Palyatif bakım kliniklerinde çalışan hemşirelerde kas iskelet sistemine bağlı ağrı görülme sıklığı ve etkileyen faktörler

Yıl 2025, Cilt: 18 Sayı: 2, 222 - 232, 15.08.2025

Canan Sarı , Elif Okur , Aysun Yağci Şentürk

https://doi.org/10.26559/mersinsbd.1642594

Öz

Amaç: Bu araştırmada, palyatif bakım kliniklerinde çalışan hemşirelerde kas iskelet sistemine bağlı oluşan ağrıların görülme sıklığı ve bu ağrıların oluşumuna neden olan faktörlerin belirlenmesi amaçlandı. Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte yapılan çalışma Haziran-Kasım 2024 tarihleri arasında Türkiye’nin kuzey doğu bölgesinde bir ildeki hastanelerin palyatif bakım kliniklerinde çalışan 65 hemşire ile yürütüldü. Çalışma verileri “Katılımcı Anket Formu” ve “Genişletilmiş Nordic Kas İskelet Sistemi” anketi kullanılarak yüz yüze görüşme yöntemiyle toplandı. İstatistiksel değerlendirme SPSS 23 paket programı ile sayı, yüzde, ortalama, ki kare ve Mann Whitney u testi kullanılarak yapıldı. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edildi. Bulgular: Çalışmaya dahil edilen hemşirelerin %95.4’ü kadın, %52.3’ünün 11 yıldan uzun süredir çalıştığı, %56.9’unun haftalık 41 saat ve üzerinde mesai çalıştığı, %90.8’inin çalışma ortamının stresli olduğunu düşündüğü belirlendi. Hemşirelerin sıklıkla lomber disk hernisi olmak üzere %80’inin kas iskelet sistemine yönelik tıbbi tanı aldığı, %76.9’unun kas iskelet sisteminde yaşadığı probleme bağlı ağrı yaşadığı, en sık ağrı olan üç bölgenin ise bel, omuz ve boyun bölgesi olduğu belirlendi. Hemşirelerin cinsiyet, beden kitle indeksi ve çalışma sürecinde kol/bacak elevasyona alma durumu ile kas iskelet sistemine yönelik ağrı yaşama durumu arasında istatistiksel anlamlı farklılık saptandı (p<0.05). Sonuç: Palyatif bakım servislerinde çalışan hemşirelere vücut mekaniğinin korunması, kas iskelet sistemine yönelik gelişebilecek hastalıklara ilişkin risk faktörlerinin önlenmesine yönelik düzenli aralıklar ile spesifik eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin verilmesi; çalışma ortamlarının ergonomik araçlar kullanılarak düzenlenmeli, yeterli dinlenme süreleri tanımlanması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Ağrı , çalışan sağlığı , Hemşireler , kas-iskelet ağrısı , Palyatif bakım

Etik Beyan

Araştırmanın etik onayı Trabzon Üniversitesi girişimsel olmayan bilimsel araştırmalar etik kurulundan (tarih? Sayı), kurum izni ise araştırmanın yürütüldüğü ilin il sağlık müdürlüğünden (tarih)E-55568733-604.01-243038508) alındı. Çalışmaya dahil edilen tüm hemşirelere çalışmanın amacı hakkında bilgi verildi. Daha sonra yazılı ve sözlü onamları alınarak çalışmaya dahil edildi. Araştırma Helsinki Bildirgesi doğrultusunda yürütülmüştür.

Destekleyen Kurum

Destekleyen kurum bulunmamaktadır.

Proje Numarası

Çalışma proje kapsamında yürütülmemiştir.

Teşekkür

Çalışmamıza dahil edilen katılımcılara teşekkür ederiz.

Frequency of pain due to musculoskeletal system among nurses working in palliative care clinics and affecting factors

Öz

Aim: This study aimed to determine the frequency of pain due to musculoskeletal system among nurses working in palliative care clinics and the factors causing these pains. Method: A descriptive and cross-sectional study was conducted between June and November 2024 with 65 nurses working in palliative care clinics of hospitals in a province in the north-eastern region of Turkey. Study data were collected using the “Participant Questionnaire Form” and the “Extended Nordic Musculoskeletal System” questionnaire via face-to-face interviews. Statistical evaluation was performed using the SPSS 23 package program using number, percentage, mean value, chi-square and Mann Whitney u test. Statistical significance level was accepted as p<0.05. Results: It was determined that 95.4% of the nurses included in the study were female, 52.3% had been working for more than 11 years, 56.9% worked 41 hours or more per week, and 90.8% thought their work environment was stressful. It was determined that 80% of the nurses received a medical diagnosis related to the musculoskeletal system, frequently lumbar disc herniation, 76.9% experienced pain due to a problem in the musculoskeletal system, and the three areas where pain was most common were the waist, shoulder, and neck. A statistically significant difference was found between the gender, body mass index, and the status of arm/leg elevation during the work process and the status of experiencing pain related to the musculoskeletal system (p<0.05). Conclusion: Nurses working in palliative care services should be provided with specific training and consultancy services at regular intervals to protect body mechanics and prevent risk factors related to diseases that may develop in the musculoskeletal system; work environments should be arranged using ergonomic tools and adequate rest periods should be defined.

Anahtar Kelimeler

Pain , employee health , nurses , musculoskeletal pain , palliative care.

Proje Numarası

Çalışma proje kapsamında yürütülmemiştir.

