Factors Affecting Choice of Vocation Among Faculty of Education Students

Yıl 2020, Cilt: 16 Sayı: 3, 651 - 663, 06.12.2020

Gürcan Şeker , Burhan Çapri

https://doi.org/10.17860/mersinefd.746789

Cited By: 4

Öz

This study aimed to explore the factors affecting choice of vocation among students attending any of the higher education programs in faculty of education and their level of satisfaction with the program they were attending. The study group of the research was composed of 424 undergraduates who recently enrolled in different undergraduate programs at Niğde Ömer Halisdemir University, Faculty of Education. A questionnaire form was prepared by the researchers to collect research data, and the form involved questions about factors that affected undergraduates’ choice of their programs and a scale aiming to determine their satisfaction with their programs. Descriptive statistics were utilized for analyzing the data on the factors in participants’ choices, and whether factors in participants’ choices differed by gender was analyzed with chi-square test. Independent groups t-test and one-way variance analysis was performed for the significance of differences between the groups in the levels of satisfaction with programs. As indicated by the findings, the factors which had affected participants’ choices were interest in the vocation, the belief that it is suitable for one’s talent, suitability for gender, exam score, opportunity to find job after graduation, and family. A significant difference was only found between female and male students in the responses about the factor of suitability for gender. There were significant differences in participants’ levels of satisfaction with their undergraduate programs by gender and the program. Accordingly, female students’ levels of satisfaction were observed to be higher than the levels of male students whereas the students of Fine Arts Teaching Program had higher satisfaction levels than the students attending other programs.

Anahtar Kelimeler

Vocation, factors affecting the choice of vocation, Faculty of Education students

Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Meslek Seçiminde Etkili Olan Faktörler

Öz

Bu çalışmanın amacı, eğitim fakültesinde yer alan herhangi bir yükseköğretim programına yerleşen öğrencilerin meslek seçimlerinde etkili olan faktörler ve öğrenim gördükleri programdan memnuniyet düzeylerinin ortaya konulmasıdır. Araştırmanın çalışma grubunu Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Eğitim Fakültesinin farklı lisans programlarına yerleşen 424öğrenci oluşturmaktadır. Araştırmanın verilerinin toplanması amacıyla, araştırmacılar tarafından hazırlanan, öğrencilerin öğrenim gördükleri programı tercihlerinde etkili olan faktörlere ilişkin soruların ve öğrenim gördükleri programdan memnuniyetlerini belirten bir skalanın yer aldığı anket formu kullanılmıştır. Tercih faktörlerine ilişkin verilerin analizinde betimsel istatistiklerden yararlanılmış ve tercih faktörlerinde cinsiyete göre anlamlı farklılık olup olmadığı ki-kare testi ile analiz edilmiştir. Öğrenim görülen programdan memnuniyet düzeyinde gruplar arası farkların anlamlılığı için bağımsız gruplar t testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Araştırmadan elde edilen bulgular sonucunda tercihlerde etkili olan faktörlerin sırasıyla; mesleğe olan ilgi, yeteneğine uygun olduğu düşüncesi, cinsiyete uygunluk, sınav puanı, mezun olduktan sonra iş bulma imkanı ve aile faktörleri olduğu görülmektedir. Tercih faktörleri arasında sadece cinsiyete uygunluk faktörüne ilişkin yanıtlarda kız ve erkek öğrenciler arasında anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Öğrencilerin öğrenim gördükleri lisans programından memnuniyet düzeylerinde cinsiyet ve öğrenim gördükleri programa göre anlamlı bir farklılık olduğu görülmektedir. Buna göre kız öğrencilerin memnuniyet düzeyleri, erkek öğrencilere göre daha yüksektir; Güzel Sanatlar Eğitimi Programı öğrencilerinin memnuniyet düzeyleri diğer programlarda öğrenim gören öğrencilerden daha yüksektir.

