Öğretmenlerin Duygusal Emek Davranışı: Pozitif Psikolojik Sermaye ve Örgütsel Bağlılığın Rolü

Yıl 2023, Cilt: 19 Sayı: 2, 203 - 226, 21.08.2023

Süheyla Ülker , Sıddıka Gizir

https://doi.org/10.17860/mersinefd.1274890

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaöğretim okullarında görev yapmakta olan öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye ve örgütsel bağlılıklarının duygusal emek davranışları üzerindeki rolünü ortaya koymaktır. Araştırma örneklemi, Mersin ilinde görev yapmakta olan 561’i kamu, 150’si özel ortaöğretim okulu öğretmeni olmak üzere toplam 711 öğretmenden oluşmaktadır. Tösten ve Özgan (2014) tarafından geliştirilen “Pozitif Psikolojik Sermaye Ölçeği”; Kıral (2016) tarafından öğretmenler için uyarlanan “Duygusal Emek Ölçeği” ve Türkçeye Al (2007) tarafından uyarlanan “Örgütsel Bağlılık Ölçeği” ölçme araçları kullanılarak elde edilen veri çoklu regresyon analizi yöntemi ile analiz edilmiştir. Toplam örneklem için yapılan analiz sonucunda öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye ve örgütsel bağlılıklarının duygusal emeğe ait toplam varyansın %12’sini açıkladığı belirlenmiştir. Kamu okulu örneklemi üzerine yapılan analiz sonucunda bu iki değişkenin birlikte duygusal emeğe ait toplam varyansın %11,6’sını yordadığı görülürken, özel okul örneklemi için yapılan analiz sonucunda ise örgütsel bağlılığın duygusal emeği anlamlı bir şekilde yordamadığı, pozitif psikolojik sermaye değişkeninin ise tek başına duygusal emeğe ait toplam varyansın %21’ini yordadığı belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Duygusal emek davranışları, pozitif psikolojik sermaye, örgütsel bağlılık

Teachers’ Emotional Labor Behaviors: The Role of Positive Psychological Capital and Organizational Commitment

Öz

The main aim of this research was to reveal the role of the positive psychological capital and organizational commitment of teachers working in high schools on their emotional labor behaviors. The research sample consisted of a total of 711 teachers, 561 of whom were from public schools and 150 of whom are from private secondary schools, all working in the city of Mersin. The data were collected using the "Positive Psychological Capital Scale" developed by Tösten and Özgan (2014), the "Emotional Labor Scale" adapted for teachers by Kıral (2016), and the "Organizational Commitment Scale" adapted into Turkish by Al (2007). The data were analyzed using multiple regression analysis. The analysis conducted on the entire sample revealed that teachers' positive psychological capital and organizational commitment explain 12% of the total variance in emotional labor. The analysis conducted on the sample from public schools revealed that these two variables together predict 11.6% of the total variance in emotional labor, while the analysis conducted on the sample from private schools revealed that organizational commitment did not significantly predict emotional labor, and that positive psychological capital alone predicted 21% of the total variance in emotional labor.