Kaynakça

• Sançar B, Taş S, Aktaş D. Hemşirelerde işe bağlı kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarının görülme sıklığı ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2021;8(2):231-238.
• Gül A, Üstündağ H, Kahraman B, Purisa S. Hemşirelerde kas iskelet ağrılarının değerlendirilmesi. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2014;1(1):1-10.
• Kandemir D, Karaman A, Uğraş GA, Öztekin SD. Ameliyathane hemşirelerinde kas iskelet sistemi ağrılarının incelenmesi. Journal of Education & Research in Nursing. 2019;16(1):1-7.
• Turan Ş, Khorshid L. Investigation of ergonomic risks that nurses are exposed to in the working environment. J Nursology. 2022;25(3):126-131.
• Özdemir EA, Örsal Ö. Yoğun bakım hemşirelerinin kas iskelet ağrılarını etkileyen değişkenler ve ergonomik risk ilişkisinin incelenmesi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2021;11(3):345-352.
• Sirzai H, Doğu B, Erdem P, Yılmaz F, Kuran B. Hastane çalışanlarında işe bağlı kas iskelet sistemi hastalıkları: Üst ekstremite sorunları. Şişli Etfal Hastanesi Tip Bülteni. 2015;49(2):48-54.
• Güler T, Yıldız T, Önler E, Yıldız B, Gülcivan G. Hastane ergonomik koşullarının hemşirelerin mesleki kas iskelet sistemi rahatsızlıkları üzerine etkisi. International Anatolia Academic Online Journal Sciences Journal. 2015;3(1):1-7.
• Pınar R. Work- related musculoskeletal disorders in Turkish hospital nurses. Turkiye Klinikleri J Med Sci. 2010;30(6):1869-1875.
• Güneş Ü, Ceylan B. Akademisyen hemşirelerin bilgisayarlı çalışma ortamındaki ergonomik koşullarının ve buna bağlı ortaya çıkan kas-iskelet sistemi rahatsızlıklarının incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2016;32(2):61-74.
• Şimşek KO, Hatman EA, Özgülnar N. Sağlık Çalışanlarının Meslek Hastalıkları. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 2022;31(5):321-329.
• Arslan M, Atan SG, Palalı İ. COVID-19 Salgınında sağlık çalışanlarının stres algı düzeyinin kas iskelet sistemi ağrılarına etkisi. The Medical Journal of Mustafa Kemal University. 2021;12(43):106-113.
• Geçer SG, Kumsar AK. Yoğun Bakım Hemşirelerinin Kas İskelet Sistemi Ağrılarının İncelenmesi. Journal of Innovative Healthcare Practices. 2024; 5(1):40-51.
• Kuorinka I, Jonsson B, Kilbom A, Vinterberg H, Biering-Sørensen F, Andersson G. Standardised Nordic questionnaires for the analysis of musculoskeletal symptoms. Appl Ergon. 1987;18(3):233-237.
• Dawson AP, Steele EJ, Hodges PW, Stewart S. Development and testretest reliability of an extended version of the Nordic Musculoskeletal Questionnaire (NMQ-E): a screening instrument for musculoskeletal pain. J pain. 2009;10(5):517-526.
• Alaca N, Safran EE, Karamanlargil Aİ, Timucin E. Translation and cross-cultural adaptation of the extended version of the Nordic musculoskeletal questionnaire into Turkish. J Musculoskelet Neuronal Interact. 2019;19(4):472-481.
• Ülgüdür C, Caydam OD. Sağlık profesyonellerinde ergonomi ve kas iskelet sistemi sorunlarının değerlendirilmesi. Izmir Democracy University Health Sciences Journal. 2020;3(1):8-37.
• Karaca ŞB, Aydın G. Yoğun bakım ve ameliyathane çalışanlarında kas iskelet sistem ağrıları. Ankara Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıp Dergisi. 2019;52(3):196-200.
• Kanakkarthodi R, Edakalathur Baby B, Anapattath A. Low Back Pain Among Nurses in a Tertiary Care Teaching Hospital at Malappuram Kerala. Cureus. 2022:14(11); e31622. doi: 10.7759/cureus.31622.
• Schultz CC, Colect CF, Treviso P, Stumm EMF. Factors related to musculoskeletal pain of nurses in the hospital setting: cross-sectional study. Rev Gaúcha Enferm. 2022;43:e20210108. doi: 10.1590/1983-1447.2022.20210108.en.
• Keskin İ, Çınar E, Güvercin EY, Baklacı M, Kirazlı Y. Bir üniversite hastanesinde çalışan hemşirelerde boyun ağrısı prevalansının ve ilgili faktörlerin değerlendirilmesi. Değerlendirme. 2024;30(1):55-63.
• Durmaz E, Nazlıcan E, Akbaba M. Bir üniversite hastanesinde çalışan sekreterlerin kas iskelet sistemi yakınmalarının incelenmesi. Sakarya Tıp Dergisi. 2018;8(2): 432-441.
• Baş M, Başkurt Z, Başkurt F. Kronik bel ağrılı hastalarda obezitenin fiziksel performans üzerine etkisi. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2022;9(2):186-193.
• Öz B, Karataş A, Akar ZA, Koca SS. Obezite ve kas-iskelet sistemi. Fırat Med J. 2018; 23:42-47.
• Cımbız A, Uzgören N, Aras Ö, Öztürk S, Elem E, Aksoy CC. Kas iskelet sisteminde ağrıya ait risk faktörlerinin lojistik regresyon analizi ile belirlenmesi: pilot çalışma. Fizyoterapi Rehabilitasyon. 2007;18(1):20-27.