Antalya ilinde yetiştirilen kışlık ekmeklik buğdayın bor beslenme durumunun belirlenmesi

Year 2019, Volume: 32 Issue: Special Issue, 157 - 161, 24.05.2019

Selahattin Bora Yalın Şule Orman Hüseyin Ok Aylin Zambak Özgür

https://doi.org/10.29136/mediterranean.559042

Cited By: 1

Abstract

Dünya üzerinde en
çok üretilen ve tüketilen tahıl olan buğday, canlı beslenmesi açısından çok
önemli bir stratejik üründür. Bu çalışmada Antalya ilinde yetiştirilen kışlık
ekmeklik buğday bitkisinin bor beslenme durumu incelenmiştir. Bu amaçla bölgede
buğday tarımının en yoğun yapıldığı Aksu, Döşemealtı ve Korkuteli ilçelerinde
örnekleme yapılmıştır. Her bir ilçede bölgeyi temsil edecek on farklı buğday tarlasından
toprak, bitki, dane örnekleri alınmış ve bor konsantrasyonları belirlenmiştir.
Bor konsantrasyonları topraklarda 0.010-1.115 mg kg^-1; yapraklarda
0.039-17.51 mg kg^-1; danelerde ise 0.010-6.82 mg kg^-1
değerleri arasında değişmektedir. Alınabilir bor içeriği yeterlilik sınırı
0.5-2.0 mg kg^-1 kabul edilerek değerlendirildiğinde toprakların %90’nının
bu değerin altında yer aldığı tespit edilmiştir. Buğday bayrak yapraklarının
bor konsantrasyonlarının %80’i yeterli (3-25 mg kg^-1) ve
%20’sinin yetersiz (3 mg kg^-1 >) sınıfında yer aldığı
belirlenmiştir. Üreticilerle yapılan görüşmede yapraktan bor uygulaması
yapıldığı belirtilmiştir. Dane örneklerinin ise %60’ında yetersiz (2 mg kg^-1 >) ve %40’ında
yeterli (2-8 mg kg^-1) bor konsantrasyonları tespit edilmiştir.
Buğday'da dane verimi kadar danenin mineral içeriği de önemlidir. Bor insan
beslenmesi açısından gerekli bir mikrobesin elementidir. Dünya Sağlık Örgütü
yetişkin sağlıklı bir insanın beslenme yoluyla günde 1-13 mg bor
alabileceğini bildirmektedir. İnsanların beslenmelerinde bor alım kaynakları
bitkilerdir. Buğday'dan elde edilen gıda ürünlerinin insanların günlük
beslenmesinde ne denli önemli olduğu dikkate alındığında ve gizli açlık olarak
adlandırılan mineral element eksikliklerinin sağlık üzerine olumsuz etkileri
anlaşıldıkça bu sorunun çözülmesi gerektiği düşünülmektedir. Bu nedenle bor
uygulama dozu, zamanı ve tekrar sayısı gibi değişkenlerin optimize edilmesi
için bilimsel çalışmaların sürdürülmesinde yarar vardır.

Keywords

Bor, Bitki besleme, Ekmeklik buğday, İnsan beslenmesi, Tarımsal biyofortifikasyon

Determination of boron nutrition status of winter bread wheat grown in Antalya province

Abstract

Wheat, which is the most produced and
consumed grain on the world, is a very important strategic product in terms of
live nutrition. Boron nutrition status of winter bread wheat plant grown in
Antalya province was investigated in this study. For this purpose, sampling was
made in Aksu, Döşemealtı and Korkuteli districts where the most of wheat
cultivation was made in the region. Soil, plant, grain samples were taken from
ten different wheat fields and boron concentrations were determined in each
district. Boron concentrations in soils are 0.010-1.115 mg kg^-1;
0.039-17.51 mg kg^-1 on leaves; and between 0.010-6.82 mg kg^-1.
It was determined that 90% of the soils were found to be below this value when
evaluated by considering 0.5-2 mg kg^-1 as the limit of available
boron content. It was determined that 80% of the boron concentrations of wheat
flag leaves were sufficient (3-25 mg kg^-1) and 20% were insufficient
(3 mg kg^-1>). In the interview with the producers, it was
stated that foliar boron application was made. In 60% of the grain samples,
inadequate (2 mg kg^-1>) and sufficient in 40% (2-8 mg kg^-1)
boron concentrations were determined. Boron is a micronutrient element
necessary for human nutrition. The World Health Organization reports that an
adult healthy person can take 1-13 mg of boron per day via nutrition.
Therefore, it is useful to continue scientific studies to optimize variables
such as boron application dose, time and number of repetitions.