Anahtar Kelimeler

Meslek, Meslek seçiminde etkili faktörler, Eğitim Fakültesi Öğrencileri

Kaynakça

• Akdaş, G. (2013). Sağlık meslek lisesi öğrencilerinin mesleki olgunluk düzeylerinin ve algıladıkları aile desteğinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum
• Aksu, H. H. (2016). Eğitim fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin bölümleri hakkındaki görüşleri: Giresun Üniversitesi örneği. Kastamonu Education Journal, 24(1), 299-316.
• Allen, J. ve Robbins, S. B. (2008). Prediction of college major persistence based on vocational interests, academic preparation, and first-year academic performance. Research in Higher Education, 49(1), 62-79.
• Atli, A. (2016). Lise Öğrencilerinin Meslek Tercihlerinin Yetenek, İlgi ve Mesleki Değerlerine Göre İncelenmesi. Journal of Kirsehir Education Faculty, 17(1), 555-573.
• Ayık, Y. Z., Özdemir, A. ve Yavuz, U. (2007). Lise türü ve mezuniyet başarısının kazanılan fakülte ile ilişkisinin veri madenciliği tekniği ile analizi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 10(2), 441-454.
• Berings, D. ve Adriaenssens, S. (2012). The role of business ethics, personality, work values and gender in vocational interests from adolescents. Journal of Business Ethics, 106(3), 325-335.
• Bozgeyikli, H., Derin, S. ve Toprak, E. (2016). Üniversite öğrencilerinin mesleki değer algıları. International Journal Contemporary Educational Studies, 2(1), 139-156
• Bölükbaş, N. (2018). Hemşirelik öğrencilerinin meslek seçimi ve etkileyen faktörler. Ordu Üniversitesi Hemşirelik Çalışmaları Dergisi, 1(1), 10-17.
• Bryant, B. K., Zvonkovic, A. M. ve Reynolds, P. (2006). Parenting in relation to child and adolescent vocational development. Journal of Vocational Behavior, 69, 145-175.
• Bubany, S. T. ve Hansen, J. I. C. (2011). Birth cohort change in the vocational interests of female and male college students. Journal of Vocational Behavior, 78(1), 59-67.
• Bursal, M. ve Buldur, S. (2013). Fen bilgisi öğretmen adayları için öğretmenlik tercih nedenlerini derecelendirme ve geleceğe yönelik beklentiler ölçekleri geliştirme çalışması. Turkish Journal of Teacher Education, 2(1), 47-64.
• Büyüköztürk, Ş. (2005). Anket geliştirme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(2), 133-151.
• Ceylan, E., Cinser, B. B., Soytürk, S., Şengün, T. ve Erbay, H. (2017). Bir Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Meslek Tercihinde Etkili Olan Faktörler. Jourrnal of Medical Education and Informatics, 1, 2-12.
• Christensen, L. B., Johnson, R.B. ve Turner, L. A., (2014). Research methods, design, and analysis (12th edition). Pearson Education Limited.
• Chung, Y. B. (2002). Career decision-making self-efficacy and career commitment: Gender and ethnic differences among college students. Journal of Career Development, 28(4), 277-284.
• Cook, E. P., Heppner, M. J. ve O'Brien, K. M. (2005). Multicultural and gender influences in women's career development: An ecological perspective. Journal of Multicultural Counseling and Development, 33(3), 165-179.
• Çapri, B. ve Çelikkaleli, Ö. (2008). Öğretmen adaylarının öğretmenliğe ilişkin tutum ve mesleki yeterlik inançlarının cinsiyet, program ve fakültelerine göre incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 33–53.
• Çermik, H., Doğan, B. ve Şahin, A. (2010). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih sebepleri (Prospective elementary classroom teachers’ motives for selecting teaching profession). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 201-212.
• Dinç, E. (2008). Meslek seçiminde etkili faktörlerin incelenmesi: meslek yüksek okulu-muhasebe programı öğrencileri üzerine bir araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (16), 90-106.
• Doğan, T. ve Çoban, A. E. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34(153), 157-168.
