SOSYAL MEDYADA GERÇEKLEŞEN AKTARIM OLGUSUNU FREUDYEN VE LACANCI YAKLAŞIMLAR ÜZERİNDEN ELEŞTİREL BİR DEĞERLENDİRME

Year 2024, , 51 - 77, 31.10.2024

İbrahim Şahin Ateş , Hakan Tan

https://doi.org/10.33464/mediaj.1509037

Abstract

Özne, sosyal medyada sadece yaşadığı kendi tarihini aktarmamaktadır aynı zamanda sosyal medyanın simgesel ve gerçekliği tarafından oluşturulan aktarımlar tarafından yaşatılmakta ve güdülenmektedir. Çalışmanın amacı, sosyal medya çalışmalarında aktarım kavramını bir araç olarak işe koşan araştırmacılar için kavramın genel yapısı ve ilişkili olduğu diğer psikanalitik hususların bir tartışmasını sunmak suretiyle gelecek çalışmalara zemin hazırlamaktır. Psikanalitik klinik ve teori açısından temel kavramlardan birisi olan aktarım kavramının Sigmund Freud’un eserindeki ilk görünümleri yazarın ilk eserlerine dek uzanır. Bu doğrultuda kavramın gelişiminin Freud’un eserinin genel gelişimine eşlik ettiğini öne sürebilmek mümkündür. Jacques Lacan ise 1950li yıllardan itibaren Freud’un eserini bilhassa yapısalcı ve Hegelci kaynaklara başvurarak yeniden değerlendirmiş, bunu yaparken İmgesel, Simgesel ve Gerçek olarak isimlendirdiği üçlü topolojik anlayışını geliştirmiştir. Bu çalımada aktarım kavramının Freudcu ve Lacancı izahı, kavramın Freud’un eserindeki gelişiminin ve Lacan’ın eserindeki yeniden değerlendirilişinin sunulabileceği şekilde ele alınmıştır. Akabinde, genel yapısı nakledilen ve diğer psikanalitik ve felsefî kavramlar ile ilişkisi sunulan aktarım kavramının sosyal medyanın araştırmacılara sunduğu görüngüler çerçevesinde bir araştırma aracı olarak hangi yollarla kullanılabileceği ve bu kullanımın olası sınırları tartışılmıştır.

Keywords

Freudyen Yaklaşım, Lacancı Yaklaşım, Aktarım, Duygu, Sosyal Medya

A CRITICAL EVALUATION OF THE TRANSFERENCE PHENOMENA IN SOCIAL MEDIA THROUGH FREUDIAN AND LACANIAN APPROACHES

Abstract

The subject not only transmits his/her own history on social media, but is also kept alive and motivated by the transference generated by the symbolic and reality of social media. The aim of the study is to prepare the ground for future studies by presenting a discussion of the general structure of the concept and other psychoanalytic issues related to it for researchers who employ the concept of transference as a tool in social media studies. The first appearances of the concept of transference, which is one of the basic concepts in psychoanalytic clinic and theory, in Sigmund Freud's work date back to the early works of the author. In this respect, it is possible to suggest that the development of the concept accompanies the general development of Freud's work. Jacques Lacan, on the other hand, reevaluated Freud's work from the 1950s onwards, especially by referring to structuralist and Hegelian sources, and in doing so, he developed his triadic topological understanding of the Imaginary, Symbolic and Real. In this study, the Freudian and Lacanian explanation of the concept of transference is discussed in such a way that the development of the concept in Freud's work and its re-evaluation in Lacan's work can be presented. Subsequently, the ways in which the concept of transference, whose general structure is conveyed and its relationship with other psychoanalytic and philosophical concepts is presented, can be used as a research tool within the framework of the phenomena offered to researchers by social media and the possible limits of this use are discussed.

