EXAMINATION OF FACTORS AFFECTING THE PROFITABILITY OF COMPANIES IN BIST FOREST PAPER PRINTING INDEX USING PANEL DATA ANALYSIS METHOD

Yıl 2025, Cilt: 24 Sayı: 74, 303 - 326, 16.01.2025

Özlem Özarslan Saydar , Mahir Yalçın

https://doi.org/10.55322/mdbakis.1565334

Öz

Paper, one of the most important inventions in the history of civilization, is one of the most needed products in many places from the cultural to the industrial areas. The increasing demand for paper production in today's world and the critical role the paper industry plays in national economies are the main reasons this research focuses on the paper sector. The study examined the macroeconomic factors affecting the profitability of five companies operating in the Borsa Istanbul Forest Paper and Printing index between 2018 and 2022 using the panel data analysis method. In the analysis, return on assets (ROA) and return on equity (ROE) rates were taken as dependent variables, while cash values, trade payables, inventories, trade receivables, tangible fixed assets, USD and EURO exchange rates, inflation, and interest rates were selected as independent variables with the potential to affect profitability.
The results showed a positive relationship between the ROA ratio and cash values, trade receivables, inventories, and inflation; and a negative relationship with trade payables while there was a positive relationship between equity return and cash values, trade receivables, and inflation, there was a negative relationship with stocks, trade payables, tangible fixed assets, and USD exchange rate variables.

Anahtar Kelimeler

Wood Paper Printing Index, Profitability, Panel Data Analysis

BİST ORMAN KÂĞIT BASIM ENDEKSİ’NDEKİ ŞİRKETLERİN KARLILIĞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN PANEL VERİ ANALİZİ YÖNTEMİ İLE İNCELENMESİ

Öz

Uygarlık tarihinin en önemli buluşlarından biri olan kâğıt, günümüzde kültürel alandan sanayi alanına kadar pek çok yerde en çok ihtiyaç duyulan ürünlerden biridir. Kâğıt endüstrisinin ülke ekonomisindeki yeri ülkelerin gelişmişlik düzeyi göstergelerinden biri olarak değerlendirilmektedir. Günümüz dünyasında kâğıt üretimine giderek artan talep ve kâğıt endüstrisinin ülkelerin ekonomilerinde oynadığı önemli rol bu araştırmanın kâğıt sektörüne odaklanmasının başlıca nedeni olmuştur. Çalışmada, Borsa İstanbul Orman Kâğıt ve Basım endeksinde faaliyet gösteren beş şirketin 2018-2022 arası dönemde karlılığını etkileyen makro ekonomik faktörler panel veri analizi yöntemi ile incelenmiştir. Analizde aktif karlılık (ROA) ve özsermaye karlılık (ROE) oranları bağımlı değişken olarak alınmış, nakit değerler, ticari borçlar, stoklar, ticari alacaklar, maddi duran varlıklar, USD, EURO kurları, enflasyon ve faiz değişkenleri ise karlılığı etkileme potansiyeli bulunan bağımsız değişkenler olarak seçilmiştir. Analiz sonuçları aktif karlılık oranı ile nakit değerler, ticari alacaklar, stoklar ve enflasyon arasında pozitif; ticari borçlar ile negatif yönlü bir ilişki bulunduğunu göstermiştir. Ayrıca, maddi duran varlıklar, USD ve EURO kuru ve faiz değişkenleri ile aktif karlılık oranı arasında ilişki bulunmadığı ortaya çıkmıştır. Özkaynak karlılığı ile nakit değerler, ticari alacaklar ve enflasyon arasında pozitif ilişki görülürken, stoklar, ticari borçlar, maddi duran varlıklar ve USD kuru değişkenleri ile negatif yönlü ilişki olduğu gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Orman Kâğıt Basım Endeksi, Karlılık, Panel Veri Analizi