• Ekinci, N. (2017). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleği ve alan seçiminde etkili olan motivasyonel etkenler. Elementary Education Online, 16(2), 394-405.
• Eret-Orhan, E. ve Ok, A. (2014). Öğretmenlik programlarını kimler tercih ediyor? Adayların giriş özellikleri ve öğretmenliğe yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (HU Journal of Education), 29(4), 75-92.
• Erigüç, G. ve Eriş, H. (2013). Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin iletişim becerileri: Harran Üniversitesi örneği. Electronic Journal of Social Sciences, 12(46).
• Gati, I. ve Asher, I. (2001). The PIC model for career decision making: Prescreening, in-depth exploration, and choice. In Contemporary models in vocational psychology(Eds. Frederick T.L. Leong & Azy Barak) Lawrence Erlbaum Associates.
• Genç, G., Kaya, A. ve Genç, G. (2007). İnönü üniversitesi tıp fakültesi öğrencilerinin meslek seçimini etkiyen faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(13), 49-63.
• Green, S. ve Salkind, N. (2004). Using SPSS for Windows and Macintosh: Analyzing and understanding data (4th ed.). Upper Saddle River, NJ: Pearson-Prentice Hall.
• Gross, M. J. ve Manoharan, A. (2016). The balance of liberal and vocational values in hospitality higher education: Voices of graduates. Journal of Hospitality & Tourism Education, 28(1), 44-57.
• Gültekin, M., Güner, M., Hayal, M. A. ve Yar-Sevmiş, B. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının kişisel ve aile özellikleri ile öğrenim gördükleri program, öğretmenlik mesleği ve yaşama ilişkin görüşleri. Electronic Turkish Studies, 11(3), 1163-1184.
• İncikabı, L., Biber, A. Ç. ve Mercimek, O. (2016). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının programı tercih nedenleri ve beklentileri üzerine bir araştırma. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 165-188.
• Judge, T. A., Higgins, C. A., Thoresen, C. J. ve Barrick, M. R. (1999). The big five personality traits, general mental ability, and career success across the life span. Personnel psychology, 52(3), 621-652.
• Keller, B. K. ve Whiston, S. C. (2008). The role of parental influences on young adolescents’ career development. Journal of Career Assessment, 16(2), 198-217.
• Kim, S. Y., Ahn, T. ve Fouad, N. (2016). Family influence on Korean students’ career decisions a social cognitive perspective. Journal of Career Assessment, 24(3), 415-585.
• Korkut-Owen, F. (2008). Mesleki seçimleri etkileyen ana etmenler, (R. Özyürek Ed). Kariyer Yolculuğu, (ss.1-23), Ankara: Ulusal Ajans
• Korkut-Owen, F. K., Kepir, D., Özdemir, S., Ulaş, Ö. ve Yılmaz, O. (2012). Üniversite öğrencilerinin bölüm seçme nedenleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 135-151
• Lewis, M. M. ve Hardin, S. I. (2002). Relations among and between career values and Christian religious values. Counseling and Values, 46(2), 96-107.
• Low, K. S., Yoon, M., Roberts, B. W. ve Rounds, J. (2005). The stability of vocational interests from early adolescence to middle adulthood: a quantitative review of longitudinal studies. Psychological bulletin, 131(5), 713-737.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2019). Milli Eğitim İstatistikleri (Örgün Eğitim) 2018-2019. http://sgb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_09/30102730_meb_istatistikleri_orgun_egitim_2018_2019.pdf 08/05/2020 tarihinde erişilmiştir.
• Ölçme Seçme ve Yerleştirme Merkezi. (2019). 2019 YKS Yerleştirme Sonuçlarına İlişkin Sayısal Bilgiler. https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2019/YKS/sayisalbilgiler06082019.pdf adresinden 08/05/2020 tarihinde erişilmiştir.