Keywords

Freudian Approach, Lacanian Approach, Transference, Emotion, Social Media

References

• Althusser, L. (2021). Psikanaliz ve insan bilimleri, (Erşen, M. Çev.), Alfa Basım Yayım.
• Ateş, İ. Ş. (2023). Hasta ve terapist arasındaki aktarım ve karşı aktarıma etik bakış. K. Bahayi (Ed.), Klinik Psikolojide Vakalarla Etik. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Andrade, D. P. (2013). Emotional economic man: power and emotion in the corporate world. Critical Sociology, 41(4–5), 785–805. https://doi.org/10.1177/0896920513497376
• Berdahl, J. L., & Martorana, P. (2006). Effects of power on emotion and expression during a controversial group discussion. European Journal of Social Psychology, 36(4), 497–509. https://doi.org/10.1002/ejsp.354
• Bowie, M. (2020). Lacan, (Şener, V. Çev.), Alfa Basım Yayın.
• Cassirer, E. (2023). Dil ve mit, (Kuzgun, O. Çev.), Pinhan Yayıncılık.
• Castanet, H. (2017). Lacan’ı anlamak, (Aslan, B. Çev.), Encore Yayınları.
• Certeau de M. (2017). Tarih ve psikanaliz: Bilim ile kurgu arasında, (Sönmezay, A. Çev.), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Chaitin, G. D. (1988). Lacan’s letter. MLN, 103(5), 995. https://doi.org/10.2307/2905197
• Chodorow, N. J. (2019). Duyguların gücü: Psikanalizde cinsiyette ve kültürde kişisel anlam, (Dirlikyapan, J. Ö. Çev.), Metis Yayınları.
• Diatkine, G. (2023). Lacan and the transference. The International Journal of Psychoanalysis/ The International Journal of Psycho-analysis, 104(4), 722–736. https://doi.org/10.1080/00207578.2023.2230767
• Durand, G. (2017). Sembolik imgelem, (Meral. A. Çev.), İnsan Yayınları.
• Ergüven, M. (2017). Bakışlar, Notos Kitap Yayıncılık.
• Ersevim, İ. (2013). Freud ve psikanilizin temel ilkeleri, Özgür Yayınları.
• Ferenczi, S. & Rank, O. (2016). Psikanalizin gelişimi, (Bakıner, E. Çev.), Pinhan Yayıncılık.
• Freud, S. (2000). Metapsikoloji, (Yardımlı, A. Çev.), İdea Yayınevi.
• Freud, S. (2012). Kitle psikolojisi, (Şipal, K. Çev.), Cem Yayınevi.
• Freud, S. (2013). Metapsikoloji, (Kapkın, E. & Tekşen, A., Çev.), Payel Yayınları.
• Freud, S. (2014a). Bir yanılsamanın geleceği, (Ökten, M. Çev.), Tutku Yayınevi.
• Freud, S. (2014b). Haz ilkesinin ötesinde, (Ökten, M. Çev.), Tutku Yayınevi.
• Freud, S. (2014c). Günlük yaşamın psikopatolojisi, (Can, H. Çev.), Tutku Yayınevi.
• Freud, S. (2014d). Cinsellik üzerine, (Can, H. Çev.), Tutku Yayınevi.
• Freud, S. (2015). Narsizm üzerine ve schreber vakası, (Büyükkal, B. & Tura, S, M. Çev.), Metis Yayınları.
• Freud, S. (2018). Psikanalize giriş dersleri, (Budak, S. Çev.), Öteki Yayınevi.
• Freud, S. (2021). Rüyaların yorumu, (Muradoğlu, D. Çev.), Say Yayınları.
• Freud, S. (2022a). Psikanaliz üzerine beş ders, (Ünalan, Z. Çev.), Kapra Yayıncılık.
• Freud, S. (2022b). Yaşamım ve psikanaliz: Psikanalizin tarihçesi üzerine, (Şipal, K. Çev.), Say Yayınları.
• Freud, S. (2023a). Psikanaliz üzerine beş konferans ve psikanalize toplu bakış, (Şipal, K. Çev.), Say Yayınları.
• Freud, S. (2023b). Psikanalize giriş: 3 - Psikanaliz üzerine yeni araştırmalar ve bulgular, (Şipal, K. Çev.), Say Yayınları.
• Freud, S. (2024). Bilimsel psikoloji taslağı ve seçme yazılar (Ateş, İ. Ş. Çev.), Sfenks Kitap.
• Gallop, J. (1984). Lacan and literature: A case for transference. Poetics, 13(4–5), 301–308. https://doi.org/10.1016/0304-422x(84)90009-3
• Grover, S. M. (2005). Shaping effective communication skills and therapeutic relationships at work: the foundation of collaboration. Workplace Health & Safety, 53(4), 177–182. https://doi.org/10.1177/216507990505300408
• Habib, B. (2019). Psikanalizin içinden, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
• Habib, B. (2021). Kültür ve psikanaliz: Sinema, edebiyat ve güncelin psikanalizi, Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık.
• Han, B. C. (2023). Eros’un ıstırabı, (Öztürk, Ş. Çev.), Metis Yayınları.
• Hall, C, S. (2016). Freudyen psikolojiye giriş, (Devrim, E. Çev.), Kaknüs Yayınları.
