TÜRKİYE ENERJİ SEKTÖRÜNDE SERMAYE YAPISINI BELİRLEYEN DEĞİŞKENLERİN ANALİZİ: TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI SEKTÖR BİLANÇOLARI ÜZERİNDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 51, 73 - 92, 01.06.2017

Ömer İskenderoğlu Erdinç Karadeniz Nazif Ayyıldız

Öz

Bu çalışmanın amacı Türkiye enerji sektöründe sermaye yapısını etkileyen değişkenlerin neler olduğunun tespitedilmesidir. Bu amaç doğrultusunda, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası TCMB sektör bilançolarında yeralan elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı alt sektörünün 1996 – 2011 yılları arasındaki çeyrekdönemlik verilerinden yararlanılarak zaman serisi eşbütünleşme analizi yapılmıştır. Çalışmadan elde edilensonuçlara göre, özkaynak karlılığı değişkeni ile kaldıraç oranı arasında negatif ve istatistiksel açıdan anlamlısonuçlar elde edilmiştir. Varlık yapısı, cari oran ve özkaynak devir hızı değişkenleri ile kaldıraç oranı arasındaise istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki tespit edilememiştir. Türkiye enerji sektöründe karlılığın artmasınınborçlanma oranını düşürmesi finansal hiyerarşi teorisine uymaktadır

Anahtar Kelimeler

Sermaye Yapısı, Türkiye Enerji Sektörü, Zaman Serisi, Eşbütünleşme Analizi

THE ANALYSIS OF THE VARIABLES THAT AFFECT CAPITAL STRUCTURE IN TURKEY ENERGY SECTOR: A RESEARCH ON CENTRAL BANK OF REPUBLIC OF TURKEY COMPANY ACCOUNTS

Öz

The aim of this study is to determine the variables that affect the capital structure of Turkish energy sector companies. Within the sector balance sheets of Turkish Republic Central Bank TRCB the electricity, gas, steamand acclimatization sub sector is investigated with cointegration analysis. The data of the analysis is spanningfrom 1996 to 2011 on a quarterly basis. The results of the analysis reveals that there is a negative and statisticallysignificant relationship between Return on Equity ROE and leverage ratio. However there is no clue to determineany relation through leverage ratio with asset structures, current ratio, and equity turnover. The result with theincreasing profit cause to decreasing debt shows that financial hierarchy theory is valid on Turkish Energy Sectorcompanies

