ÜRETİM İŞLETMELERİNDE KURUMSAL YÖNETİM VE KÂRLILIĞIN MUHAFAZAKÂR MUHASEBE UYGULAMALARINA ETKİSİ

Yıl 2022, Cilt: 21 Sayı: 65, 179 - 202, 21.01.2022

Burak Kayıhan , Caner Akbaba

Öz

Muhafazakâr muhasebe kavramı yakın zamanda muhasebe literatüründe sıkılıkla incelenen bir konu
olmuştur. Şirketlerin muhafazakâr muhasebeyi uygulamalarını ne ölçüde yaptıklarının belirlenmesinin
yanı sıra bu uygulamaları etkileyen çeşitli değişkenlerin incelenmesi de önemli bir çalışma alanı
olarak görülmektedir. Çalışmada kurumsal yönetim ve kârlılıkla ilgili değişkenlerin muhafazakâr
muhasebe uygulamalarına olan etkisini saptamak amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda BİST 100
endeksinde yer alan üretim işletmelerinin 2010-2018 yılları arasındaki verileri kullanılarak kurumsal
yönetim ve karlılığa ilişkin değişkenlerin muhafazakâr muhasebeye etkisi oluşturulan modeller üzerinden
panel veri yöntemi ile analiz edilmiştir. Sonuç olarak koşulsuz muhafazakâr muhasebe uygulamaları
açısından kurumsal yönetimin ve kârlılığın etkisinin daha çok olduğu ve koşulsuz muhafazakâr
muhasebe uygulamaları çerçevesinde kârlılığın etkisinin kurumsal yönetime göre biraz daha ön planda
olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Muhafazakâr Muhasebe, Kurumsal Yönetim, Kârlılık

THE IMPACT OF CORPORATE GOVERNANCE AND PROFITABILITY ON CONSERVATIVE ACCOUNTING PRACTICES IN MANUFACTURING COMPANIES

Öz

The concept of conservative accounting has recently been a frequently examined topic in the accounting
literature. In addition to determining the extent to which companies perform conservative accounting
practices, examining various factors that affect these practices is also seen as an important field
of study. In this study, it is intended to determine the impact of corporate governance and profitability-
related variables on conservative accounting practices. For this purpose, the impacts of the variables
related to corporate governance and profitability on conservative accounting have been analyzed with
the panel data method through the models generated by using the data of the manufacturing companies
listed in the BIST100 index between the years 2010-2018. As a result, it has been determined that
the impact of corporate governance and profitability is more in terms of unconditional conservative
accounting practices, and the impact of profitability in the framework of unconditional conservative
accounting practices is found a slightly more prominent than corporate governance.

