Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Okul Tükenmişliği: Okula Bağlanma, Sosyal Destek ve Öz Yeterliliğin Yordayıcı Rolü

Yıl 2017, Cilt: 13 Sayı: 3, 1249 - 1270, 29.12.2017
https://doi.org/10.17860/mersinefd.297590

Öz

Bu
araştırmada ortaokul öğrencilerinin öz-yeterlik algısı, okula bağlanma, arkadaş
desteği, akademik başarı, sınıf düzeyi, dershaneye gitme durumu ve ailelerin
gelir düzeylerine göre bulundukları bölgedeki okulun okul tükenmişliğini ne
derece yordadığının incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma verileri ortaokul 6, 7
ve 8. sınıfa devam etmekte olan 438 (240 kız, 198 erkek) öğrenciden
toplanmıştır. Araştırmada İlköğretim 6-8. Sınıf Öğrencileri İçin Okul
Tükenmişliği Ölçeği, Çocuk ve Ergenler İçin Okula Bağlanma Ölçe
ği, Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, Genel Öz-yeterlik Ölçeği ve Kişisel
Bilgi Formu kullanılmıştır. Yordayıcı değişken olarak araştırmaya dâhil edilen
değişkenlerin, okul tükenmişliğini yordama gücünü belirlemek amacıyla Aşamalı
Çoklu Regresyon analiz yöntemi kullanılmıştır. Regresyon analizi sonucunda
öğretmene bağlanma ve sınıf düzeyi değişkenlerinin toplam okul tükenmişliği
puanlarını ve okul tükenmişlik ölçeğinin her bir alt boyutunu anlamlı düzeyde
yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bunlara ek olarak araştırmada yer alan
öz-yeterlilik, dershaneye gidip gitmeme durumu, okula bağlanma ve ailelerin
gelir düzeylerine göre bulundukları bölgedeki okul değişkenlerinin de okul
tükenmişliği ölçeğinin farklı alt boyutlarını anlamlı düzeyde yordadığı
bulgularına ulaşılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular mevcut alan yazın
dikkate alınarak tartışılmış ve önerilerde bulunulmuştur. 