• Özdel, C. B. (2009). Meslek lisesi öğrencilerinin mesleki yönelimlerine etki eden faktörler: Küçükcekmece İlçesi örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Özdemir, F. K. ve Şahin, Z. A. (2016). Hemşirelik bölümü birinci sınıf öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörler. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 28-32.
• Özsoy, G., Özsoy, S., Özkara, Y. ve Memiş, A. D. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörler. İlköğretim Online, 9(3), 910-921.
• Özveren, H., Gülnar, E. ve Özden, D. (2017). Hemşirelik öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörlerin belirlenmesi. Turkish Journal of Clinics and Laboratory, 8(2), 57-64.
• Özyürek, R. ve Kılıç-Atıcı, M. (2002). Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimi Kararlarında Kendilerine Yardım Eden Kaynakların Belirlenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(17), 33-42.
• Pişkin, M. (2011). Kariyer Gelişim Sürecini Etkileyen Faktörler. Binnur Yeşilyaprak (Editör) Mesleki Rehberlik ve Kariyer Danışmanlığı Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Pegem A Yayınları
• Polatcı, S. ve Gültekin, Z. (2017). Meslek yüksekokulunda okuyorum seçtiğim mesleğe uygun muyum? I’m studyıng ın the vocatıonal school am ı suıtable for the occupatıon ı have choosen?. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(21), 384-396.
• Rode, J. C., Arthaud‐Day, M. L., Mooney, C. H., Near, J. P. ve Baldwin, T. T. (2008). Ability and personality predictors of salary, perceived job success, and perceived career success in the initial career stage. International journal of selection and assessment, 16(3), 292-299.
• Sagiv, L. (2002). Vocational interests and basic values. Journal of Career Assessment, 10(2), 233-257.
• Sarıkaya, T. ve Khorshid, L. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi: Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 393-423.
• Şeker, G. ve Çapri, B. (2019). The relationship between vocational personality types and vocational values. Journal of Education and Training Studies, 7(11), 103-113.
• Tak, J. (2004). Structure of vocational interests for Korean college students. Journal of Career Assessment, 12(3), 298-311.
• Taş, M. Y. (2012). Demirci Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği adaylarının profili ve sosyal bilgiler öğretmenliğini tercih etme nedenlerinin değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 64-76.
• Tataroğlu, B., Özgen, K. ve Alkan, H. (2011, April). Matematik öğretmen adaylarının öğretmenliği tercih nedenleri ve beklentileri. In 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications (pp. 998-1006). http://iconte.org/FileUpload/ks59689/File/176..pdf adresinden erişilmiştir.
• Temel, M., Bilgiç, Ş. ve Çelikkalp, Ü. (2018). Hemşirelik Öğrencilerinin Meslek Seçiminde Etkili Faktörler. Journal of Higher Education & Science/Yüksekögretim ve Bilim Dergisi, 12(3), 480-487
• Türkdoğan, S. C. (2014). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörlere göre mesleki kaygıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Uyguç, N. (2003). Cinsiyet, bireysel değerler ve meslek seçimi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 93-104.
• Uz-Bilgin, Ç., Kavuk-Kalender, M., Yılmaz, M. B., Orhan, F., Erdem, M. ve Yıldırım, S. (2019). BÖTE Bölümlerine 2017 Yılında Yerleşen Öğrencilerin Tercihlerini Etkileyen Faktörler. Ege Eğitim Dergisi, 20(1), 279-290.
• Weathers, P. L., Thompson, C. E., Robert, S. ve Rodriguez, J. (1994). Black college women's career values: A preliminary investigation. Journal of Multicultural Counseling and Development, 22(2), 96-105.
• Yılmaz, N. ve Doğan, N. (2015). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının meslek tercihlerini etkileyen faktörler: Hacettepe Üniversitesi Örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 405-421.
• Zysberg, L.ve Berry, D. M. (2005). Gender and students’ vocational choices in entering the field of nursing. Nursing outlook, 53(4), 193-198.