ORTAOKUL ÖĞRENCİLERİNİN ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİLERİNİN MATEMATİK BAŞARISI, YAŞ VE SINIF SEVİYESİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 43 - 52, 30.06.2017

Zeynep Çiğdem Özcan

Öz

Geniş kapsamlı beceri ve tutumları içeren karmaşık bir düşünme süreci
olarak tanımlanan eleştirel düşünme becerisi son yıllarda eğitimcilerin
üzerinde sıklıkla çalıştığı üst düzey becerilerinden biridir. Türkiye’de ortaokul
matematik dersi programının eleştirel düşünme becerisine vermiş olduğu önemin
vurgusu öğrencilere kazandırılması gereken temel becerilerden matematiksel
süreç becerileri içerisinde akıl yürütme becerisi altında yer almaktadır. Bu
araştırmanın öncelikli amacı, matematik başarısı ile eleştirel düşünme
becerileri arasındaki ilişkiyi belirlemektir. Bu araştırma amacına ek olarak
ortaokul öğrencilerinin eleştirel düşünme becerilerinin cinsiyete ve sınıf
seviyesine göre farklılık gösterip göstermediği de incelenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, İstanbul ili sınırları içerisinde yer alan
bir ortaokulda 6-7-8. sınıflara devam eden 89 öğrenci oluşturmaktadır. Veri toplama araçları olarak Cornell Eleştirel Düşünme testi düzey X  ve matematik karne notları kullanılmıştır.
Bu araştırmanın sonuçlarına göre öğrencilerin eleştirel düşünme puanları
cinsiyete göre farklılık göstermemektedir. Tümevarımlı
muhakeme yoluyla çıkarım yapma,  kaynakların
güvenirliğini yargılama ve toplam puana göre sınıf seviyelerine göre sekizinci
sınıflar lehine anlamlı bir fark vardır. Matematik puanları
ile ilişkili olan eleştirel düşünme alt boyutlarından tümevarımlı muhakeme
yoluyla çıkarım yapma, tümdengelimli muhakeme yoluyla çıkarım yapma ve
kaynakların güvenirliğini yargılama alt boyutları birlikte matematik puanlarının
toplam varyansının %27’sini açıklamaktadır. Regresyon katsayılarının
anlamlılığına ilişkin t testi sonuçları incelendiğinde ise sadece tümevarımlı
muhakeme yoluyla çıkarım yapma alt boyutunun matematik puanları üzerinde
anlamlı bir yordayıcı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Eleştirel düşünme, matematik başarısı, cinsiyet

Kaynakça

• Ben-Chaim, D., Ron, S., & Zoller, U. (2000). The disposition of eleventh-grade science students toward critical thinking. Journal of Science Education and Technology, 9(2), 149-159.
• Biber, A. C., Tuna, A., & Incikabi, L. (2013). An investigation of critical thinking dispositions of mathematics teacher candidates. Educational Research, 4(2), 109-117.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Chukwuyenum, A. N. (2013). Impact of Critical thinking on Performance in Mathematics among Senior Secondary School Students in Lagos State. IOSR Journal of Reasearch & Method in Education (IOSR-JRME), 3(5), 18-25.
• Cottrell, S. (2005). Critical Thinking Skills: Developing Effective Analysis and Argument. Palgrave MacMillan.
• El Hassan, K., & Madhum, G. (2007). Validating the Watson Glaser Critical Thinking Appraisal. Higher Education, 54(3), 361-383.
• Ennis, R. H. (1993). Critical thinking assessment. Theory into Practice. 32(3), 179-186.
• Ennis, R.H., Millman, J. & Thomko, T. N.(2005). Cornell Critical Thinking Tests Level X & Level Z Manual. The Critical Tihinking Co. USA.
• Facione, P. A. (1990). Critical thinking: A statement of expert consensus for purposes of educational assessment and instruction. Millbrae, CA: The California Academic Press.
• Facione, P.A., Giancarlo, C.A., Facione, N.C. & Ganien, J. (1995). The disposition toward critical thinking. Journal of General Education, 44(1), 1-25.
• Gürkaynak, İ, Üstel, F. ve Gülgöz, S. (2008). Eleştirel Düşünme. Eğitim reformu girişimi, Sabancı Üniversitesi.
• Halpern, D. F. 1998. Teaching critical thinking for transfer across domains. American Psychologist. 53, 449–55.
• Incikabi, L., Tuna, A., & Biber, A. C. (2013). An analysis of mathematics teacher candidates' critical thinking dispositions and their logical thinking skills. Journal of International Education Research, 9(3), 257.
• Innabi, H., & Sheikh, O. E. (2007). The change in mathematics teachers' perceptions of critical thinking after 15 years of educational reform in Jordan. Educational Studies in Mathematics, 64(1), 45-68.
• Jacob, S. M. (2012). Mathematical achievement and critical thinking skills in asynchronous discussion forums. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 31, 800-804.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri (Vol. 2). Asil Yayın Dağıtım.
• King, P. M., Wood, P. K., & Mines, R. A. (1990). Critical thinking among college and graduate students. The Review of Higher Education, 13(2), 167.
• Kosiak, J. J. (2004). Using asynchronous discussions to facilitate collaborative problem solving in college algebra, Unpublished doctoral dissertation, Montana State University, USA. Kurnaz, A. (2007). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Beceri ve İçerik Temelli Eleştirel Düşünme Öğretiminin Öğrencilerin Eleştirel Düşünme Becerileri, Erişi ve Tutumlarına Etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi.
• Mahmoodabad, S. S. M., Nadrian, H., & Nahangi, H. (2012). Critical thinking ability and its associated factors among preclinical students in Yazd Shaheed Sadoughi University of Medical Sciences (Iran). Medical Journal of The Islamic Republic of Iran, 26(2), 50.
• Mansoor, F &Pezeshki, M.(2012). Manipulating critical thinking skills in test taking. International Journal of Education, 4(1), 153-160.
• Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) (2013). İlköğretim programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basımevi.
• Semerci, C. (2005). The influence of critical thinking skills on students’ achievement, Pakistan Journal of Social Sciences, 3(4), 598-602.
• Srinivasan, S., & Cooks, S. (2005). Does gender influence critical thinking attitudes? Paper presented at the Proceeding of Society for Information Technology & Teacher Education International Conference 2005, Cesapeake, V.A.
• Schmidt, S., & Bednarz, N. (1997). Raisonnements arithmétiques et algébriques dans un contexte de résolution de problèmes: Difficultés rencontrées par les futurs enseignants. Educational studies in Mathematics, 32(2), 127-155.
• Thayer-Bacon, B. J. (1993). Caring and its relationship to critical thinking. Educational Theory, 43, 323-340. doi: 10.1111/j.1741-5446.1993.00323.x
• Watson, G & Glaser, M. E. (1964). Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal Manual, New York: Harcourt, Brace & World Inc.