Anahtar Kelimeler

Capital Structure, Turkish Energy Sector, Time Series, Cointegration Analysis

Kaynakça

• Acaravcı, Songül ve Doğukanlı, Hatice (2004), “Türkiye’de Sermaye Yapısını Etkileyen Faktörlerin İmalat Sana- yiinde Sınanması,” İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, c.19. s.5. s.14.
• Akgüç, Öztin, Finansal Yönetim. Sekizinci Baskı, Avcıol Basım Yayın. İstanbul, 1998.
• Akkaya, G. Cenk (2008), “Sermaye Yapısı, Varlık Verimliliği ve Karlılık: IMKB’de Faaliyet Gösteren Deri - Tekstil
• Sektörü İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama” , Erciyes Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, c.30. s.1-13. Albayrak, Ali Sait ve Akbulut, Ramazan (2008). Sermaye Yapısını Belirleyen Faktörler: İMKB Sanayi ve Hizmet
• Sektörlerinde İşlem Gören İşletmeler Üzerine Bir İnceleme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 446. Arat, M. Emin, “Finansal Analiz Aracı Olarak Oranlar İlkeler & Yorumlar”, Marmara Üniversitesi Nihat Sayar Eğitim Vakfı Yayınları No:531/764, İstanbul, 2005.
• Ata, H. Ali ve Ağ, Yusuf (2010),”İşletme Karakteristiğinin Sermaye Yapısı Üzerindeki Etkisinin Analizi”, İstanbul
• Üniversitesi İktisat Fakültesi Dergisi, Sayı:11 Aydın, Nurhan, Coşkun, Metin, Başar, Mehmet, Finansal Yönetim. Web-Ofset. Eskişehir, 2008.
• Berk, Niyazi, Finansal Yönetim. 10. Baskı, Türkmen Kitabevi. İstanbul, 2010.
• Baltagi, Badi, Bresson, Georgeve, Pirotte, Alain, “Fixed Effects or Hausman-Taylor? A Pretest Estimator”, Eco- nomic Letters, 2001, Volume 79, s. 361-369
• Başaran, Ümit (2008), “İMKB’de İşlem Gören Otomotiv ve Otomotiv Yan Sanayi İşletmelerinin Sermaye Yapısı
• Kararlarını Etkileyen Faktörlerin Analizi”, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak, s. 29 Brealey, Richard ve Myers, Steward, İşletme Finansının Temelleri. 1. Baskı. Çeviren: Ünal Bozkurt, Türkan Arıkan, Hatice Doğukanlı. Literatür Yayınları. İstanbul, 1997.
• Büyüktortop, Müge (2007), “Çokuluslu İşletmelerde Sermaye Yapısı: İMKB’de Bir Uygulama”, Master Tezi, Gazi
• Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim dalı, Finans Bilim dalı, Ankara Ceylan, Ali ve Korkmaz, Turhan, İşletmelerde Finansal Yönetim. On birinci Baskı. Ekin Kitabevi. Bursa, 2010.
• Çabuk, Adem ve Lazol, İbrahim, Mali Tablolar Analizi. Nobel Yayınları. Ankara, 2008.
• Çabuk, A., Başar A., Sevim Ş, Erol C., Mali Analiz. Anadolu Üniversitesi, 1. Baskı, Yayın No:3003, Eskişehir,
• Demirhan, Dilek (2009), “Sermaye Yapısını Etkileyen İşletmeye Özgü Faktörlerin Analizi”, Ege Akademik Bakış Dergisi, Sayı:9
• Dickey, David ve Fuller, Wayne, “Distribution Of The Estimators Fo rAutoregressive Time Series With A Unit Root”,Journal of the American Statistical Association, 1979, Volume 74, s. 427-431.
• Dickey, David ve Fuller, Wayne. “Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root”. Econometrica, 1981, Volume 49, s. 1057-1072.
• Donaldson, Gordon, Pearson, Hunt, Charles M. Williams, Basic Business Finance. Homewood, Illinois, Richard D. Irwin, Inc., 1961, s. 277-79
• Durand, David, “The Cost Of Debt and Equity Funds For Business: Trends and Problems of Measurement”, Con- ference on Research on Business Finance, New York National Bureau of Economic Research, 1952, s.215-220.
• Enders, Walter, Applied Econometric Time Series. John Wiley & Sons Press, United States of America, 1995.
• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı http://www.etkb.gov.tr, (Erişim Tarihi:15.03.2013) ve www.enerji.gov.tr/enerji, (Erişim Tarihi: 25.05.2013).
• Engle, Robert ve Granger, Clive, “Co-Integration and Error Correction: Represantation, Estimation and Testing”, Econometrica, 1987, Volume 55, Number 2, s. 251–276.
• Ercan, Metin Kamil ve Ban, Ünsal, Değere Dayalı İşletme Finansı Finansal Yönetim. Gazi Kitabevi, Ankara, Fettahoğlu, Abdurrahman ve Okuyan, H. Aydın (2008), “Sermaye Yapısının İşletmeye Özgü Belirleyicileri: IMKB
• Taş ve Toprağa Dayalı Sanayi Sektöründe Bir Uygulama”, Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, c.4. s.3-6. s.1-16. Georgiev, Biser ve Mitreva, Eliza, Determinants of Capital Structure: Evidence from the Global Renewable Energy Sector BUSN 89 Degree Project in Corporate and Financial Management - Master Level, School Economicsand Management,Lund University, Sweden, 2015.
• Gujarati, Damodar, Basic Econometrics. Fourth Edition. McGraw-Hill. New York, 2003.
• Greene, William, Econometric Analysis. Macmillan. New York. 1997.
