Okul Öncesi Öğretmenlerinin Çocuk İstismarı ve İhmaline Yönelik Algıları

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 1, 104 - 132, 11.04.2020

Yeliz Erdoğan , Durmuş Aslan

https://doi.org/10.17860/mersinefd.629158

Cited By: 7

Öz

Bu araştırma, okul öncesi öğretmenlerinin çocuk istismarı ve ihmalini nasıl algıladıklarını belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, Gaziantep il merkezinde görev yapan 36 okul öncesi öğretmeninden oluşan çalışma grubuyla gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, derinlemesine bir anlayışa sahip olmak amacıyla olgu bilim deseni tercih edilmiş ve nitel veri toplama araçlarından biri olan yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşme formu, okul öncesi öğretmenlerinin çocuk istismarı ve ihmalini nasıl algıladığını belirlemeye yönelik soruları içermektedir. Veriler, öğretmenlerle yapılan bireysel görüşmelerle elde edilmiştir. Elde edilen nitel verilerin analizinde içerik ve betimsel analiz kullanılmıştır. Araştırma sonucunda elde edilen bulgular doğrultusunda, okul öncesi öğretmenlerinin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik algıları, alan yazında istismar ve ihmal türleri olarak yer alan altı kategori altında incelenmiştir. Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk istismarı ve ihmali konusunda duyarlılık gösterdikleri ve bir takım bilgilere sahip oldukları fakat bu bilgilerin yetersiz olduğu görülmüştür. Ayrıca, öğretmenlerin, çocukların daha çok ev ortamında, bakımından sorumlu ve yakınındaki kişiler tarafından istismar ve ihmale uğradıklarını düşündükleri belirlenmiştir. Son olarak, katılımcıların istismarı ihmalden daha iyi tanımladıkları sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi öğretmeni, çocuk, istismar, ihmal

