Dergisi, (54), 175-188.
• Cenger, H. (2011). “İMKB’de İşlem Gören Çimento Şirketlerinin Performanslarının Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı.” Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3-4), 31-44.
• Chen, Z. & Chen, G. (2013). “Air Quality Evaluation Method Based on Gray Relational Analysis.” Paper presented at the Proceedings of the 2nd International Conference on Green Communications and Networks 2012 (GCN 2012): Volume 5.
• Deng, J. (1989). “Introduction to Grey System Theory.” The Journal of Grey System,1(1),1-24.
• Doğan, M. (2013). “Measuring Bank Performance with Gray Relational Analysis: The Case of Turkey” Ege Akademik Bakış, 13(2), 215.
• Ecer, F. & Günay, F. (2014). “Borsa İstanbul’da İşlem Gören Turizm Şirketlerinin Finansal Performanslarının Gri İlişkisel Analiz Yöntemiyle Ölçülmesi.” Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 25(1), 35-48.
• Fung, C. P. (2003). “Manufacturing Process Optimization for Wear Property of Fiber-Reinforced Polybutylene Terephthalate Composites with Grey Relational Analysis.” Wear, 254(3), 298-306.
• Kula, V., Kandemir, T. & Özdemir, L. (2009). “VZA Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Ölçüsü: İMKB’ye Koteli Çimento Şirketleri Üzerine Bir Araştırma.” Selçuk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (17), 187-202.
• Kung, C. Y. & Wen, K. L. (2007). “Applying Grey Relational Analysis and Grey Decision-Making to Evaluate the Relationship Between Company Attributes and Its Financial Performance- A Case Study of Venture Capital Enterprises in Taiwan”, Desicion Support Systems, Vol. 43, No. 3, pp. 842-852.
• Kuo, Y., Yang, T. & Huang, G. W. (2008). “The Use of Grey Relational Analysis in Solving Multiple Attribute Decision-Making Problems.” Computers & Industrial Engineering, 55(1), 80-93.
• Li, G. D., Yamaguchi, D. & Nagai, M. (2007). “A Grey-Based Decision-Making Approach to the Supplier Selection Problem.” Mathematical And Computer Mod., 46(3), 573-581.
• Olson, D. L. & Wu, D. (2006). “Simulation of Fuzzy Multiattribute Models for Grey Relationships.” European Journal of Operational Research, 175(1), 111-120.
• Öztürk, E. (2016). “Maliyet Performansının Ölçümü İçin Göreli Etkinlik Analizi: BIST Çimento Sektöründe Veri Zarflama Analizi Uygulaması.” Çankırı Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi, (2016-1), 1-16.
• Peker, İ. & Birdoğan, B. (2011). “Gri İlişkisel Analiz yöntemiyle Türk sigortacilik sektöründe performans ölçümü.” Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 7, 1-17.
• Rao, R. V. (2010). “Advanced Modeling and Optimization of Manufacturing Processes: International Research and Development:” Springer Science & Business Media.
• Tayyar, N., AKCANLI, F., Genç, E., & Erem, I. (2014). “BİST’e Kayıtlı Bilişim ve Teknoloji Alanında Faaliyet Gösteren İşletmelerin Finansal Performanslarının Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) ve Gri İlişkisel Analiz (GİA) Yöntemiyle Değerlendirilmesi.” Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı:61, 19-40.
• T. C. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2015). “Çimento Sektörü Raporu”, 1-15
• Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı (2016). “Çimento Raporu”, 1-8
• Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği, http://www.tcma.org.tr/, Erişim Tarihi 01/09/2017.
• Uygurtürk, H. & Korkmaz, T. (2012). “Finansal Performansın TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Belirlenmesi: Ana Metal Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama.” Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(2).
• Sakarya, Ş. & Akkuş, H. T. (2015). “Finansal Performansın Ölçülmesinde Geleneksel Oranlar İle Nakit Akım Oranlarının Karşılaştırmalı Analizi: Bist Çimento Şirketleri Üzerine Topsıs Yöntemi İle Bir Uygulama.” Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1).
• Wei, G. W. (2011). “Gray Relational Analysis Method For İntuitionistic Fuzzy Multiple Attribute Decision Making.” Expert Systems with Applications, 38(9), 11671-11677.
• Xu, G., Yang, Y. P., Lu, S. Y., Li, L. & Song, X. (2011). “Comprehensive Evaluation of Coal-Fired Power Plants Based on Grey Relational Analysis and Analytic Hierarchy Process.” Energy Policy, 39(5), 2343-2351.
• Yılmaz, M.K. & Çıracı, D.D. (2004). “Hisse Senetleri İMKB’de İşlem Gören Çimento Şirketleri’nin Likidite ve Kârlılık Açısından Veri Zarflama Yöntemi İle Etkinlik Analizi.” Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 6(3), 129- 148.
• Zeng, G., Jiang, R., Huang, G., Xu, M., & Li, J. (2007). “Optimization Of Wastewater Treatment Alternative Selection by Hierarchy Grey Relational Analysis.” Journal of Environmental Management, 82(2), 250-259.
• Zhang, J., Wu, D. & Olson, D. L. (2005). “The Method of Grey Related Analysis to Multiple Attribute Decision Making Problems with İnterval Numbers.” Mathematical and Computer Modelling, 42(9-10), 991-998.