• Hisiao, Cheng, Analysis of Panel Data. Second Edition. Cambridge University Press. USA, 2003.
• Jensen, Michael ve Meckling, William, “Theory Of TheFirm: Managerial Behavior, Agency Costs And Ownership Structure”, Journal of Financial Management, 1976, Volume 3, Number 4, s. 305-360.
• Johansen, Soren ve Juselius, Katerina, “Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration—With Applications to the Demand for Money” , Oxford Bulletin for Economics and Statistic, 1990, Volume 52, s. 169
• Kabakçı, Yurdagül (2008), “Sermaye Yapısı ile İşletme Performansı Arasındaki İlişki: Gıda Sektörü Üzerine Bir
• Uygulama”, Ege Akademik Bakış Dergisi Karadeniz, Erdinç, Türk Konaklama İşletmelerinde Sermaye Yapısını Etkileyen Faktörlerin Analizi. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Adana, 2008.
• Kıran, S., “Determinants of Capital Structure: A Comparative Analysis of Textile, Chemical & Fuel and Energy Sectors of Pakistan”, International Review of Management and Business Research, 2013, Volume 2, Number 1, s. 37 – 47
• Küçüksavaş, Nihat, Finansal Muhasebe. Kare Yayınları. İstanbul, 2005.
• Leland, H. ve Pyle, D. “Information Asymetries, Financial Structure and Financial Intermediation”, Journal of Fi- nance, 1977, Volume 32, s. 371-387.
• Mahvish, Sabir ve Quasar, Ali Malik, “Determinants of Capital Structure: A Study of Oil and Gas Sector of Pa- kistan”, Interdisciplinary Journal of ContemporaryResearch In Business, 2012, Volume 3, Number 10, s. 395-400.
• Myers, Steward, “Capital Structure Puzzle”, Journal of Finance, 1984, Volume 39, Number 2, s. 575-592.
• Myers, Steward ve Majluf, N.S. “Corporate Financing and Investment Decisions when Firms Have Information that Investors Do Not Have”, Journal of Financial Economics, 1984, s.187-221.
• Modigliani ,Franco ve Miller, Merton, “The Cost Of Capital, Corporation Finance And TheTheory Of Investment”, The American Economic Review, 1958, Volume 48, Number 3, s. 261-297.
• Modigliani, Franco ve Miller, Merton, “Corporate Income Taxes and The Cost of Capital: A Correction”,The American Economic Review, 1963, Volume 53, Number 3, s. 433-443.
• Nunes, Paulo ve Serrasquerio, Zelia, “Capital Structure of Portuguese Service Industries: A Panel Data Analysis”, The Service Industries Journal, 2007, Volume 27, Number 5, s. 550-551.
• Qian, Yanmin, Tian, Yao, Wirjanto, Tony, “An Empirical Investigation Into The Capital-Structure Determinants Of Publicly Listed Chinese Companies: A Static Analysis”, 2007, http://www.arts.uwaterloo.ca/~twirjant
• /sccs_0307.pdf. (Erişim Tarihi: 11.09.2012).
• Rashid, Abdul, “Risks and Financing Decisions in the Energy Sector: An Empirical Investigation Using Firm- Level Data”, Energy Policy, 2013, Volume 59, s. 792-799.
• Ross, Stephen, “The Determination Of Financial Structure: The Incentive-Approach”, The Bell Journal of Eco- nomics, 1977, Volume 8, Number 1, s. 23-40.
• Saeed, Abubakr, The Determinants Of Capital Structure In Energy Sector: A Study Of Pakistani Listed Firms. Master’sThesis in Business Administration, Sweden: BlekingeInstitue of Teknology, 2007
• Sayılgan, Güven ve Uysal, Bahadır (2011), “TCMB Sektörel Bilançoları Kullanılarak Sermaye Yapısını Belirleyen
• Faktörler Üzerine Bir Analiz: 1996 – 2008”, Ankara Üniversitesi, SBF Dergisi, Cilt:66, No:4, s.101-124
• Shapiro, C. A., Multinational Financial Management University of Sourthern California, 1998.
• Syed, Quasim Shah, Syed, Imtasal, Uzma, Mehmood Raja ve Imran, Naseem, “Determinants of Capital Structure: Empirical Analysis of Fuel and EnergySector of Pakistan”, Science Series Data Report, 2012, Volume 4, Number
• TCMB (1996-2012), Sektör Raporları. www.tcmb.gov.tr/dönemsel veriler. (Erişim Tarihi:25.08.2013).
• Terim, Burak ve Kayalı, Cevdet Alptekin (2009), “Sermaye Yapısını Belirleyici Etmenler: Türkiye’de İmalat
• Sanayi Örneği”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, cilt:7, Sayı:1, s. 127. TÜBİTAK, Enerji Teknolojileri Politikası Çalışma Grubu Raporu. TÜBİTAK Yayını. Ankara, 1998.
• Vanhorne, James, Financial Management and Policy. Tenth Edition. New Jarsey Englewood Cliffs, Prentice-Hall, Wooldridge, Jeffrey, Introductory Econometrics: A Modern Approach. South-Western College Pub,USA, 2002.
• Yazıcı, Kuddusi, Özelleştirmede Değerlendirme Yöntemleri ve Değerlendirme Kriterleri. Devlet Planlama Teşkilatı Yayını. Ankara, 1997.