Kaynakça

• Akacan, B. (2012). Ortaöğretim okullarında görev yapan eğitimcilerin çocuk istismarına ilişkin görüşleri. Turkish International Journal of Special Education and Guidance and Counceling, 1(2), 37-53.
• Alkan, H. B. (2007). İlköğretim öğretmenlerinin istenmeyen davranışlarla baş etme yöntemleri ve okulda şiddet (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Niğde Üniversitesi, Niğde.
• Altınsu, B. (2004). Çocuklara bakım veren hemşirelerin çocuk istismar ve ihmalini tanımlayabilmeleri (Yayınlanmış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Aral, N. (1997). Fiziksel istismar ve çocuk. Ankara: Tekışık veb Ofset.
• Atauz, S. (1991). Kitle iletişim araçlarında çocuk istismarı ve ihmali. Çocukların Kötü Muameleden Korunması I. Ulusal Kongresi bildiri kitabı içinde (s.233-243). Ankara: Gözde Repro Ofset.
• Baginsky, M. (2003). Newly qualified teachers and child protection: A survey of their views, training and experiences. Child Abuse Review, 12, 119-127.
• Bayraktar, N. (1990). Defining subcategories of psychological maltreatment (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul.
• Benbenishty, R., Zeira, A., & Astor, R. A. (2002). Children’s reports of emotional physica and sexual maltreatment by educational staff in Israel. Child Abuse & Neglect, 26, 763-782.
• Beyazova, U., & Şahin, F. (2001). Çocuğun şiddetten korunma hakkı. Milli Eğitim Dergisi, 151, 90-94.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry and research design: Choosing among five traditions (second edition). London: Sage.
• Cüceloğlu, D. (1997). İçimizdeki çocuk. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Dinleyici, M., & Dağlı, F. (2016). Duygusal ihmal, istismar ve çocuk hekiminin rolü. Osmangazi Tıp Dergisi, 38(2), 18-27.
• Dönmez, B. E. (2009). Okul öncesi eğitim öğretmenleri ve velilerin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik görüşleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Erermiş, S. (2001). Çocuk ihmali nedir? İzmir Atatürk Hastanesi Tıp Dergisi, 39(2), 710.
• Erginer, F. (2007). Ankara ili ilköğretim okulu yöneticilerinin öğrencilerin aileleri tarafından istismarı ve ihmaline ilişkin görüşleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Erol, D. (2007). Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin çocuklardaki fiziksel istismar belirtilerine ilişkin farkındalıkları (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Gökler, R. (2006). Eğitimde çocuk istismarı ve ihmaline genel bir bakış. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3, 47-76.Gözütok, F. D. (1993). Okulda dayak. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Yayınları.
• Gries, L. T., Goh, D. S., & Cavanaugh, J. (1997). Factors associated with disclosure during child sexual abuse assessment. Child Sex Abuse, 5(3), 1–19.
• Herman, M., Brown, G., Verbiest, S., Carlson, P., Hooten, E., & Howell, E. (1999). Under ascertainment of child abuse mortality in the United States. Journal of the American Medical Association, 282(5), 463-467.
• Holt, M. K., Finkelhor, D., & Kantor, G. K. (2007). Multiple victimization experiences of urban elementary school students: Associations with psychosocial functioning and academic performance. Child Abuse & Neglect, 31(5), 503-515.
• Horwath, J. (2007). Child neglect: Identification and assessment. Basingstok: Palgrave Macmillan.
• Iwaniec, D. (2006). The emotionally abused and neglected child: Identification, assessment and intervention. New York: John Wiley & Sons.
• Johnson, B., & Christensen, L. (2008). Educational research: Quantitative, qualitative, and mixed approaches. Thousand Oaks, California: Sage Publishing.
• Johnson, C. (1996). Abuse and neglect of children. In W. E. Nelson, R. E. Behrman, R. M. Kliegman & A. M. Arvin (Eds.), Textbook of pediatrics (pp. 121-131). Philadelphia: WB Saunders Company.
• Johnson, R. B. (1997). Examining the validitiy structure of qualitative research. Education, 118(2), 282-292.
• Kara, B., Biçer, Ü., & Gökalp, A. S. (2004). Çocuk İstismarı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 47, 140-151.
• Karaman, Y. (1993). İlkokul öğretmenlerinin gözlemlerine göre çocukların aileleri tarafından istismarı ve ihmali (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Kaufman, K., Barber, M., Mosher, H., & Carter, M. (2002). Reconceptualizing child sexual abuse as a public health concern. In P. A. Schewe (Ed.), Preventing violence in relationships: Interventions across the life span (pp.27-54). Washington, D. C: American Psychological Association.
• Kefeli, H. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk istismarı ve ihmali davranışları ile kurum personelinin konuya ilişkin görüşleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Kenny, M. (2001). Child abuse reporting: Teachers’ perceived deterrents. Child Abuse and Neglect, 25, 81-92.
