Fotoğraf ve Nöroestetik Disiplin

Year 2024, Volume: 10 Issue: 1, 98 - 112, 30.06.2024

Safiye Buluş Şirin Şengel

https://doi.org/10.46641/medeniyetsanat.1468137

Abstract

Fotoğraf, yaşamda var olan her şeyi görünür kılmaktadır. İnsanın duygu ve düşüncelerini ifade etmesini kolaylaştıran en güçlü göstergelerdir. Etkili birer uyaran olarak alıcının duygu, düşünce ve eylemlerinin harekete geçmesine, iletişim kurabilmesine, geçmişi hatırlaması ve gerçeği görmesine katkı sağlamaktadır. Görünenin ötesinde anlamları barındıran fotoğraflar, alıcı tarafından keşfedilerek okunmayı beklemektedirler. Fotoğraf kompozisyonunun oluşturulması ve sonrasında fotoğrafın okunması ve anlamlandırılmasında beynin işlevinin ve görsel beynin uzmanlaşmış olan alanlarının, algı ve etkisinin ne/neler olabileceği sorusu çalışmanın problemini oluşturmaktadır. Bu bağlamda çalışmada fotoğraf ve nöroestetik disiplin arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu temel amaç kapsamında çalışmanın alt amacı, yeni fotoğraf okuma tekniklerinin geliştirilebilmesine yönelik farklı bir bakış açısı getirebilmektir. Çalışmada problemin önemini vurgulamak ve bulgularının önceki bilgiyle ilişkilendirilebilmesini sağlayabilmek için nitel araştırma yöntemlerinden birisi olan doküman incelemesi (alanyazın) yöntemi kullanılmıştır. Fotoğraf kompozisyonun oluşturulmasında önemli olan yapısal ve görsel öğelerin bilgisine sahip olunması, bu öğelerin yeterli ölçüde, gerekli yerlerde kullanılmasıyla birlikte, görsel beynin işlevinin ve uzmanlaşmış alanlarının sanatçı tarafından biliniyor olması daha yaratıcı eserlerin oluşturulmasını sağlayacaktır. Alıcı tarafından fotoğraf dilinin bilinmesi, görsel beynin uzmanlaşmış alanlarının da sağlıklı işleyişi, sunulan eserin tam bir okumasının yapılabilmesini mümkün kılmakta, bu doğrultuda alıcı, eser karşısında anlam üreterek süreçte aktif olarak rol almakta ve estetik bir deneyim yaşayabilmektedir.

Keywords

Fotoğraf, Nöroestetik, Tıp, Sanat, Görsel Algı

Photography and Neuroaesthetic Discipline

Abstract

Photography makes visible everything that exists in life. They are the most powerful indicators that make it easier for people to express their feelings and thoughts. As an effective stimulus, it contributes to the activation of the feelings, thoughts, and actions of the receiver to communicate, remember the past, and see the truth. Photographs, which contain meanings beyond what is visible, are waiting to be discovered and read by the buyer. The problem of the study is the question of the perception and effect of the function of the brain and the specialized areas of the visual brain in the creation of the photographic composition and then in the reading and interpretation of the photograph. The study examines the relationship between photography and neuroaesthetic discipline in this context. Within the scope of this primary purpose, the sub-purpose of the study is to bring a different perspective to the development of new photography reading techniques. In the study, the document review (literature) method, one of the qualitative research methods, was used to emphasize the importance of the problem and ensure that the findings can be associated with previous knowledge. Knowing the structural and visual elements that are important in the creation of photographic composition, using these elements adequately and where necessary, and knowing the function and specialized areas of the visual brain by the artist will enable the creation of more creative works. The knowledge of the photographic language of the buyer and the healthy functioning of the specialized areas of the visual brain make it possible to complete the reading of the presented work. In this direction, the buyer can take an active role in the process by producing meaning in the face of the work and having an aesthetic experience.