• Horney, K. (2017). Psikanalizde yeni yollar, (Budak, S. Çev.), Totem Yayınları.
• Horney, K. (2019). Kendi kendine psikanaliz, (Budak, S. Çev.), Totem Yayınları.
• Jung, C. G. (2016). Freud ve psikanaliz, (Yılmaz, İ. H. Çev.),Pinhan Yayıncılık.
• Kant, I. (2022). Pragmatik bakış açısından antropoloji, (Erkan, M. Çev.), Fol Kitap.
• Lacan, J. (1991). The seminar of jacques lacan – book ı freud’s papers on technique (1953-1954), (Forrester, J. Trans.), W. W. Norton & Company.
• Lacan, J. (2017a). Baba-nın adları, (Erşen, M. Çev.), MonoKL Yayınları.
• Lacan, J. (2017b). Televizyon, (Soysal, A. Çev.), MonoKL Yayınları.
• Lacan, J. (2017c). Benim öğrettiklerim, (Erşen, M. Çev.), MonoKL Yayınları.
• Lacan, J. (2017d). Psikanalizin dört temel kavramı: Seminer 11. kitap -1964, (Erdem, N. Çev.), Metis Yayınları.
• Lacan, J. (2021). Psikanalizin temel ilkeleri: Ecrits’den iki makale, (İzmir, M. Çev.), Çolpan Kitap.
• Lacan, J. (2022). Freud’un teorisinde ve psikanalizin tekniğinde ben – seminer 2. kitap, 1954-1955, (Kılıç, S. Çev.), Metis Yayınları.
• Lacan, J. (2023). Yine/Hala, (Erşen, M. Çev.), İstanbul: Metis Yayınları.
• Macalpine, I. (1950). The development of the transference. The Psychoanalytic Quarterly, 19(4), 501–539. https://doi.org/10.1080/21674086.1950.11925820
• Martinet, A. (1998). İşlevsel genel dilbilim, (Vardar, B. Çev.), Multilingual. May, R. (2016). Psikoterapist ve mitlere yolculuk, (Işık, K. Çev.), Okuyan Us Yayın.
• Mead, G. H. (2017). Zihin, benlik ve toplum, (Erdem, Y. Çev.), Heretik Basın Yayın.
• Merleau-Ponty, M. (2019). Göz ve tin, (Soysal, A. Çev.), Metis Yayınları
• Nabokov, V. (2020). Göz, (Şetvan, E. Çev.), İletişim Yayınları.
• Ogden, T. H. (2022). Zihin matrisi: Nesne ilişkileri ve psikanalitik diyalog, (Şimşek, A. Çev.), Sfenks Kitap.
• Ogden, T. H. (2023). Deneyimin ilkel ucu, (Ülkümen, A. D., Dikmen, C. A. & Baycan, C. Çev.), Sfenks Kitap.
• Quinet, A. (2020). Şehrin deli efendileri, (Korulsan, C. Çev.), Axix Yayınları.
• Rifat, M. (1990). Dilbilim ve göstergebilim çağdaş kuramları, Düzlem Yayınları.
• Rowan, A. (2000). The place of acting out in psychoanalysis: From Freud to Lacan. Psychoanalytische Perspectieven, 41(42), 83-100.
• Sartre, J, P. (2016). Egonun aşkınlığı, (Kırkoğlu, R. Çev.), Hill Yayın.
• Saussure, D. F. (2014). Genel dilbilim yazıları, (Kılıç, S. Çev.), İthaki Yayınları.
• Tan, H. (2022a). Dijital narsisizm ve sosyal bilimciler için bir ölçek önerisi. İletişim Çalışmaları Dergisi, 8(3), 365-393. https://dergipark.org.tr/tr/pub/icd/issue/72489/1110623
• Tan, H. (2022b). Fenomenolojik bir inceleme: Sosyal medyada hakikati ifade edeni bulmak ya da hakikati ifade eden olmak. İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(3), 353-379. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iausos/issue/71519/1095789
• Tan, H. (2024). Yeni medyayı Hegel’in tin kavramı bağlamında düşünmek. İletişim Çalışmaları Dergisi, 10(1), 17-47. https://dergipark.org.tr/tr/pub/icd/issue/82948/1395643
• Tan, H. ve Yavuzcan, M. (2024). Cultural social media narcissism (CSMN). İstanbul Aydın Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 47-71. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iausos/issue/82872/1358939
• Tura, S. M. (2021). Freud’dan Lacan’a Psikanaliz, Metis Yayınları.
• Tükel, R. (2015). Freud okumaları, Bağlam Yayıncılık.
• Vardar, B. (1999). XX. Yüzyıl dilbilimi (Kuramcılardan Seçmeler), Multilingual.
• Verhaeghe, P. (1995). From impossibility to inability: Lacan’s theory of the four discourses. The Letter, 3, 76-100.
• Westen, D. (1988). Transference and information processing. Clinical Psychology Review, 8(2), 161–179. https://doi.org/10.1016/0272-7358(88)90057-8
• Winnicott, D. W. (2021). Oyun ve gerçeklik, (Birkan, T. Çev.), Metis Yayınları.
• Winnicott, D. W. (2022). İnsan doğası, (Koç, P. Çev.), Pinhan Yayıncılık.
• Zizek, S. (2021). Lacan’ı nasıl okumalıyız?, (Baydoğan, M. Çev.), Runik Kitap Yayınları.