Kaynakça

  • Adhiambo, W. M., Odwar, A. J., & Mildred, A. A. (2011). The relationship among school adjustment, gender and academic achievement amongst secondary school students in kisumu district Kenya. Journal of Emerging Trends in Educational Research and Policy Studies (JETERAPS), 2(6), 493-497
  • Anderman, E. M. (2002). School effects on psychological outcomes during adolescence. Journal of Educational Psychology, 94, 795–809.
  • Aypay, A. (2011). Elementary school student burnout scale for grades 6-8: A study of validity and reliability. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 520-527.
  • Aypay, A., & Eryılmaz, A. (2011). Relationships of high school sdutent’ subjective well-being and school burnout. International Online Journal of Educational Sciences, 3(1), 181-199.
  • Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
  • Bandura, A. (1994). Self-efficacy. In V. S. Ramachaudran (Ed.), Encyclopedia of human behavior (Vol. 4, pp. 71-81). New York: Academic Press.
  • Bask, M., & Salmela-Aro, K. (2013). Burned out to drop out: Exploring the relationship between school burnout and school dropout. European Journal of Psychology of Education, 28, 511–528. doi:10.1007/s10212-012-0126-5
  • Baumeister, R. F., & Leary, M. R. (1995). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as afundamental human motivation. Psychological Bulletin, 117, 497–529.
  • Bergin, C., & Bergin, D. (2009). Attachment in the classroom. Education Psychology Review, 21, 141–170.
  • Brackett, M. A., Reyes, M. R., Rivers, S. E., Elbertson, N. A., & Salovey, P. (2011). Clasroom emotional climate, tacher affiliation, and student conduct. Journal of Clasroom Interaction, 46(1), 27-36.
  • Breso´, E., Schaufeli, W. B., & Salanova, M. (2011). Can a self-efficacy-based intervention decrease burnout, increase engagement, and enhance performance? A quasi-experimental study. High Educ, 61, 339–355.
  • Bresó, E., Salanova, M., & Schaufeli, W. B. (2007). In search of the “third dimension” of burnout: Efficacy or inefficacy? Applied Psychology: An Internatıonal Review, 56 (3), 460– 478. doi: 10.1111/j.1464-0597.2007.00290.x
  • Byrne, D. G., Davenport, S. C., & Mazanov, J. (2007). Profiles of adolescent stress: The development of the adolescent stress questionnaire (ASQ). Journal of Adolescence, 30, 393-416.
  • Caprara, G. V., Vecchione, M., Alessandri, G., Gerbino, M., & Barbaranelli, C. (2011). The contribution of personality traits and self-efficacy beliefs to academic achievement: A longitudinal study. British Journal of Educational Psychology, 81, 78–96.
  • Catalano, R. F., Haggerty, K. P., Oesterle, S., Fleming, C. B., & Hawkins, J. D. (2004). The importance of bonding to school for healthy development: Findings from the social development research group. Journal of School Health, 74 (7), 252-261.
  • Cherniss, C. (1993). The role of professional self-efficacy in the etiology and amelioration of burnout. In W. B. Schaufeli, C. Maslach, & T. Marek (Eds.), Professional burnout: Recent developments in theory and research (pp. 135–149). Washington, DC: Taylor & Francis
  • Conger, R. D., & Donnellan, M. B. (2007). An interactionist perspective on the socioeconomic context of human development. Annual Review Psychology, 58, 175–199.
  • Eisengberg, M. E., Neumark-Sztainer, D., & Perry, C. L. (2003). Peer harassment, school connetedness, and achademic achievement. Journal of School Health, 73(8), 311-316.
  • Gürbüz, S., ve Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri felsefe-yöntem-analiz, Seçkin Yayınları: Ankara.
  • Hallinan, M. T. (2008). Teacher influence on students’attachment to school. Sociology of Education, 81, 271–283.
  • Hamre, B., & Pianta, R. (2001). Early teacher–child relationships and the trajectory of children’s school outcomes through eighth grade. Child Development, 72, 625–638.
  • Hill, L. G., & Werner, N. E. (2006). Affiliative motivation, school attachment, and aggression in school. Psychology in the Schools,43(2), 231-246.
  • Hyman, I., Cohen, I., & Mahon, M. (2003). Student alienation syndrome: A paradigm for understanding the relation between school trauma and school violence. In S. R. Jimerson (Eds.), The California School Psychologist (8. Ed.) (p. 73-86). California Association of School Psychologists.
  • Hyman, I. A., & Perone, D. C. (1998). The other side of school violence: Educator policies and practices that may contributet to student misbehavior. Journal of School Psychology, 36(1), 7-27.