Anahtar Kelimeler

Emotional labor, positive psychological capital, organizational commitment

Kaynakça

• Abraham, R. (1998). Emotional dissonance in organizations: Antecedents, consequences, and moderators. Genetic, Social, and General Psychology Monographs, 124(2), 229-246.
• Acar, S. (2019). Duygusal emek ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki: Konaklama işletmeleri çalışanlarına yönelik bir araştırma (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 565360).
• Acaray, A. (2019). Pozitif psikolojik sermaye, duygusal emek ve görev-bağlamsal performans arasındaki ilişkinin incelenmesi: Bankacılık ve sigortacılık sektöründe bir çalışma. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 73-99.
• Aksu, T. (2021). Öğretmenlerin mesleki bağlılıkları ile duygusal emeklerinin okul etkililiğini yordama düzeyi (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 670744).
• Al, A. (2007). Üniversitelerdeki yabancı diller birimleri yöneticilerinin yönetsel yeterlik düzeyi ile İngilizce öğretim elemanlarının örgütsel bağlılık düzeylerinin araştırılması (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 226079).
• Alemdar, M. (2019). Sosyal sermayenin eğitim öğretim süreçlerine yansıması: duygusal okuryazarlık ve duygusal emek bağlamı (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 557372).
• Ashforth, B. E., & Humphrey, R. (1995). Emotions in the workplace: A reappraisal. Human Relations, 48, 97-124.
• Ashforth, B. E., & Humphrey, R. H. (1993). Emotional roles in service roles: The influence of identity. Academy of Management Rewiev, 18(1), 88-115.
• Aytekin, M. (2020). Öğretmenlerin duygusal emeği ile örgütsel özdeşleşmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 610863).
• Bağcı, Z. Ç. (2019). Özel okul velilerinin okuldan beklentilerinin incelenmesi (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 590977).
• Balay, R. (2014). Yönetici ve öğretmenlerde örgütsel bağlılık. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Baysal, E. (2022). Öğretmenlerin duygusal emekleri ile tükenmişlikleri arasındaki ilişkide örgütsel bağlılığın aracı rolü (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 715269).
• Baysal, A. C. ve Paksoy, M. (1999). Mesleğe ve örgüte bağlılığın çok yönlü incelenmesinde Meyer-Allen modeli. İ. Ü. İşletme Fakültesi Dergisi, 28(1), 7-15.
• Basım, H. N., Beğenirbaş, M. ve Can Yalçın, R. (2013). Öğretmenlerde kişilik özelliklerinin duygusal tükenmeye etkisi: Duygusal emeğin aracılık rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(3), 1477-1496.
• Beğenirbaş, M. (2015). Psikolojik sermayenin çalışanların duygu gösterimleri ve işe yabancılaşmalarına etkileri: Sağlık sektöründe bir araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(3), 249-263.
• Beğenirbaş, M. ve Meydan, C. H. (2012). Duygusal emeğin örgütsel vatandaşlık davranışıyla ilişkisi: Öğretmenler üzerinde bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 159-181.
• Beytekin, O. F., Arslan, H., & Doğan, M. (2020). Investigation of teachers’ emotional labour and organizational alienation behaviours. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 6(3), 308-321.
• Bıçak, H. (2021). Okul yöneticilerinin kullandıkları motivasyonel dil ile öğretmenlerin örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 662439).
• Biçkes, D. M., Yılmaz, C., Demirtaş, Ö. ve Uğur, A. (2014). Duygusal emek ile iş tatmini arasındaki ilişkide psikolojik sermayenin aracılık rolü: Bir alan çalışması. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 9(2), 97-121.
• Büyükgöze, H. ve Kavak, Y. (2017). Algılanan örgütsel destek ve pozitif psikolojik sermaye ilişkisi: Lise öğretmenleri örnekleminde bir inceleme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 23(1), 21-32.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı. Pegem Akademi.
• Chou, H. Y. (2009). The effects of job demands and resources on emotional labour and employees' psychological well-being (Master’s thesis). Retrieved from https://eprints.utas.edu.au/19272/
• Chu, K. H. L., & Murrmann, S. K. (2006). Development and validation of the hospitality emotional labor scale. Journal of Hospitality & Tourism Research, 27(6), 1181-1191.
