Yapısal Güçlendirme ile Örgütsel Sinizm Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 14 Sayı: 1, 169 - 185, 20.04.2018

Gökhan Özaslan

https://doi.org/10.17860/mersinefd.332499

Cited By: 4

Öz

Bu
araştırmanın amacı, öğretmenlerin görev yaptıkları okullarda algıladıkları
yapısal güçlendirme düzeyi ile ifade ettikleri sinizm düzeyleri arasındaki ilişkiyi
incelemektir. Araştırma Konya il merkezindeki ilkokul ve ortaokullarda görev
yapmakta olan 201 öğretmenden oluşan bir çalışma grubundan elde edilen
verilerle gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aşamasında Laschinger, Finegan,
Shamian ve Wilk (2001) tarafından geliştirilen Çalışma Etkililiği Koşulları
Anketi-II ile Brandes, Dharwadkar ve Dean (1999) tarafından geliştirilen Örgütsel
Sinizm Ölçeğinin Türkçe uyarlamaları kullanılmıştır. Pearson momentler çarpımı
korelasyon katsayısı hesaplanarak elde edilen bulgular, katılımcıların görev
yaptıkları okullardaki yapısal güçlendirme düzeyine ilişkin algılarının alt
boyutlarının tamamı ile örgütsel sinizmlerinin alt boyutlarının tamamı arasında
anlamlı, negatif yönde, düşük veya orta düzeyde ilişkiler olduğunu
göstermiştir. Çoklu doğrusal regresyon analizi sonucunda elde edilen bulgular
ise öğretmenlerin görev yaptıkları okulların yapısal güçlendirmesine ilişkin
algılarının onların bilişsel, duyuşsal ve davranışsal sinizmlerindeki varyansı
açıkladığını göstermiştir. Anlamlı yordayıcılara bakıldığında, sinizmin
bilişsel ve davranışsal alt boyutlarının okulların yapısal güçlendirme düzeyine
ilişkin öğretmen algısının bilgi ve destek alt boyutları tarafından, öğretmenlerin
örgütsel sinizminin duyuşsal alt boyutunun ise okulların yapısal güçlendirme
düzeyine ilişkin öğretmen algısının bilgi alt boyutu tarafından anlamlı bir
şekilde yordandığı görülmüştür. Ulaşılan bulgulara dayalı olarak uygulamaya
yönelik iki öneri geliştirilmiştir: (1) Milli Eğitim Bakanlığı ve özel
okulların yöneticileri, öğretmenleri görev yaptıkları okulların mevcut durumu
ile üst yönetimin değerleri ve amaçlarına ilişkin bilgilendirecek etkili
bilgilendirme mekanizmaları kurmalıdırlar. (2) Okul yöneticileri lisansüstü ve
hizmet içi eğitimlerinde okul içerisinde destekleyici etkileşimin önemine
ilişkin bilgilendirilmelidirler. 