• Kenny, M. C., & McEachern, A. G. (2008). Reporting suspected child abuse: A pilot comparison of middle and high school counselors and principals. Journal of Child Sexual Abuse, 11(2), 59-75.
• Khoury-Kassabri, M. (2009). The relationship between staff maltreatment of students and bully- victim group membership. Child Abuse & Neglect, 33, 914-923.
• Kim, D., Kim, K., Park, Y., Zhang, L. D., & Lu, M. K. (2000). Children’s experience of violence in China and Korea: A transcultural study. Child Abuse & Neglect, 24(9),1163-1173.
• Kutchinsky, B. (1999). Çocuğun Cinsel İstismarı: Yaygınlık, Müdahale ve Önleme Genel Bir E. Bakış, İ. Konanç, İ. Gürkaynak, & A. Egemen (Editörler), Çocuk İstismarı ve İhmali (s. 163-175), Ankara: Çocuk İstismarını ve İhmalini Önleme Derneği Yayınları.
• Neuman, W. L. (2007). Toplumsal araştırma yöntemleri (Çev. S. Özge). İstanbul: Yayınodası.
• O’Toole, R., Webster, S., Lucal, B, & O’Toole, A. (1999). Teachers’ recognation and reporting of child abuse: A factorial survey. Child Abuse and Neglect, 23(11), 1083-1101.
• Öztürk, S. (2007). Çocuklarda duygusal istismar (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Polat, O. (2001). Cinsel istismar. Çocuk ve şiddet. İstanbul: Der Yayınları.
• Polat, O. (2005). Çocuk istismarı ve Türkiye’deki durumu. Klinik Çocuk Forumu, 1-11.
• Patton, M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (Çev. M. Bütün-S. B. Demir). Ankara: Pegem Akademi.
• Reece, R. M. (1997). Background considerations in child maltreatment. Child Maltreatment Mosby, 666-916.
• Runyan, D., Wattam, C., Ikeda, R., Hassan, F., & Ramiro, L. (2002). Child abuse and neglect by parents and other carevigers. In E. G. Krug, L. L. Dahlberg, J. A. Mercy, A. B. Zwi, & R. Lozano (Eds.), Word report on violence and health (pp.57-86). Geneva: World Health Organization.
• Sarıbaş, A. K. (2013). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk istismarına yönelik farkındalıklarının belirlenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• Saygılı, S. (2004). Çocuklarda davranış bozuklukları. İstanbul: Elit Yayınları.
• Schultz, R. (1990). Secret of adolescence: Incest and developmental fixations. Incest related syndromes of adult psychopathology. Washington, D.C: American Psychiatric Press.
• Siyez, D. M. (2003). Duygusal istismara maruz kalan ve kalmayan ergenlerin benlik algıları ile depresyon ve kaygı düzeylerinin karşılaştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Şahin, İ. (2017). Eğitim kurumlarında duygusal istismar ve yansımaları: Nitel bir çalışma (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.
• SHÇEK & UNICEF (2010). Türkiye’de çocuk istismarı ve aile içi şiddet araştırması. Özet Rapor. atud.org.tr/kutuphane/unisefrapor.pdf adresinden alınmıştır.
• Tarrier, N., & Calam, R. (2002). New developments in cognitive-behavioural case formulation. Epidemiological, systemic and social context: An integrative approach. Behavioural and Cognitive Psychotherapy, 30(3), 311-328.
• Theoklitou, D., Kabitsis, N., & Kabitsi, A. (2012). Physical and emotional abuse primary school children by teachers. Child Abuse & Neglect, 36, 64-70.
• Topbaş, M. (2004). İnsanlığın büyük bir ayıbı: Çocuk istismarı. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 3(4), 76-80.
• Toros, K., & Tiirik, R. (2016). Preschool teachers’ perceptions about and experience with child abuse and neglect. Early Childhood Education Journal, 44(1), 21-30.
• Tugay, D. (2008). Öğretmenlerin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik bilgi düzeyleri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Türkiye’de Çocuk İstismarı Raporu-2 (2018). Türkiye’de çocuk istismarı. http://imdat.org/wp-content/uploads/2018/04/RAPOR-ÇOCUK-İSTİSMARI-tam_v2_cleancopy.pdf adresinden alınmıştır.
• Walsh, K., & Farrell, A. (2008). Identifying and evaluating teachers’ knowledge in relation to child abuse and neglect: A qualitative study with Australian early childhood teachers. Teaching and Teacher Education, 24(3), 585-600.
• Wekerle, C., Miller A. L., Wolfe D. A., & Spindel B. C. (2006). Childhood Maltreatment. Boston: Hogrefe and Huber Publishers.
• WHO (2002). World report on violence and healt: Child abuse and neglect by parents and other caregivers. Geneva. http://whqlibdoc.who.int/publications/2006/9241594365_eng.pdf adresinden alınmıştır.
• Yaşar, Z. F., & Akduman, G. G. (2007). Child abuse-neglect and forensic odontology. TAF Prev Med Bull, 6, 389-394.
• Yıldırım, K. (2010). Nitel araştırmalarda niteliği arttırma. İlköğretim Online, 9(1), 79-92.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.