MUHASEBE MANİPÜLASYONLARININ TESPİT EDİLMESİNDE BENEİSH TR MODELİ: BORSA İSTANBUL ÜZERİNE SEKTÖREL BAZDA BİR UYGULAMA

Yıl 2023, Cilt: 23 Sayı: 69, 321 - 346, 10.05.2023

Ali Aykut Peker

https://doi.org/10.55322/mdbakis.1220209

Cited By: 2

Öz

Araştırmanın amacı, Beneish modelinin Türkiye’ye uyarlanması ile geliştirilen Beneish TR modeli vasıtasıyla, BIST’te faaliyetlerini sürdüren şirketlerin muhasebe manipülasyonlarının tespit edilmesi ve Beneish TR Mi değerini etkileyen endekslerin belirlenmesidir. Bu amaç kapsamında BIST’te faaliyetlerini sürdüren imalat sektörü şirketleri ile toptan ve perakende ticaret sektörü şirketleri üzerine uygulamalar gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonucunda, Beneish TR modelinin her iki sektörde de uygulanabileceği belirlenmiştir. Muhasebe manipülasyonu gerçekleştirme yüzdeleri bakımından sektörler arasında önemli bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir. İmalat işletmelerinde ilişkisi belirlenen endekslerin, ticaret işletmelerine nazaran daha güçlü ve sayıca daha fazla olduğu belirlenmiştir. Elde edilen bulgular ışığında, muhasebe manipülasyonlarının tespit edilmesinde kullanılan Beneish TR modelinin, imalat işletmelerinde daha etkili sonuçlara ulaştığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Manipülasyon, Muhasebe Manipülasyonu, Beneish TR

BENEISH TR MODEL IN DETERMINING ACCOUNTING MANIPULATIONS: AN APPLICATION ON BORSA ISTANBUL A SECTORAL BASIS

Öz

The aim of the research is to determine the accounting manipulations of companies operating in BIST and to determine the indices that affect the Beneish TR Mi value through the Beneish TR model developed by adapting the Beneish model to Turkey. Within the scope of this purpose, applications were carried out on manufacturing sector companies and wholesale and retail trade sector companies operating in BIST. As a result of the research, It has been determined that the Beneish TR model can be applied in both sectors. It has been determined that there is no significant difference between the sectors in terms of the percentages of performing accounting manipulation. It has been determined that the indices related to the manufacturing enterprises are stronger and more numerous than the commercial enterprises. In the light of the findings, it can be said that the Beneish TR model, which is used to detect accounting manipulations, achieves more effective results in manufacturing businesses.