Keywords

Boron, Plant nutrition, Bread wheat, Human nutrition, Agronomic biofortification

References

• Bartleta RJ, Picarelli CJ (1973) Availability of boron and phosphorus as affected by liming on acid potato soil. Soil Sci. 116: 77-83.
• Bennett OL, Mathias EL (1973) Growth and chemical composition of crownvetch as affected by lime, boron, soil source and temperature regime. Agronomy Journal 65: 587-593.
• Bergmann W (1992) Nutritional disorders of plants. Developments Visual and Analytical Diagnosis Jena, s. 165-185.
• Black CA (1957) Soil Plant. John Wiley and Sons Inc., New York.
• Black CA (1965) Methods of Soil Analysis Part 2, Amer. Society of Agronomy Inc., Publisher Madisson, Wilconsis, U.S.A., s. 1372-1376.
• Bouyoucos GJ (1952) Recalibration of the hydrometer for making mechanical analysis of soils. Agronmy Journal 43: 434-438.
• Brown PH, Bellaloui N, Wimmer MA, Bassil ES, Ruiz J, Hu H, Pfeffer H, Dannel F, Römheld V (2002) Boron in plant biology. Plant Biology 4: 205-223.
• Cartwright B, Tiller KG, Zarcinas BA, Spouncer LR (1983) The chemical assessment of the boron status of soils. Aust. J. Soil Res. 21: 321–232.
• Cheng CH, Rerkasem B (1993) Effect of boron on pollen viability in wheat. Plant and Soil 155/156: 313-315.
• Çıkılı Y, Yalçın SR (2012) Yapraktan uygulanan borun buğdayın verimi, bazı verim unsurları ve tanede B, Zn ve Ca kapsamına etkisi. HR. Ü. Z. F. Dergisi 16(1): 17-24.
• Eaton FM (1944) Deficency, Toxicity and accumulation of borron in plants. J. Agric. Res. 69: 237-277.
• Evliya H (1964) Kültür Bitkilerinin Beslenmesi. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayınları Sayı: 10.
• Eyuboglu F, Kurucu N, Gucdemir I, Talas S (2002) Boron status of Central Anatolian soils. Int. Conference on Sustainable Land Use and Management. Canakkale, Turkey.
• Eyüpoğlu F, Güçdemir İH, Kurucu N, Talas S (2000) Orta Anadolu topraklarının bitkiye yarayışlı bor bakımından genel durumu. Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Yayını, Ankara s. 1-47.
• Furlani AMC, Carvalho CP, Freitas JG de, Verdial MF (2003) Wheat cultivar tolerance to boron deficiency and toxicity in nutrient solution. Scientia Agricola 60(2): 359-370.
• Gezgin S, Dursun N, Hamurcu M, Harmankaya M, Önder M, Sade B, Topal A, Soylu S, Akgün N, Yorgancılar M, Ceyhan E, Çiftçi N, Acar B, Gültekin İ, Işık Y, Şeker C, Babaoğlu M (2002) Determination of B contents of soils in Central Anatolian cultivated lands and its relations between soil and water characteristics. In: Goldbach HE, Rerkasem B, Wimmer MA, Brown PH, Thellier, M, Bell RW, editors. Boron in Plant and Animal Nutrition. New York, NY, USA: Kluwer Academic Publishers, pp. 391–400.
• Goldberg S (1997) Reaction of boron with soils. “Alınmıştır: Plant and Soil. Proceedings. (ed) Bell, R.W. and Rerkasem, B. Kluwer Academic Publishers, Dordrecth, the Netherlands”. pp. 193: 35-48.
• Gupta UC (1993) Introduction. In: Boron and Its Role in Crop Production. Ed. U.C Gupta. P 1. CRC Press. Boca Raton, FL, USA.
• Gupta UC, Jame YW, Campbell CA, Leyshon AJ, Micholaichuk W (1985) Boron toxicity and deficiency, a review. Can. J. of Soil Sci. 65: 381-409.
• Güneş A, Alpaslan M, İnal A, Adak MS, Eraslan F, Çiçek N (2003) Effects of boron fertilization on the yield and some yield components of bread and durum wheat. Turk J. Agric. For. 27: 329-335.
• Jackson ML (1967) Soil Chemical Analysis. Prentice Hall of India Private Limited, New Delhi.
