Karluklar Üzerine Bir İnceleme

Year 2019, Volume: 2 Issue: 1, 29 - 41, 03.09.2019

Cihan Bilgili

Abstract

Türk Tarih Kurumunca basılmış olan “İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri” eserinde klasik İslam kaynaklarında Türkler ve Türk ülkelerinden bahsedilmektedir. Tercümesi verilen bu değerli kaynaklar içinde pek çok Türk boyu, şehirleri ve ülkeleri tasvir edilmiştir. Bu eserlerde dikkat edilecek en önemli noktalardan biri bahsedilen Türklerin Müslüman olmadığıdır. Dolayısıyla İslamiyet’in henüz yerleşmediği Türk ülkelerindeki kâfir Türkler hakkındaki kaynakların çoğu kendilerinden sonra yazılan kaynaklara örnek teşkil etmiş ve erken dönemde edinilmiş bu bilgilerin üzerine de çok fazla yeni bilgi eklenmemiştir. Kaynakların ele
alındığı dönemin etkin unsurlarından biri olan “Karluk” adı ise bu çalışmanın çıkış noktasını oluşturmaktadır. Çalışmanın konusu da bahsedilen coğrafyadaki Karluk varlığı, siyasi tarih içindeki konumu ve bölgeye olan etkisinin İslami kaynaklar yoluyla tartışılmasıdır. Çalışmanın amacı Karluk adının bahsedildiği noktaları birleştirerek bir bütün oluşturabilmektir. Karluk adının incelenmesi, siyasi ve sosyal yapıya dair bilgilerin tek başlık altında toplanması amaçlanmıştır. İlk bölümde, kaynaklardaki Karluk adının bahsedildiği noktaların kaynak isimlerine göre sınıflandırması yapılacaktır. İkinci bölümde, elde edilen bilgiler değerlendirilerek yardımcı kaynaklar eşliğinde bir Karluk haritası oluşturulacaktır. Üçüncü bölüm ise sonuç ve değerlendirme kısmı olacaktır.

Keywords

Karluklar, Türk Tarihi, İslam.

References

• Ali b. Salih el-Muheymid, Karahanlılar ve İslamın Yayılmasındaki Katkıları, Mecelletü Câmiati'l-İmâm Muhammed b. Suûdi'l-İslâmiyyi dergisi, Riyad Safer 1417, Sayı: 16, Çev. Ali Aksu.
• AYAN, E., Karahanlıların Selçuklu Egemenliğine Girme Süreci, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt 4, Sayı 3, Bişkek, 2015.
• BARTHOLD, V. V., Moğol İstilasına Kadar Türkistan, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1990.
• GENÇ, R., Karahanlı Devlet Teşkilatı, Kültür Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1981.
• KAFESOĞLU, İ., Türk Milli Kültürü, Ötüken Neşriyat, İstanbul, 1998.
• ÖZAYDIN, A., Karahanlılar, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 24, İstanbul, 2001.
• SALMAN, H., Kuruluş ve Çöküş Süreçlerinde Türk Devletleri Sempozyumu Bildirileri (5-6 Kasım 2007), Sakarya Üniversitesi Basımevi, Sakarya, 2008.
• SALMAN, H., Türkler: Karluklar (Cilt 2), Yeni Türkiye Yayınları, Ankara, 2002.
• ŞEŞEN, R., İslam Coğrafyacılarına Göre Türkler ve Türk Ülkeleri, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara, 2001.
• TAŞAĞIL, A., Karlukların Coğrafi Dağılımı Üzerine, Türkiyat Mecmuası, Cilt 24, Sayı 1, İstanbul, 2014.
• TOGAN, Z. V., Bugünkü Türkili Türkistan ve Yakın Tarihi: Batı ve Kuzey Türkistan (Cilt I), Enderun Kitabevi, İstanbul, 1981.
• TOGAN, Z. V., Umumi Türk Tarihine Giriş: En Eski Devirlerden 16. Asra Kadar (Cilt I), Enderun Kitabevi, İstanbul, 1981.