Kaynakça

• Ahmed, A. S., Billings, B. K., Morton, R. M. ve Stanford-Harris, M. (2002). The role of accounting conservatism in mitigating bondholder-shareholder conflicts over dividend policy and in reducing debt costs. The Accounting Review, 77(4), 867-890. https://doi.org/10.2308/accr.2002.77.4.867
• Ahmed, A. ve Duellman, S., (2007). Accounting conservatism and board of director characteristics: an empirical analysis. Journal of Accounting and Economics, 43 (2-3), 411-437. https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2007.01.005
• Ahmed, K. ve Henry, D. (2012). Accounting conservatism and voluntary corporate governance mechanisms by Australian firms. Accounting & Finance, 52(3), 631-662. https://doi.org/10.1111/j.1467-629X.2011.00410.x
• Azarifar, D. ve Ayanoğlu, Y. (2020). Koşullu ve koşulsuz muhafazakârlığın kazanç kalitesi üzerine etkisi: bist 100’de bir araştırma. Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi. 61, 37-54. https://dergipark.org.tr/en/pub/mdbakis/issue/56331/726342
• Ball, R. ve Shivakumar, L. (2005). Earnings quality in UK private firms: comparative loss recognition timeliness. Journal of Accounting and Economics, 39(1), 83-128. https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2004.04.001
• Basu, S. (1997). The conservatism principle and the asymmetric timeliness of earnings. Journal of Accounting and Economics, 24(1), 3-37. https://doi.org/10.1016/S0165-4101(97)00014-1
• Basu, S. (2005). Discussion of conditional and unconditional conservatism: concepts and modelling, Review of Accounting Studies, 10 (2-3), 311-321. https://doi.org/10.1007/s11142-005-1533-5
• Beaver, W. H. ve Ryan, S. G. (2000). Biases and lags in book value and their effects on the ability of the book-to-market ratio to predict book return on equity. Journal of Accounting Research, 38(1), 127-148. https://doi.org/10.2307/2672925
• Beaver, W. H., ve Ryan, S. G. (2005). Conditional and unconditional conservatism: concepts and modeling. Review of Accounting Studies, 10(2-3), 269-309. https://doi.org/10.1007/s11142-005-1532-6
• Beekes, W., Pope, P. ve Young, S. (2004). The link between earnings timeliness, earnings conservatism and board composition: evidence from the UK. Corporate Governance: An International Review, 12(1), 47-59. https://doi.org/10.1111/j.1467-8683.2004.00342.x
• Bekçi, İ. ve Gör, Y. (2016). Kurumsal yönetim uygulamalarının denetim kalitesine etkisi üzerine bir araştırma, Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 165-194. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jiss/issue/25889/272749
• Bilici, M. F. (2019). Muhafazakâr muhasebe uygulamalarının ve kurumsal yönetim uygulamalarının bankalar ve özel finans kurumları sektöründe karlılık ile ilişkisi üzerine bir uygulama, Bankacılık Ve Finansal Araştırmalar Dergisi (BAFAD), 6(2), 1-9. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jobaf/issue/46336/447259
• Bliss, J. H. (1924). Management through accounts. New York: Ronald Press Company.
• Bushman, R., Chen, Q., Engel, E. ve Smith, A. (2004). Financial accounting information, organizational complexity and corporate governance systems, Journal of Accounting and Economics, 37, 167-201. https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2003.09.005
• Caskey, J. ve Laux, V. (2017). Corporate governance, accounting conservatism, and manipulation, Management Science, 63(2), 424-437. 10.1287/mnsc.2015.2341
• Cullinan, C. P., Wang, F., Wang, P. ve Zhang, J. (2012). Ownership structure and accounting conservatism in China, Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 21(1), 1-16. 10.1016/j.intaccaudtax.2012.01.001
• Çopur Vardar, G. (2018). Uluslararası muhasebe/finansal raporlama standartlarının koşullu ve koşulsuz ihtiyatlılık uygulamaları açısından değerlendirilmesi: finansal tabloların ihtiyatlılığı üzerindeki etkisine ilişkin bir literatür araştırması. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20 (Özel Sayı), 150-172. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mbdd/issue/42789/517093
• Fama, E.F. (1980). Agency problems and the theory of the firm, Journal of Political Economy, 88(2), 288-307. http://dx.doi.org/10.1086/260866
• Fama, E.F. ve Jensen, M.C. (1983). Separation of ownership and control, The Journal of Law and Economics, 2(26), 301-325. http://dx.doi.org/10.1086/467037
• Feltham, G. ve Ohlson, J. (1995). Valuation and clean surplus accounting for operating and financial activities, Contemporary Accounting Research, 11(2), 689-731. https://doi.org/10.1111/j.1911-3846.1995.tb00462.x