• Creswell, J. W. (2009). Research design: qualitative, quantitative and mixed methods approaches. Sage Pub. Çakmakçı, C. (2006). Kara kuvvetleri komutanlığında görev yapan öğretmenlerin bireysel ve ailevi özellikleri ile kuruma bağlılık düzeyleri ve kurumdan ayrılma istekleri (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 610863).
• Çelik, M. ve Turunç, Ö. (2011). Duygusal emek ve psikolojik sıkıntı: İş-aile çatışmasının aracılık etkisi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 40(2), 226-250.
• Çetin, F., Şeşen, H. ve Basım, H. N. (2013). Örgütsel psikolojik sermayenin tükenmişlik sürecine etkileri: kamu sektöründe bir araştırma. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(3), 95-108.
• Çoban, D. ve Demirtaş, H. (2011). Okulların akademik iyimserlik düzeyi ile öğretmenlerin örgütsel bağlılığı arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 17(3), 317-348.
• Deliveli, K. (2018). Öğretim elemanlarının duygusal emek davranışları ile örgütsel bağlılık algı düzeyleri arasındaki ilişki (Doctoral dissertation). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Dissertation No: 552372).
• Doğan, S. ve Kılıç, S. (2007). Örgütsel bağlılığın sağlanmasında personel güçlendirmenin yeri ve önemi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29, 37-61.
• Durna, U. ve Eren, V. (2005). Üç bağlılık unsuru ekseninde örgütsel bağlılık. Doğuş Üniversitesi Dergisi,6(2), 210-219.
• Erel, A. N. (2020). Örgütsel özdeşleşmenin duygusal emek üzerindeki etkisinin incelenmesi (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 640528).
• Erken, A. (2018). Lise öğretmenlerinin duygusal emek davranışları ile tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 226079).
• Eroğlu, E. (2013). Örgütsel iletişimin iş görenlerin duygusal gösterimlerinin yönetimine olan etkisi. Selçuk İletişim, 6(3), 18-33.
• Ertürk, R. (2014). Öğretmenlerin iş motivasyonları ile örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki, (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Ghanizadeh, A., & Royaei, N. (2015). Emotional facet of language teaching: Emotion regulation and emotional labor strategies as predictors of teacher burnout. International Journal of Pedagogies and Learning. 10(2), 139-150.
• Gülenç, E. (2019). Temel eğitim ve orta eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin mobbing yaşama düzeyleri ile örgütsel sessizlik, örgütsel sinizm ve örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki ve bunların bazı değişkenlere göre incelenmesi (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 670744).
• Grandey, A. (1999). The effects of emotional labor: Employee attitudes, stress and performance (Unpublished doctoral dissertation). Retrieved from https://www.proquest.com/ openview/10182d901dfc2b9ff254ba8f2224aa48/1?pqorigsite=gscholar&cbl=18750&diss=y
• Gravetter, F. J., & Wallnau, L. B. (2007). Statistics for the behavioral sciences. Thomson Wadsworth.
• Hemedoğlu, E. Ve Evliyaoğlu, F. (2012). Çalışanların dönüşümcü liderlik algılarının örgütsel bağlılıkları üzerindeki etkilerinin incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(1), 58-77.
• Hochschild, A. R. (1983). The managed heart. University of California Press.
• Hochschild, A. R. (2003). The commercialization of intimate life: notes from home and work. University of California Press.
• Hoşgörür, T. ve Yorulmaz, Y. İ. (2015). Öğretmenlerin liderlik davranışları ile duygusal emekleri arasındaki ilişki. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 165-190.
• İlleez, Z. (2012). Örgüt ikliminin iş görenlerin örgütsel bağlılıklarına etkisi: Konaklama işletmelerinde bir uygulama (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 590977).
• İncekara, S. (2020). Özel okul öğretmenlerinin örgütsel mutluluk ve örgütsel bağlılık düzeyleri arasındaki ilişki (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 652756).
• Jaros, S. (2007). Meyer and Allen of organizational commitment: Measurment issues. The Icfai of Journal of Organizational Behavior, 6(4), 7-25.
• Kaçamak, N. (2019). Devlet ve özel okul öğretmenlerinin algıladıkları örgütsel destek düzeylerinin duygusal emeklerini yordama durumlarının incelenmesi (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 553231).