• Kacar B (1972) Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri: 2. Bitki Analizler, Ankara Üniv. Ziraat Fakültesi Yayınları: 453, Uygulama Klavuzu: 155.
• Kacar B, İnal A (2008) Bitki Analizleri. Nobel Yayınları, Yayın No: 1241, Fen Bilimleri, 892. Nobel Yayın Dağıtım Ltd. Şti. Ankara, s. 892.
• Kellog W (1952) Our Garden Soil. The Macmillan Company, New York.
• Keren R, Bingham FT (1985) Boron in water, soils and plants. Adv. Soil Sci. 1: 230-276.
• Kızılgöz İ, Özberk İ (2005) Sulanan koşullarda makarnalık ve ekmeklik buğdayın borla beslenme durumunun belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 9-3.
• Laila EAN, Adel EAA (2002) Effect of boron deficiency on some physiological and biochemical aspects during the developmental stages of wheat (Triticum aestivum L.) plant. Online Journal of Biological Sciences 2(7): 470-476.
• Marschner H (1995) Mineral Nutrition of Higher Plants. Academic Press, Second Edition, pp. 379-396.
• Marschner H (1976) Mineral metabolism, short and long distance transport. Fortschr. Botany 38: 71-80.
• Michael G, Wilberg E, Kouhsiahai-Tork K (1969) Boron deficiency ınduced by high air humidity. Z. Pflanz. Bodenkunde 122: 1-3.
• Miller SS (1998) Begin Orchard Nutrition Program: Determi¬ning Nutritional Status for Apple and Peach. USD-ARS, Appalachian Fruit Research Station Kearneysville, West Virgin 25430 USA.
• Nelson DW, Sommers LE (1982) Total carbon, organic carbon, organic matter. In: AL Madison (Ed.), Methods of Soil Analysis Part 2. Chemical and Microbiological Properties Second Edition. Wisconsin, USA, American Society of Agronomy Inc., pp. 539-579.
• Pant J, Rerkasem B, Noppakoonwong R (1998) Effect of water stress on the boron response of wheat genotypes under low boron field conditions. Plant and Soil 202: 193-200.
• Pate JS (1975) Exchanges of solutes between phloem and xsylem and circulation in the whole plant. “Alınmıştır: Encyclopedia of Plant Physiology, New series. Vol.1, Transport of plants. I. Phloem transport. (ed) Zimmermann, M.H. and Miburn, J.A., Springer-Verlag, New York”. pp. 451-473.
• Rerkasem B, Jamjod S (1989) Correcting boron deficiency induced ear sterility in wheat and barley. Thai J. Soils Fert. 11: 200-209.
• Reuter DJ, Robinson JB (1997) Plant Analysis, an Interpretation Manual, 2nd Edition, CSIRO Publishing, Collingwood, pp. 252.
• Shelp BJ, Shattuck VI, McLellan D, Liu L (1992) Boron nutrition and composition of glucosinolates and soluble nitrogen compounds in two broccoli (Brassica oleracea var. Italica) cultivars. Can. Plant Sci. 72: 889-899.
• Shorrocks VM (1997) The occurrence and correction of boron deficiency. Plant and Soil 193: 121–148.
• Sillanpaa M (1990) Micronutrient Assessment at the Country Level: An İnternational Study. FAO Soils Bulletin No. 63, FAO, Rome, Italy. Subedi KD, Budhathoki CB, Subedi M (1997) Variation in sterility among wheat (Triticum aestivum L.) genotypes in response to boron deficiency in Nepal. Euphytica 95: 21-26.
• Taban S, Erdal İ (2000) Bor uygulamasının değisik buğday çeşitlerinde gelişme ve toprak üstü aksamda bor dağılımı üzerine etkisi, Turkish Journal of Agriculture and Forestry 24: 255-262.
• TÜİK (2018) Türkiye İstatistik Kurumu. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001. Erişim 21 Nisan 2019.
• US Soil Survey Staff (1951) Soil Survey Manual. U.S. Department Agriculture Handbook. No.18. U.S Government Printing Office Washington.