Keywords

Photography, Neuroaesthetics, Medicine, Art, Visual Perception

References

• Bajac, Q. (2012). Karanlık Odanın Sırları Fotoğrafın İcadı, çev. Ali Berktay, İstanbul: YKY.
• Balcı, A. (2009). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler, Ankara: Pegem Akademi.
• Bartels, A. ve Zeki, S. (2000), “The Neural Basis of Romantic Love”, Neuroreport, Cilt 11, No: 17, s 3829-3830.
• Bartels, A. ve Zeki, S. (2004), “The Neural Correlates of Maternal and Romantic Love”, NeuroImage, Cilt 21, Sayı 3, s.1155-1166.
• Bayraktar, O. K. (2011). Dijital İmge ve Temsili, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Resim Ana Sanat Dalı.
• Beyoğlu, A. (2015). “Sanat Eğitiminde Algı, Görsel Algı ve Yanılsama: Vıctor Vasarelt’nin Çalışmaları Üzerine Bir İnceleme”, Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 17, Sayı 1, s.333-348.
• Buluş, S. (2023). Fotoğraf Okuma Anlamlandırma ve Nöroestetik Disiplin İlişkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat ve Tasarım Ana Sanat Dalı.
• Çiftçi, T. (2019). Yaşamsal Satranç, 1. Basım, İstanbul: Destek Yayınları.
• Derman, İ. (1992). Fotoğraf, 1. Basım, İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
• Eagleman, D. (2013). “Beynin Gizli Hayatı”, çev. Zeynep Arık Tozar, İstanbul: Domingo Yayıncılık.
• Ergin, E. (1989). Her Yönüyle Fotoğrafçılık Tekniği, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Ertan, G. ve Sansarcı, E. (2020). Görsel Sanatlarda Anlam ve Algı, 2. Basım, İstanbul: Altarnatif Yayıncılık.
• Freeman, M. (2018). Fotoğrafçının Gözü, çev. Deniz Güzelgülgen, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gök, K. (2016). “Fotoğrafın Bulunuşu ve Sonrasında Oluşan Teknik Gelişmeler”, İstanbul: Yıldız Journal of Art and Design, Cilt 3, Sayı 1, s.43-66.
• Güral, İ. (2017). Beynin Görme Fonksiyonu Kapsamında Estetik Sinirbilim İlişkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Temel Sanat Eğitimi Ana Sanat Dalı.
• Hodge, S. (2019). Sanatın Kısa Öyküsü, çev. Deniz Öztok, İstanbul: Hep Kitap.
• Kafalı, N. (1999). “Fotoğrafın Görsel Öğeleri”, İstanbul: Fotoğraf Dergisi, Cilt 27, Sayı 10-11, s.70.
• Kalfagil, S. (1999). “Belirginlik/Şemalar”, İstanbul: Fotoğraf Dergisi, Cilt 23, Sayı 2-3, s.22-23.
• Kawabata, H. ve Zeki, S. (2003), “Neural Correlates of Beauty. Journal of”, Amerika: Neurophysiol, Cilt 91, Sayı 4 s.1699-1705.
• Kılıç, L. (2011). "Fotoğrafın Tarih Öncesi ", ed. Feyyaz Bodur, Fotoğraf Tarihi, Eskişehir: Anadolu ÜniversitesiYayınarı, s.3-9.
• Kılıç, L. (2018). Görüntü Estetiği, 6. Baskı, İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Lepori, R. L., (2005). Anatomi Sanat Atlası, çev. Uzm. Dr. Ayşegül Cengiz, İstanbul: AND Danışmanlık, Eğitim, Yayıncılık, Organizasyon Ltd. Şti.
• Moutoussis, K. ve Zeki, S. (2002), “The Relationship Between Cortical Activation and Perception Investigated With Invisible Stimuli”, Amarika: Proceedings of theNational Academy of Sciences, Cilt 99, Sayı 14, s.9529.
• Sağlamtimur, Özel, Z. (2010). "Dijital Sanat", Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 10, Sayı 3, s.213–238.
• Shıner, Larry (2004). Sanatın İcadı Bir Kültür Tarihi, çev. İsmail Türkmen, İstanbul: Ayrıntı Yayınları Sanat ve Kuram Dizisi.
• Smith, H. I. (2018). Fotoğrafın Kısa Öyküsü, çev. Deniz Öztok, İstanbul: Hep Kitap.
• Tüfekçi, T. (1999). “Fotoğraftan Önce”, İstanbul: Fotoğraf Dergisi, Cilt 26, Sayı 8-9, s.48-49.
• Yıldırım, A. Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, 5. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Winston, R. (2012). İnsan Beyni, çev. Gül Tonak, İstanbul: Say Yayınları.
• Zeki, S. ve Lamb, M. (1994), “The Neurology of Kinetic Art”, Brain, Cilt 117, Sayı 7 s.607- 636.
• Zeki, S. (1998), “Art and The Brain”, Amerika: Proceedings of the American Academy of ArtsAndSciences, Cilt 127, Sayı 2, s.71-104. Reprinted İn Journal of Consciousness Studies, Cilt 6, Sayı 6-7, s.76-96.
• Zeki, S. (2002), “NeuralConceptFormation&Art Dante, Michelangelo, Wagner”, Journal of Consciousness Studies, Cilt 9, Sayı 3, s.53-76.