Anahtar Kelimeler

öğretmenler, güçlendirme, sinisizm, okullar

Kaynakça

• Akın, U. (2015). The relationship between organizational cynicism and trust in schools: A research on teachers. Education and Science, 40(181), 175-189.
• Andersson, L. M. (1996). Employee cynicism: An examination using a contract violation framework. Human Relations, 49(11), 1395-1418.
• Andersson, L. M., & Bateman, T. S. (1997). Cynicism in the workplace: Some causes and effects. Journal of Organizational Behavior, 18, 449-469.
• Argon, T., ve Ekinci, S. (2016). İlk ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel özdeşleşme ve örgütsel sinizm düzeylerine ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 1-19.
• Ayık, A., Şayir, G., ve Bilici, A. (2016). Öğretmenlerin algılarına göre örgütsel sinizmin örgütsel özdeşleşme üzerindeki yordayıcı etkisinin incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 6(2), 233-254.
• Bal Taştan S. (2014). Örgüt iklimi ile örgütsel adanmışlık arasındaki ilişkide psikolojik güçlendirme algısının ara değişken olarak incelenmesi ve psikososyal kaynakların rolü: Kamu kesim çalışanları üzerine bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi 6(1), 91-106.
• Balkar, B. (2015). Defining an empowering school culture (ESC): Teacher perceptions. Issues in Educational Research, 25(3), 205-224.
• Blase, J., & Blase, J. (1997). The micropolitical orientation of facilitative school principals and its effects on teachers’ sense of empowerment. Journal of Educational Administration, 35(2), 138-164.
• Chiaburu, D. S., Peng, A. C., Oh, I. S., Banks, G. C., & Lomeli, L. C. (2013). Antecedents and consequences of employee organizational cynicism: A meta-analysis. Journal of Vocational Behavior, 83(2), 181-197.
• Conger, J. A., & Kanungo, R. N. (1988). The empowerment process: Integrating theory and practice. Academy of Management Review, 13(3), 471-482.
• Çöl, G., ve Ardıç, K. (2008). Sosyal yapısal özelliklerin örgüte bağlılık üzerine etkileri. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2), 157-174.
• Dean, J. W., Brandes, P., & Dharwadkar, R. (1998). Organizational cynicism. Academy of Management review, 23(2), 341-352.
• Dee J. R., Henkin A.B., & Duemer L., (2003). Structural antecedents and psychological correlates of teacher empowerment. Journal of Educational Administration, 41(3), 257 -277.
• Demirtaş, Z., Özdemir, T. Y. ve Küçük, Ö. (2016). Okulların bürokratik yapısı, örgütsel sessizlik ve örgütsel sinizm arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 22(2), 193-216.
• Doğan, S., ve Uğurlu, C. T. (2014). Okul yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34(3), 489-516.
• Edwards, J. L., Green, K. E., & Lyons, C. A. (2002). Personal empowerment, efficacy, and environmental characteristics. Journal of Educational Administration, 40(1), 67-86.
• Erdem H., Gökmen Y., ve Türen U. (2016). Psikolojik güçlendirme boyutlarının iş performansı üzerine etkisinde örgütsel bağlılığın aracılık rolü: Görgül bir araştırma. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2), 161-176.
• Fook, C. Y., Brinten, L., Sidhu, G. K., & Fooi, F. S. (2011). Relationships between psychological empowerment with work motivation and withdrawal intention among secondary school principals in Malaysia. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 15, 2907-2911.
• Ghani, N. A. A., Hussin, T. A. B. S. R., & Jusoff, K. (2009). The impact of psychological empowerment on lecturers' innovative behaviour in Malaysian private higher education institutions. Canadian Social Science, 5(4), 54-62.
• Gün, F. (2015). Öğretim elemanlarının algılarına göre örgütsel sinizm ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Husband, R.E. & Short, P.M. (1994). Middle school interdisciplinary teams: An avenue to greater teacher empowerment. (ERIC Document Reproduction Service No. ED372 043).
• İşcan, Ö.F., ve Çakır S. (2016). Mentorluk ve psikolojik güçlendirmenin öz yeterlilik algısına etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi , 21(1), 1-15.
• Kalağan, G. (2009). Araştırma görevlilerinin örgütsel destek algıları ile örgütsel sinisizm tutumları arasındaki ilişki. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Kalağan, G., ve Güzeller, C. O. (2010). Öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeylerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(27), 83-97. Kahveci, G., ve Demirtaş, Z. (2015). İlkokul, ortaokul ve lise öğretmenlerinin örgütsel sinisizm algılarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(52), 69-85.
• Kasalak, G., ve Aksu, M. (2014). Araştırma görevlilerinin algıladıkları örgütsel desteğin örgütsel sinizm ile ilişkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(1), 115-133.
• Korkmaz, M., ve Demirçelik, E. (2015). Ortaokul öğretmenlerinin algılarına göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile örgütsel sinizm arasındaki ilişki. 10. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi. Gaziantep, Türkiye. 7-9 Mayıs 2015, ss.28-30.
• Korkmaz M., Okçu V., ve Uçar L. (2015). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin örgütsel sinizm düzeyleri ile iş doyumları arasındaki ilişki (Siirt ili örneği). 10. Ulusal Eğitim Yönetimi Kongresi. Gaziantep, Türkiye.7-9 Mayıs 2015, ss.415-416.