• Kandemir, Y. (2015). Devlet okulu öğretmenlerinin özel okullara ilişkin tutumlarının incelenmesi (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 610863).
• Kapu, H., Yıldız, S. ve Medet Bukni, T. (2020). Pozitif psikoloji bağlamında psikolojik sermaye, duygusal emek ve iş performansı arasındaki ilişkiler. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(22), 788-815.
• Karapınar, A. (2020). Özel öğretim kurumlarında görev alan öğretmenlerin iş güvencesi algısının örgütsel bağlılık ve performansa etkisi (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 557372).
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayınları.
• Karataş, K. (2020). Öğretmenlik mesleğine kuramsal bir bakış. Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(17), 39-56.
• Karcıoğlu, F. ve Çelik, Ü. H. (2012). Mobbing (yıldırma) ve örgütsel bağlılığa etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 26(1), 59-75.
• Kerse, G. ve Özdemir, Ş. (2018). Sağlık sektörü çalışanlarının duygusal emek davranışları örgütsel bağlılık ile açıklanabilir mi? Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21(1), 151-163.
• Kıral, E. (2016). Psychometric properties of the emotional labor scale in a Turkish sample of school administrators. Eurasian Journal of Educational Research, 63, 71- 88.
• Kıyat, B. D., Özgüleş, B. ve Günaydın, S. C. (2018). Algılanan kurumsal itibar ve işe bağlılığın duygusal emek davranışı üzerine etkisi: sağlık çalışanları örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 21(3), 473-494.
• Luthans, F., Avolio, B. J., Avey, J. B., & Norman, S. M. (2007). Positive psychological capital: Measurement and relationship with performance and satisfaction. Personnel Psychology, 60, 541-572.
• Luthans, F., Norman, S. M., Avolio, B. J., & Avey, J. B. (2008). The mediating role of psychological capital in the supportive organizational climate-employee performance relationship. Journal of Organisational Behavior, 29, 219-238.
• Luthans, F., & Youssef, C. M. (2004). Human, social, and now positive psychological capital management: Investing in people for competitive advantage. Organisational Dynamics, 33, 143-160.
• Maslach, C., & Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Organizational Behavior. 2(2), 99-113.
• Meyer, J. P., & Allen, J. N. (1991). A three-component conceptualization of organizational commitment. Human Resource Managetment Review, 1(1), 62-89.
• Meyer, J. P., & Allen, J. N. (1993). Organizational commitment: evidence of career stage effects? Journal of Business Research, 26, 49-61.
• Meyer, J. P., Allen, N. J., & Smith, C. A. (1993). Commitment to organizations and occupations: Extension and test of a three-component conceptualization. Journal of Applied Psychology, 78(4), 538-551.
• Morris, J. A., & Feldman, D. C. (1996). The dimensions, antecedents, and consequences of emotional labor. Academy of Manegement Review, 21(4), 986,1010.
• Ocak, M., Güler, M. ve Basım, H. N. (2016). Psikolojik sermayenin örgütsel bağlılık ve iş tatmini tutumları üzerine etkisi: Bosnalı öğretmenler üzerine bir araştırma. Çankırı Karetekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(1), 113-130.
• Öz, E. Ü. (2007). Duygusal emek davranışlarının çalışanların iş sonuçlarına etkisi. Beta Yayınları.
• Özdemir, B. ve Tarım, K. (2022). Psikolojik sermayenin duygusal bağlılık üzerindeki etkisinde duygusal emeğin aracı rolü: Öğretmenler üzerine bir araştırma. Milli Eğitim Dergisi, 51(234), 1305-1326.
• Özdemir, M., & Koçak, S. (2018). Predicted teacher emotional labour based on multi-frame leadership orientations: A case from Turkey. Irish Educational Studies, 37(1), 69-87.
• Özgün, A. (2015). Duygusal emek davranışının iş stresi üzerindeki etkisi: eğitim sektöründe bir uygulama (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 389091).
• Poyraz, K. ve Kama, U. B. (2008). Algılanan iş güvencesinin, iş tatmini, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 143-164.
• Pugh, S. D., Groth, M, & Hennig-Thurau, T. (2010). Willing and able to fake emotions: a closer examination of the link between emotional dissonance and employee well-being. Journal of Applied Psychology. 96(2), 76-90.