Kaynakça

• Ahmet, S. E. L., & Zengin, N. (2020). BİST’te işlem gören kâğıt sektöründeki firmaların finansal performanslarının incelenmesi: 2014-2018. International Journal of Social Humanities Sciences Research, 7(49), 90-101.
• Akyüz, K., Yıldırım, İ. & Balaban, Y. (2015). Kâğıt sektöründe yer alan firmaların veri zarflama analizi yardımıyla etkinliklerinin ölçümü. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (14), 0-. https://dergipark.org.tr/en/pub/ulikidince/issue/21614/232158 adresinden alındı.
• Akyüz F., Yeşil T., Kara İ. ve Ersoy G. (2018). BİST’te işlem gören kâğıt ve kâğıt ürünleri basım ve yayın işletmelerinin TOPSIS, PROMETHEE VE COPRAS yöntemleriyle finansal performanslarının belirlenmesi. Business and Management Studies: An International Journal, 6(3), 293-314. 10.15295/bmij.v6i3.354.
• Apan, M. & Öztel, A. (2020). Bütünleşik Entropi-EDAS yöntemi ile nakit akım odaklı finansal performans analizi: BİST Orman, Kâğıt, Basım Endeksinde işlem gören firmaların 2011-2018 dönem verisinden kanıtlar. Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22 (1), 170-184. DOI: 10.24011/barofd.694820.
• Aydoğan, E. ve Sarıkovanlık, V. (2024). Sermaye yapısının firma karlılığı üzerindeki etkisi: E7 ve G7 ülkelerinin karşılaştırmalı analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 25(2), 45-68, DOI: 10.31671/doujournal.1377824.
• Borsa İstanbul. (2023). BIST Pay Endeksleri: 2023. Erişim adresi: https://borsaistanbul.com/tr/endeks/1/8/sektor adresinden alındı.
• Breitung, J. ve Candelon, B. (2006). Testing for short-and long-run causality: a frequency-domain approach. Journal of Econometrics, 132(2), 363-378.
• Ergül, N., & Çevik, C. . (2023). Kağıt ve Kağıt Ürünleri Sektöründe Faaliyet Gösteren Şirketlerin Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi . İşletme Akademisi Dergisi, 4(2), 174–188. https://doi.org/10.26677/TR1010.2023.1249.
• İslamoğlu, M. Ve Çelik, N. (2015). Financial Performance Determinants of Paper and Paper Products Firms Listed in Borsa Istanbul. International Journal of Economics and Finance; Vol. 7, No. 4; 2015 ISSN 1916-971X E-ISSN 1916-9728.
• İSO (2018). Kâğıt ve Kâğıt Ürünleri İmalat Sanayi. Küresel Rekabette İstanbul Sanayi Odası Meslek Komiteleri Sektör Stratejileri Projesi, İstanbul Sanayi Odası, İstanbul.
• Kalaycı, Ş. & Karataş, A. (2005). Hisse senedi getirileri ve finansal oranlar ilişkisi: İMKB’de bir temel analiz araştırması. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (27), 146-158. https://dergipark.org.tr/tr/pub/mufad/issue/35596/395331 adresinden alındı.
• Kamuyu Aydınlatma Platformu. (2023). Endeksler: 2023. Erişim adresi: https://www.kap.org.tr/tr/Endeksler
• KAP-Prizma Press. (2023, Ağustos 09). Kamuyu Aydınlatma Platformu: https://www.kap.org.tr/tr/sirket-bilgileri/ozet/1599-prizma-pres-matbaacilik-yayincilik-sanayi-ve-ticaret-a-s adresinden alındı.
• Kiefer, N. M. (1980). “Estimation of fixed effect models for time series of cross-sections with arbitrary intertemporal covariance”, Journal of Econometrics, Vol.XIV, No:2, p. 195-202.
• Laaksonen-Craig, S. & Toppinen, A. (2008). Profit persistence in globalizing forest industry companies. International Forestry Review, Volume 10, Number 4, December 2008, pp. 608-618(11).
• Mugiati, M. (2015). An Analysis of Factors Affecting the Company Performance in Creating the Competitiveness of Furniture and Printing Small-Sized Enterprises in Jayapura City. Journal of Social and Development Sciences. Vol. 6, No. 1, pp. 46-55, March 2015 (ISSN 2221-1152. Mule, R.K., Mukras, M.S. and Nzioka, O.M. (2015). Corporate size, profitability and market value: An econometric panel analysis of listed firms in Kenya. European Scientific Journal, 11(13), 376-396.
• Özdemir, M. & Bank, S. (2023). The relationship between energy prices and stock prices: A MARS analysis approach. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 9 (1), 97-112. DOI: 10.30855/gjeb.2023.9.1.007.
• Ray, S. (2011). Financial Performance of Paper and Paper Product Companies in India in Post-Liberalization Period: An Exploratory Study. Research Journal of Finance and Accounting. www.iiste.org ISSN 2222-1697 (Paper) ISSN 2222-2847 (Online) Vol 2, No 5, 2011.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Kağıt Sektörü Raporu 2021. (2022). https://www.sanayi.gov.tr/assets/pdf/plan-program/KagitSektorRaporu2021v2.pdf
• Tiffany, T. & Sufiyati, S. (2023). The Analysis of Factors Affecting Profitability. International Journal of Application on Economics and Business (IJAEB), Volume 1, Issue 1, 2023. ISSN: 2987-1972.
• Usta, H. (2003). Kağıt Sektörü Profil Araştırması. İstanbul, İstanbul Ticaret Odası Yayınları.
• Ünal, Z. (2023). Sermaye yapısı kararları, aktif büyüklük ve verimliliğin firma karlılığına etkisi – panel veri analizi. (Yüksek Lisans Tezi). T.C. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Vernier, M., Arfaoui, N., Challita, S., Lanoie, P., Plouffe, S. (2022). Factors Influencing Profitability in Eco-design: Lessons from European and Canadian Firms. n° 39 – Journal of Innovation Economics & Management 2022/3 141 DOI: 10.3917/jie.039.0141
• World Wide Paper & Pulp Supply Website, (2003). “History”. (Erişim Tarihi 11.09.2023). http://individual.utoronto.ca/abdel_rahman/paper/history.html.
• Yıldız B., Erdoğan M. (2020). Orman, kâğıt ve basım sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin finansal performanslarının ölçülmesi: Borsa İstanbul’da Bir TOPSİS Uygulaması. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(1), 938-954. 10.20491/isarder.2020.886.