5. SINIF MATEMATİK DERS KİTABININ TÜRKİYE YÜZYILI MAARİF MODELİ ERDEM-DEĞER-EYLEM ÇERÇEVESİ AÇISINDAN İNCELENMESİ

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 1, 35 - 49, 03.07.2025

Mustafa Kahraman , Abdullah Çağrı Biber

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye Yüzyılı Maarif Model’inin 2024-2025 eğitim-öğretim yılı itibarıyla ilk kez uygulanmaya başlandığı dönemde, okullarda kullanılan 5. sınıf ders kitabının "Erdem-Değer-Eylem" çerçevesi açısından incelenmektir. Modelin ilk kez uygulandığı eğitim-öğretim yılında okutulan ders kitaplarının özellikleri ve ne tür yenilikleri içerdikleri konusunda araştırma yapma, modelin ve ders kitaplarının gelişimi için önemlidir. Bir doküman inceleme çalışması olan araştırmada 5. sınıf matematik ders kitabında yer alan metinler, görseller ve etkinlikler betimsel analiz yöntemine göre “Erdem-Değer-Eylem" çerçevesine göre incelenmiştir. Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Erdem-Değer-Eylem Çerçevesinde 20 değer işlenmiştir. Belirlenmiş olan değerlerin 9 tanesinin 2018 yılı öğretim programında da yer aldığı 11 değerin (çalışkanlık, estetik, tasarruf, sorumluluk, vatanseverlik, saygı, adalet, duyarlılık, özgürlük, temizlik ve dürüstlük) ise kitap içeriğine yeni eklendiği belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, 5. sınıf Matematik Ders Kitabında en çok üzerinde durulan değerlerin tasarruf, estetik ve duyarlılık olduğu, en az ise özgürlük ve dürüstlük değerlerine yer verildiği gözlemlenmiştir. Adalet, çalışkanlık, saygı, sorumluluk, temizlik ve vatanseverlik değerlerine eşit sayıda yer verildiği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Matematik Dersi , Erdem Değer Eylem Çerçevesi , Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli , Matematik Dersi Öğretim Programı , Matematik Ders Kitabı

Kaynakça

• Akhan, N. E., Subaşı, E., ve Açıl, F. B. (2020). Öğretmen adaylarının kök değerlere ilişkin görüşleri. Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(2), 115-134.
• Akyol, E. (2023). Kök değerlerin ortaokul matematik ders kitaplarına yansımaları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi.
• Aydoğdu, M. (2021). Değerler eğitimi ve uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi.
• Çetin, İ., Mutluoğlu, A., Yazlık, D. Ö., & Erdoğan, A. (2021). Ortaöğretim dokuzuncu sınıf matematik ders kitaplarının kök değerler çerçevesinde incelenmesi. Yaşadıkça Eğitim, 35(2), 715-732.
• Çimen, Ö. Ü., ve Özmantar (2023). M. F. İlkokul matematik ders kitaplarının kök değerler açısından incelenmesi. Eğitim Bilim ve Araştırma Dergisi, 4(2), 337-371.
• Demirtaş, M., ve Güner, S. (2022). 21. yüzyıl yeterlilikleri ve değerler bağlamında eğitim. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 8(1), 55-69.
• Doğan, B., ve Gülüşen, A. (2011). Türkçe ders kitaplarındaki (6–8) metinlerin değerler bakımından incelenmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 75-102.
• Dökme, K., veTuncer, B. K. (2022). İlkokul Türkçe ders kitaplarındaki öyküleyici metinlerin değerler yönünden incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 51(235), 2085-2106. https://doi.org/10.37669/milliegitim.880197
• Guba, E. G. & Lincoln, Y. S. (1994). Competing paradigms in qualitative research. Handbook of qualitative research, 2(105), 163-194.
• Karakuş, F. (2023). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli çerçevesinde değerler eğitimi. Milli eğitim dergisi, (227), 12-28.
• Kılcan, T. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulları matematik ders kitaplarında yer alan kök değerlerin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 4(2), 248-266.
• MacIntyre, A. (1981). After virtue: a study in moral theory (Notre Dame, Ind. University of Notre Dame (London: Duckworth, 1985).(1988), Whose Justice.
• MEB (2019). İlköğretim matematik dersi öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• MEB (2023). Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli Tanıtım Rehberi. Ankara: T.C. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook (2nd ed.). Sage Publications.
• Kılcan, T. (2020). Ortaokul ve imam hatip ortaokulları matematik ders kitaplarında yer alan kök değerlerin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 4(2), 248-266.
• Klenke, K. (2016). Qualitative research in the study of leadership. Emerald Group Publishing Limited.
• Özkan, U. B. (2019). Eğitim bilimleri araştırmaları için döküman inceleme yöntemi. Pegem Akademi.
• Özkaya, F., ve Duru, A. (2020). Ortaokul matematik ders kitaplarında değerler eğitimi kapsamındaki değerlerin yer alma durumlarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(3), 43-67.
• Sungur, Z., ve Kaya, M. (2023). Değer temelli eğitim modelleri ve öğrenci davranışlarına etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 21(2), 101-118.
• Şahin, Ö.,ve Başgül M. (2018). Ortaokul matematik ders kitaplarında sosyal değerler. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 90-104.
• Şahin, Ö., ve Tuğrul, K. (2020). İlkokul matematik ders kitaplarında sosyal değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 18(39), 173-208.
• Taşdemir, T. (2019). Ders kitaplarında değerler: Temsil, çerçeve ve eleştiriler. Eğitim ve toplum, 27(1), 88-102.
• Taylor, C. (1992). The ethics of authenticity. Harvard University Press.
• Teker, D., ve Ellez, A. M. (2022). Ortaöğretim matematik ders kitaplarının değerler eğitimi açısından incelenmesi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(2), 1083-1098.
• TYMM Öğretim Programları Ortak Metni, (2024). MEB Yayınları.
• Karaca, D., ve Uzunkol, E. (2019). İlkokul matematik ders kitaplarının içerdiği değerler bakımından incelenmesi. International Journal of Field Education, 5(2), 55-71.
• Yıldırım, A., ve Uçgun, D. (2020). Matematik eğitiminde değerlerin önemi: Kavramsal bir inceleme. Eğitim ve Bilim, 45(203), 121-138.