Anahtar Kelimeler

Manipülasyon, Muhasebe Manipülasyonu, Beneish TR

Kaynakça

• Bekçi, İ., & Avşarlıgil, N. (2011). Finansal Bilgi Manipülasyonu Yöntemlerinden Yaratıcı Muhasebe ve Bir Uygulama. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 13(2), 131-162.
• Beneish, M. D. (1997). Detecting GAAP Violation: Implications for Assessing Earnings Management among Firms with Extreme Financial Performance. Journal of Accounting and Public Policy(16), 271-309.
• Beneish, M. D. (1999). The Detection of Earnings Manipulation. Financial Analysts Journal, 55(5), 24-36.
• Benligiray, S., & Onay, A. (2021). Beneish Modelinin Türkiye'ye Uyarlanması: Tespit Başarımını Geliştiren Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi(Ağustos 2021 Özel Sayı), 511-528.
• Cevahir, E. (2020). SPSS ile Nicel Veri Analizi Rehberi (1. b.). İstanbul: Kıbele Yayınları.
• Comporek, M. (2020). The Effectiveness of the Beneish Model in the Detection of Accounting Violations – The Example of Companies Sanctioned By The Polish Financial Supervision Authority. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego We Wroclawiu Research Papers of Wroclaw University of Economics and Business, 64(10), 18-29.
• Doğan, E. (2009). Finansal Bilgi Manipülasyonu ve Finansal Bilgi Manipülasyonunun Belirlenmesine Yönelik Modeller: İMKB’de Bir Uygulama. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Elkhaldi, A. H., Flayyih, H. H., Ali, S. I., & Mohammd, Y. N. (2021). The Role of the Beneish Model as a Tool for Forensic Accounting in Fraud Detection in Tourism Industry. Ishtar Journal of Economics and Business Studies (IJEBS), 2(4), 124-135.
• Er, B., & Varıcı, İ. (2013). Muhasebe Manipülasyonu ve Firma Performansı İlişkisi: İMKB Uygulaması. Ege Akademik Bakis (Ege Academic Review), 13(1), 43-52.
• Eraslan, M., Karafil, A. Y., M. H., & Korkmaz, S. (2017). Üniversiteler Arası Spor Müsabakalarına Katılan Muay Thai Sporcularının Şiddet Eğilimlerinin Değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(22), 404-412.
• Fındık, H., & Öztürk, E. (2016). Finansal Bilgi Manipülasyonun Beneish Modeli Yardımıyla Ölçülmesi: BIST İmalat Sanayi Üzerine Bir Araştırma. Journal of Business Research Turk, 8(1), 483-499.
• Franceschetti, B. M., & Koschtial, C. (2013). Do Bankrupt Companies Manipulate Earnings More Than The Nonbankrupt Ones? Journal of Finance and Accountancy, 12(1), 1-23.
• Güner, M., & Kurnaz, E. (2020). Muhasebe Manipülasyonun Beneish Modeli Yardımıyla Ölçülmesi: BİST Kimya, Petrol, Plastik Endeksi Şirketleri Üzerine Bir Araştırma. Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 13(2), 195-214.
• Hołda, A. (2020). Using the Beneish M-score model: Evidence from non-financial companies listed on the Warsaw Stock Exchange. Investment Management and Financial Innovations, 17(4), 389-401.
• Kara, E., Uğurlu, M., & Körpi, M. (2015). Using Beneish Model in Identifying Accounting Manipulation: An Empirical Study in BIST Manufacturing Industry Sector. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 1(1), 21-39.
• Köklü, N., Büyüköztürk, Ş., & Çokluk, Ö. (2021). Sosyal Bilimler İçin İstatistik (25 b.). Ankara: Pegem Akademi.
• Küçüksözen, C. (2004). Finansal Bilgi Manipülasyonu: Nedenleri, Yöntemleri, Amaçları, Teknikleri, Sonuçları ve İMKB Şirketleri Üzerine Ampirik Bir Çalışma. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Doktora Tezi.
• Lotfi, N., & Chadegani, A. A. (2017). Detecting Corporate Financial Fraud using Beneish M-Score Model. International Journal of Finance and Managerial Accounting, 2(8), 29-34.
• MacCarthy, J. (2017). Using Altman Z-score and Beneish M-score Models to Detect Financial Fraud and Corporate Failure: A Case Study of Enron Corporation. International Journal of Finance and Accounting, 6(6), 159-166.
• Mahama, M. (2005). Detecting Corporate Fraud and Financial Distress Using The Altman and Beneish Models: The Case of Enron Corp. International Journal of Economics, Commerce and Management, 3(1), 1-18.
• Mollah, M. T., & Sakib, I. A. (2020). Detection of Financial Statement Frauds Using Beneish Model: Empirical Evidence from Listed Pharmaceutical Companies in Bangladesh. International Journal of Management, Accounting and Economics, 7(9), 506-521.
• Özcan, A. (2018). The Use of Beneish Model in Forensic Accounting: Evidence from Turkey. Journal of Applied Economics and Business Research, 8(1), 57-67.
• Tepeli, Y., & Kayıhan, B. (2016). Muhasebe Manipülasyonunun Beneish Modeli ile Tespit Edilmesi: BİST Gıda Maddeler Sanayi Sektörü'nde Bir Uygulama. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi / Journal of Management and Economics Research, 14(4), 245-264.
• Toplu, N., Calayoğlu, İ., & Azaltun, M. (2021). Finansal Bilgi Manipülasyonu Ortaya Çıkarmaya Yönelik Bir Araştırma (Beneish Modeli). Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 4(1), 16-25.
• Tosunoğlu, B., & Öztürkci, N. (2021). İnsan Kaynakları Muhasebesi Aktivitelerinin İncelenmesi: BİST Mali Kuruluşlar Sektöründe Bir Uygulama. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(1), 97-109.