  • Jimerson, S., Campos, E., & Greif, J. (2003). Toward an understanding of definitions and measures of schoolengagement and related terms. California School Psychologist, 8, 7-27.
  • Johnson, M. K., Crosnoe, R., & Elder, G. H. Jr. (2001). Students' attachment and academic engagement: The role of race and ethnicity. Sociology of Education, 74 (4), 318-340.
  • Juvonen, J., Nishina, A., & Graham, S. (2000). Peer harassment, psychological adjustment, and school functioning inearly adolescence. Journal of Educational Psychology, 92(2), 349-359.
  • Kasen, S., Johnson, J., & Cohen, P. (1990). The impact of school emotional climate on student psychopathology. Journal of Abnormal Child Psychology, 18,165–177.
  • Kiuru, N., Aunola, K., Nurmi, J. E., Leskinen, E., & Salmela-Aro, K. (2008). Peer group ınfluence and selection in adolescents’ school burnout: A longitudinal study. Merrill-Palmer Quarterly, 54(1), 23–55.
  • Kumar, S. (2015). Brain games and barin training for burnout stundets at secndary school level. International Journal of Multidisciplinary Research and Modern Education (IJMRME), 1(1), 2454-6119.
  • Leech, N., Barrett K., & Morgan, G. (2005). SPSS for intermediate statistics. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates.
  • Lehr, C. A. (1999). At-risk students attending highschools: Factors that differentiate between persisters and dropouts. Unpublished doctorate thesis, University of Minnesota.
  • Li, Y., & Lerner, R. M. (2011). Trajectories of school engagement during adolescence: Implications for grades, depression, delinquency, and substance use. Developmental Psychology, 47, 223–247.
  • Luo, Y., Wang, Z., Zhang, H. et al. (2016). The influence of family socio-economic status on learning burnout in adolescents: Mediating and moderating effects. Journal of Child and Family Studies, 25(7), 2111-2119. doi:10.1007/s10826-016-0400-2
  • Maddox, S., & Prinz, R. (2003). School bonding in children and adolescents: Conceptualization, assessment, and associated variables. Clinical Child and Family Psychology Review, 6(1), 31–49.
  • Maslach, C., Schaufeli, W.B., & Leiter, M. P. (2001). Job burnout. Annual Review of Psychology, 52, 397–422.
  • Nelson, R., & DeBacker, T. (2008). Achievement motivation in adolescents: The role of peer climate and best friends. Journal of Experimental Education, 76(2), 170–189.
  • Özdemir, Y. (2005). Ortaokul öğrencilerinde okul tükenmişliği: Ödev, okula bağlılık ve akademik motivasyonun rolü. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 27-35
  • Öztan, S. (2014). Ortaokul 6. 7. 8. sınıf öğrencilerinin okul tükenmişliklerinin yaşam doyumları ve benlik kurgusu algıları açısından incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Arel Üniversitesi, İstanbul.
  • Pallant, J. (2007). SPSS survival manual: A step by step guide to data analysis using SPSS for Windows (3rd ed.). Berkshire: Open University Press.
  • Pilkauskaite-Valickiene, R., Zukauskiene, R., & Raiziene, S. (2011). The role of attachment to school and open classroom climate for discussion on adolescents’ school-related burnout. Procedia Social and Behavioral Sciences, 15, 637–641.
  • Roeser, R., & Eccles, J. (1998). Adolescents’ perceptions of middle school: Relation to longitudinal changes in academic and psychological adjustment. Journal of Research on Adolescence, 8(1), 123–158.
  • Rudasill, K., Gallagher, K., & White, J. (2010). Temperamental attention and activity, classroom emotional support, and academic achievement in third grade. Journal of School Psycholoy, 48, 113-134.
  • Ryan, A. M. (2001). The peer group as a context for the development of young adolescent motivation and achievement. Child Development, 72, 1135–1150.
  • Salmela-Aro, K., Kiuru, N., Leskinen, E., & Nurmi, J. E. (2009). School burnout inventory: Reliability and validity. European Journal of Psychological Assessment, 25, 48-57.
  • Salmela-Aro, K., Kiuru, N., & Nurmi, J. E. (2008). The role of educational track in adolescents’ school burnout: A longitudinal study. British Journal of Educational Psychology, 78, 663–689.
  • Salmela-Aro, K. Read, S. Minkkinen, J. Kinnunen, J., & Rimpela, A. (2017). Immigrant status, gender, and school burnout in Finnish lower secondary school students: A longitudinal study. International Journal of Behavioral Development, 1-12. DOI: 10.1177/0165025417690264.