• Rafaeli, A., & Sutton, R. I. (1987). Expression of emotion as part of the work role. The Academy of Management Review, 12(1), 23-37.
• Seligman, M. E. P. (1998). Learned optimism. Pocket Books.
• Seligman, M. E. P., & Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive psychology an introduction. Positive Psychologist, 55, 5-14.
• Sezer, Ş. (2019). İş doyumunun duygusal emek davranışı üzerindeki etkisinde örgütsel bağlılığın aracılık rolü (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 621859).
• Smith, P., & Gray, B. (2001). Reassessing the concept of emotional labour in student nurse education: Role of link lecturers and mentors in a time of change. Nurse Education Today, 21(3), 230-237.
• Swailes, S. (2002). Organizational commitment: A critique of the construct and mesaures. International Journal of Rewiev Management, 4(2), 155-178.
• Şahin Özan, E. (2021). Okul yöneticilerinde duygusal emek (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 685466).
• Şimşek, H. A. (2018). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermaye düzeyleri ile okul müdürlerine yönelik öğretimsel liderlik algıları arasındaki ilişki (Çanakkale örneği) (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 495542).
• Tamer, İ. (2015). The effect of positive psychological capital on emotional labor. International Journal of Research in Business and Social Science, 4(2), 20-34.
• Tengilimoğlu, D. ve Akdemir Mansur, F. (2009). İşletmelerde uygulanan mobbing'in (psikolojik şiddet) örgütsel bağlılığa etkisi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 1(3), 69-83.
• Tomruk Ünal, N. (2020). Özel okul öğretmenlerinin duygusal emek süreçlerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 643784).
• Tösten, R. (2015). Öğretmenlerin pozitif psikolojik sermayelerine ilişkin algılarının incelenmesi (Doctoral dissertation). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Dissertation No: 398387).
• Tösten, R. ve Özgan, H. (2014). Pozitif psikolojik sermaye ölçeği: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ekev Akademi Dergisi, 18(59), 429-442.
• Tösten, R., & Toprak, M. (2017). Positive psychological capital and emotional labor: A study in educational organizations. Cogent Education, 4, 1-11.
• Uygungil, S. ve İşcan, Ö. F. (2018). Pozitif psikolojik sermaye, örgütsel bağlılık ve örgütsel sinizm arasındaki ilişkinin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31(2), 435-453.
• Uzun, H. (2021). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri ile öğretmenlerin duygusal emek düzeyleri arasındaki ilişki (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 675641).
• Wharthon, A. S., & Erickson, R. J. (1993). Managing emotions on the job and at home: Understanding the consequenses of multiple emotional roles. Academy of Mangement Review, 1B(3), 457-486.
• Wrobel, M. (2013). Can empathy lead to emotional exhaustion in teachers? The mediating role of emotional labor. International Journal of Occupational Medicine and Environmental Health. 26(4), 581-592.
• Yağcı, P. (2020). Duygusal emek, tükenmişlik, örgütsel bağlılık ve işten ayrılma niyeti ilişkisi: Animatörler üzerine bir araştırma (Doctoral dissertation). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Dissertation No: 626548).
• Yavuz, H. (2020). Okul yöneticilerinin örgütsel bağlılık ve hizmetkar liderlik arasındaki ilişki (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/ (Thesis No: 636441).
• Yazar, F. ve Özutku, H. (2019). Psikolojik sermayenin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisine yönelik bir araştırma. Kocatepe İİBBF Dergisi, 21(2), 70-81.
• Yürür, S. ve Ünlü, O. (2011). Duygusal emek, duygusal tükenme ve işten ayrılma niyeti ilişkisi. “İş Güç” Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 13(2), 81-104.
• Yoldaş, M. A. (2019). Ortaokul öğretmenlerinin tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel bağlılık düzeylerinin incelenmesi (Master’s thesis). Retrieved from https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/ (Thesis No:533724).
• Zhang, Q., & Zhu, W. (2008). Exploring emotion in teaching: Emotional labor, burnout, and satisfaction in Chinese higher education. Communication Education. 57(1), 105-122.