• Korkut, A., ve Aslan M. (2016). Türkiye’deki ortaokullarda görev yapmakta olan öğretmenlerin örgütsel sinizm düzeyleri, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 91-112.
• Laschinger, H. K. S., Finegan, J., Shamian, J., & Wilk, P. (2001). Impact of structural and psychological empowerment on job strain in nursing work settings: Expanding Kanter’s model. Journal of Nursing Administration, 31(5), 260-272.
• Laschinger, H.K..S., Finegan, J.E., Shamian, J. & Wilk, P. (2004). A longitudinal analysis of the impact of workplace empowerment on work satisfaction. Journal of Organizational Behaviors, 25(4), 527-545.
• Lee, A. N., & Nie, Y. (2013). Development and validation of the school leader empowering behaviours (SLEB) scale. The Asia-Pacific Education Researcher, 22(4), 485-495.
• Mete, Y. A., ve Serin, H. (2015). Okul yöneticilerinin babacan liderlik davranışı ile öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık ve örgütsel sinizm davranışları arasındaki ilişki. Hasan Âli Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 147-159.
• Moye, M. J., Henkin, A. B., & Egley, R. J. (2005). Teacher-principal relationships, Journal of Educational Administration, 43(3), 260-277.
• Nartgün, S. S., ve Kartal, V. (2013). Öğretmenlerin örgütsel sinizm ve örgütsel sessizlik hakkındaki görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 47-67.
• O'Brien, J. L. (2010). Structural empowerment, psychological empowerment and burnout in registered staff nurses working in outpatient dialysis centers. Unpublished Doctoral dissertation. Rutgers University-Graduate School-Newark.
• Okçu V., Şahin, H. M., ve Şahin, E. (2015). Beden eğitimi ve spor öğretmenlerinin örgütsel sinizme ilişkin algılarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkisi. International Journal of Science Culture and Sport, 3(4), 298-313.
• Özgan, H., Külekçi, E., ve Özkan, M. (2012). Öğretim elemanlarının örgütsel sinizm ile örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. International Online Journal of Educational Sciences, 4(1), 196¬-205.
• Polat, M., Meydan, C. H., ve Tokmak, İ. (2010). Personel güçlendirme, örgütsel özdeşleşme ve örgütsel sinizm ilişkisi üzerine bir araştırma. KHO Bilim Dergisi, 20(2), 1-22.
• Reitzug, U. C. (1994). A case study of empowering principal behavior. American Educational Research Journal, 31(2), 283-307.
• Sağır, T., ve Oğuz, E. (2012). Öğretmenlere yönelik örgütsel sinizm ölçeğinin geliştirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(2), 1094-1106.
• Sağnak, M., Kuruöz, M., Polat, B., & Soylu, A. (2015). Transformational leadership and innovative climate: An examination of the mediating effect of psychological empowerment. Eurasian Journal of Educational Research.15( 60), 149-162.
• Seibert, S. E., Wang, G., & Courtright, S. H. (2011). Antecedents and consequences of psychological and team empowerment in organizations: A meta-analytic review. Journal of Applied Psychology, 96(5), 981-1003.
• Shapira-Lishchinsky, O., & Tsemach, S. (2014). Psychological empowerment as a mediator between teachers’ perceptions of authentic leadership and their withdrawal and citizenship behaviors. Educational Administration Quarterly, 50(4), 675-712.
• Siu, H.M., Laschinger, H.K.S., & Vingilis, E. (2005). The effect of problem-based learning on nursing students’ perceptions of empowerment. Journal of Nursing Education, 44(10), 59-470.
• Spreitzer, G. M. (1995). Psychological empowerment in the workplace: Dimensions, measurement, and validation. Academy of Management Journal, 38(5), 1442-1465.
• Spreitzer, G. M. (1996). Social structural characteristics of psychological empowerment. Academy of Management Journal, 39(2), 483-504.
• Spreitzer, G. M. (2007). Taking stock: A review of more than twenty years of research on empowerment at work. Retrieved from https://www.researchgate.net/profile/Gretchen _Spreitzer/publication/228624556
• Sürgevil O., Tolay E., ve Topoyan M. (2013). Yapısal güçlendirme ve psikolojik güçlendirme ölçeklerinin geçerlilik ve güvenilirlik analizleri. Journal of Yaşar University, 8(31), 5371-5391.
• Sweetland, S. R., & Hoy, W. K. (2000). School characteristics and educational outcomes: Toward an organizational model of student achievement in middle schools. Educational Administration Quarterly, 36(5), 703-729.
• Thomas, K. W., & Velthouse, B. A. (1990). Cognitive elements of empowerment: An “interpretive” model of intrinsic task motivation. Academy of Management Review, 15(4), 666-681.
• Uzun, T., ve Ayık, A. (2016). Okul müdürlerinin iletişim becerileri ile öğretmenlerin genel ve örgütsel sinizm tutumları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 672-688.
• Wallach, V. A., & Mueller, C. W. (2006). Job characteristics and organizational predictors of psychological empowerment among paraprofessionals within human service organizations: An exploratory study. Administration in Social Work, 30(1), 95-115.
• Yıldız, K. (2013). Örgütsel bağlılık ile örgütsel sinizm ve örgütsel muhalefet arasındaki ilişki. Turkish Studies, 8(6), 853-879.
• Yorulmaz, A., ve Çelik, S. (2016). İlkokul öğretmenlerinin örgütsel bağlılık, örgütsel sinizm ve örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 6(1), 161-193.