  • Salmela-Aro, K., Savolainen, H., & Holopainen, L. (2009). Depressive symptoms and school burnout during adolescence: Evidence from two cross-lagged longitudinal studies. Journal of Youth and Adolescence, 38, 1316–1327. doi:10.1007/s10964-008-9334-3
  • Salmela-Aro, K., & Upadyaya, K. (2012). The schoolwork engagement inventory: Energy, dedication and absorption (EDA). European Journal of Psychological Assessment, 28, 60-67. Doi: 10.1027/1015-5759/a000091.
  • Savi, F. (2011). Çocuk ve ergenler için okula bağlanma ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlköğretim Online, 10(1), 80-90.
  • Schaufeli, W. B., & Taris, T. W. (2005). The conceptualization and measurement of burnout: Common ground and worlds apart. Work & Stress, 19, 256–262.
  • Schaufeli, W. B., Martinez, I., Pinto, A.M., Salanova, M., & Bakker, A. (2002). Burnout and engagement in university students: A crossnational study. Journal of Cross-Cultural Psychology, 33, 464–481.
  • Seçer, İ., ve Gençdoğan, B. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinde okul tükenmişliğinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Journal of Education, 1 (2), 1-13.
  • Sever, M., ve Aypay, A. (2011). Ortaöğretim öğrencilerinde okul tükenmişliğinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. XI. Ulusal Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Kongresi Bildiri Kitapçığı.
  • Sidelinger, R. J., & Booth-Butterfield, M. (2010). Co-constructing student involvement: An examination of teacher confirmation and student-to-student connectedness in the college classroom. Communication Education, 59(2), 165-184.
  • Smith, P. K., & Sharp, S. (1994). School bullying: Insights and perspectives. Newyork: Routledge.
  • Tuominen, Soini, H., & Salmela-Aro, K. (2014). Schoolwork engagement and burnout among Finnish high school students and young adults: profiles, progressions, and educational outcomes. Developmental psychology, 50(3), 649-662. doi: 10.1037/a0033898.
  • Vardarlı, G. (2005). İlköğretim II. kademe öğrencilerinin genel öz yeterlilik düzeylerinin yordanması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi, İzmir.
  • Verkuyen, M., & Thijs, J. (2002). School satisfaction of elementary school children: The role of perfor-mance, peer relations, ethnicity and gender. Social Indicators Research, 59(2), 203–228.
  • Wei, H. S., & Chen, J. K. (2010). School attachment among taiwanese adolescents: The roles of ındividual characteristics, peer relationships, and teacher well-being. Soc Indic Res, 95, 421–436. doi 10.1007/s11205-009-9529-3
  • Wentzel, K. R., Barry, C., & Caldwell, K. A. (2004). Friendships in middle school: Influences on motivation and school adjustment. Journal of Educational Psychology, 96, 195–203.
  • Wessler, S. L., & Preble, W. (2003). The respectful school: How educator and students can conquer hate and haressment. Virginia, USA: Association for Supervision & Curriculum Development.
  • Yang, H. J., & Farn, C. K. (2005). An investigation the factors affecting MIS student burnout in technical-vocational college. Computers in Human Behavior, 21, 917-932.
  • Yıldırım, İ. (2006). Akademik başarının yordayıcısı olarak gündelik sıkıntılar ve sosyal destek. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 258-267.
  • Yıldırım, İ. (2004). Algılanan sosyal destek ölçeğinin revizyonu. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 17, 221-236.
  • Yıldırım, İ. (2000). Akademik başarının yordayıcısı olarak sınav kaygısı ve sosyal destek. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 167-176.
Toplam 66 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Konular Eğitim Üzerine Çalışmalar
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Birsen Şahan

Baki Duy

Yayımlanma Tarihi 29 Aralık 2017
Yayımlandığı Sayı Yıl 2017 Cilt: 13 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA Şahan, B., & Duy, B. (2017). Okul Tükenmişliği: Okula Bağlanma, Sosyal Destek ve Öz Yeterliliğin Yordayıcı Rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 1249-1270. https://doi.org/10.17860/mersinefd.297590

Makaleler dergide yayınlandıktan sonra yayım hakları dergiye ait olur.
Dergide yayınlanan tüm makaleler, diğerleri tarafından paylaşılmasına olanak veren Creative Commons Alıntı-Gayri Ticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası (CC BY-NC-ND 4.0) lisansı altında lisanslanır.