• Gör, Y. ve Tekin, B. (2018). Muhafazakâr muhasebe uygulamalarının kurumsallaşmış şirketlerdeki etkisi üzerine bir araştırma, İşletme Araştırmaları Dergisi 10(2), 13-26. https://isarder.org/index.php/isarder/article/view/557/554
• Gujarati, D. N. (2009). Basic econometrics. New Delhi: Tata McGraw-Hill Education.
• Gülhan, O. ve Karaarslan, S. (2020). Türkiye’de kurumsal yönetim uyum derecelendirmesi ve ihtiyatlı muhasebe ilişkisi. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi. 13(1), 93-113. https://doi.org/10.29067/muvu.619198
• Koçel, T. (2003). İşletme yöneticiliği, İstanbul: Beta Yayınları.
• Küçüksözen, C. ve Küçükkocaoğlu, G. (2005). Kurumsal şirket yönetiminde finansal tabloların rolü, Muhasebe ve Denetime Bakış, 16, 1-25. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1869590
• La Porta, R., De Silanes, F. L., Shleifer, A. ve Vishny, R. (1998). Law and finance, Journal of Political Economy, 106(6), 1113-1155. https://doi.org/10.1086/250042
• LaFond, R. (2005). The influence of ownership structure on earnings conservatism and the informativeness of stock prices: an international comparison, Working Paper, Cambridge: Massachusetts Institute of Technology.
• LaFond, R. ve Watts, R. (2008). The information role of conservatism, The Accounting Review, 83(2), 447-478. http://www.jstor.org/stable/30245364.
• Lara, J.M.G., Osma, B.G. ve Penalva, F. (2007). Board of directors’ characteristics and conditional accounting conservatism: Spanish evidence, European Accounting Review, 16(4), 727-755. https://doi.org/10.1080/09638180701706922
• Lara, J.M.G., Osma, B.G. ve Penalva, F. (2009b). The economic determinants of conditional conservatism, Journal of Business Finance & Accounting, 36(3-4), 336-372. https://doi.org/10.1111/j.1468-5957.2008.02122.x
• Lara, J.M.G., Osma, B.G. ve Penalva, F. (2009a). Accounting Conservatism and Corporate Governance, Review of Accounting Studies, 14(1), 161-201. https://doi.org/10.1007/s11142-007-9060-1
• Lara, J.M.G., Osma, B.G. ve Penalva, F. (2016). Accounting conservatism and firm investment efficiency, Journal of Accounting and Economics, 61, 221-238. https://doi.org/10.1016/j.jacceco.2015.07.003
• Lazereva, O., Rachinsky, A. ve Stepanov, S. (2007). A survey of corporate governance in Russia, Centre for Economic and Financial Research at New Economic School, 103, 1-45. 10.2139/ssrn.997965
• Mohammed, N. F., Ahmed, K., ve Ji, XD. (2017). Accounting conservatism, corporate governance and political connections, Asian Review of Accounting, 25(2), 288-318. 10.1108/ARA-04-2016-0041
• Özcan, A. (2021). Accounting conservatism and corporate governance: firm-level evidence from Turkey. Ed. Elisabete S. Vieira, E.S., Madaleno, M. ve Azevedo, G. Comparative Research on Earnings Management, Corporate Governance, and Economic Value içinde (ss. 284-295). Hershey, PA : Business Science Reference, an imprint of IGI Global. 10.4018/978-1-7998-7596-3
• Özkan, S., Karaibrahimoğlu, Y. ve Acar, E.E. (2013). Accounting conservatism in the post-ifrs period: do provisions matter?, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 2013, 28(324), 109-130. 10.3848/iif.2013.324.3483
• Sterling, R.R. (1970). The theory of the measurement of enterprise income. Lawrence: University of Kansas Press.
• Sun, J. ve Liu, G. (2011). The effect of analyst coverage on accounting conservatism, Managerial Finance, 37(1), 5-20. https://doi.org/10.1108/03074351111092111
• Tekin, B. ve Gör, Y. (2018). Şirketlerde kar payı dağıtım kararı ile muhasebede muhafazakârlık kavramı arasındaki ilişkinin analizi: BİST100 örneği, Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(9), 47-58. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uysad/issue/37764/436049
• Temiz, H., Acar, M. ve Dalkılıç, E. (2019). Muhafazakâr muhasebe ve yönetim kurulu yapısı ilişkisinin incelenmesi, Mehmet Akif Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 6 (2), 351-369. https://doi.org/10.30798/makuiibf.527581
• Wang, Z., Horgartaigh, C. O. ve Von Zijl, T. (2009). A signaling theory of accounting conservatism, SSRN Electronic Journal, http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1415305, Erişim Tarihi: 20.02.2021.
• Watts, R.L. (2003). Conservatism in accounting part i: explanations and implications, Accounting Horizons, 17 (3), 207-222. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.414522
• Wolk, H.I., Dodd, J. ve Rozycki, J., (2013). Theory accounting, conceptual issues in political and economic environment. United States of America: Sega Publication.