MOBİL CANLI YAYIN UYGULAMALARININ HABERCİLİK BAĞLAMINDA KULLANIMININ OLANAK VE SINIRLILIKLARI

Yıl 2017, Cilt: 1 Sayı: 1, 24 - 37, 23.12.2017

Recep Ünal

Öz

Bir görüntüyü canlı olarak iletebilmek, yakın zamana kadar yüksek maliyeti nedeniyle sadece televizyon kanallarının tekelinde olarak görülen bir yayıncılık pratiği olmuştur. Ancak yeni iletişim teknolojileri, pek çok alanda olduğu gibi canlı yayın olanağını da “sıradan” yeni medya kullanıcılarının yararlanabileceği bir biçimde dönüştürmüş, mobil canlı yayın uygulamaları, hem profesyonel habercilere hem de yurttaş habercilere her an her yerden canlı yayını mümkün kılmıştır. Bu sayede özellikle ani gelişen anlarda mobil telefon kameraları ile çekilen görüntüler canlı olarak izleyicilere aktarılmaya, ana akım medya dışında farklı habercilik deneyimleri ortaya konulmaya başlanmıştır. 2007 yılında Livestream, Ustream gibi uygulamalar bu alanda öncü olarak değerlendirilse de 2015 yılından itibaren mobil cihazlar ve sosyal ağlar üzerinden canlı yayın yapabilmenin mümkün olduğu, etkileşime açık, kolay kullanılabilen canlı yayın uygulamaları ortaya çıkmış, ilk dönem uygulamalara göre daha geniş kitleler tarafından kullanılır hale gelmiştir. Meerkat ve Periscope gibi uygulamalar dışında popüler sosyal paylaşım siteleri YouTube, Instagram ve Facebook aracılığıyla da canlı yayın yapılabilmektedir. Mobil canlı yayın uygulamalarıyla yapılan kimi yayınlar, içerdiği riskler ve etik ihlaller nedeniyle bir dizi tartışmayı beraberinde getirirken, habercilik bağlamında ele alındığında

da sağladığı olanaklar kadar sınırlılıkları ve sorunlarıyla birlikte değerlendirilmesi önem arz etmektedir. Bu betimleyici çalışmada mobil canlı yayın uygulamalarından biri olan Periscope uygulamasının haber üretim pratiği olarak kullanımının olanak ve sınırlılıkları incelenmiş, alanda yürütülen habercilik faaliyetlerinden örnekler aktarılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yeni medya, Periscope, Televizyon haberciliği, Canlı yayın uygulamaları, Sosyal medya

OPPORTUNITIES AND RESTRICTIONS OF USING MOBILE LIVE STREAMING APPLICATIONS IN CONTEXT OF JOURNALISM

Öz

Transmitting a scene on air is a broadcasting practice which has been seen to be done only by television channels because of its high cost until recently. However new communication technologies, like in many fields, reform the live stream. Thus, “ordinary” new media users benefit from it and mobile live streaming applications make live stream for both professional and citizen journalism possible. Images recorded with mobile phones’ cameras especially on instant moment are begun to be  transmitted to the audience on air and different journalism experiences occur apart from mainstream media. Even though 2007 applications as Livestream, Ustream have been accepted as the pioneers of the field, since 2015 live streaming applications, which are wieldy, open to interaction, and make live stream possible with mobile phones and social networks, have been occurred and begun to be used more than first period applications by larger mass. Besides applications as Meerkat and Periscope, live broadcasting is also possible via popular social networking sites as YouTube, Instagram and Facebook. Some broadcasts of mobile live applications bring a series of discussion with it because of the risks it involves and ethic infringement. On the other hand, when it is discussed in context of journalism, it must be evaluated with its restrictions and problems besides its opportunities. In this descriptive study, opportunities and restrictions of Periscope which is one of the mobile live applications are examined as a news production practice with the examples of journalism activities in the field.

Anahtar Kelimeler

media, Periscope, Television journalism, live broadcasting applications, social media

Kaynakça

• ABD'de 'Periscope'tan tecavüz yayını' suçlaması (2016, April 14). [URL: http://www.bbc.com/turkce/multimedya/2016/04/160414_ periscope_tecavuz] internet adresinden 14 Nisan 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Abernethy, L. (2015, March 30). Meerkat and Periscope: will live-streaming apps transform news?. [URL: http://www.theguardian.com/ media/2015/mar/30/meerkat-periscopelive- streaming-apps-news-twitter] internet adresinden 14 Şubat 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Acar, A. (2015, April 22) Yurttaş haberciliğinde önemli bir hamle: Periscope. [URL: http://www.diken.com.tr/yurttas-haberciliginde-onemlibir- hamle-periscope/] internet adresinden 2 Haziran 2015 tarihinde edinilmiştir.
• Barbier, F. & Lavenir, C. B. (2001). Diderot’dan internete medya tarihi. (Çev. Kerem Eksen). İstanbul: Okuyanus Yayınları.
• Binark, M. & Bayraktutan, G. (2013). Ayın karanlık yüzü: Yeni medya ve etik. İstanbul: Kalkedon Yayıncılık.
• Conditt, J. (2016, March 28). Periscope's first year is part of a livestreaming success story. [URL: http://www.engadget.com/2016/03/28/ periscope-year-200-million-broadcasts-livestreaming/] internet adresinden 02 Nisan 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Dredge, S. (2015). How live video on Periscope helped 'get inside' the Syrian refugees story. [URL: http://www.theguardian.com/media/2015/sep/13/periscope-appsyrianrefugees-bild] internet adresinden 4 Mart 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Eser, E. (2015). Okullarda ‘Periscope’ tehlikesi. http://m.gazetevatan.com/News/ Article?ID=875655 (Erişim Tarihi: 26 Şubat 2016).
• Frankel, M. (2015). Fusion Picks: Watch again - Putting up your Periscope. Live-streaming video from a smartphone. [URL: http://www.bbc.co.uk/academy/technology/article/art20150520130212810] internet adresinden 14 Nisan 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Flucht aus der Hölle Syriens - Durch Europamit Flüchtling Feras (2015). [URL: https://www.youtube.com/watch?v=k7Fye0AaHIU] internet adresinden 12 Nisan 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Game of Thrones Periscope broadcasts anger HBO (2015, April 15). [URL: http://www.bbc.com/news/technology-32315442] internet adresinden 26 Mart 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Hakkımızda (2015). [URL: https://www.periscope.tv/about] internet adresinden 3 Haziran 2015 tarihinde edinilmiştir.
• Huston, C. (2016). Why millions are broadcasting their lives for fun and profit on Periscope. [URL: http://www.marketwatch.com/story/why-millions-are-broadcasting-their-livesfor-fun-and-profit-on-periscope-2015-12-22] internet adresinden 14 Şubat 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Karadağ, G. (2017). What does periscope offer to professional and citizen reporters? A sample study from Turkey. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 7 (4), 709-727.
• Last Month in Periscope, 2015). [URL: https://medium.com/@periscope/last-month-inperiscope-9e6115eb2dfa] internet adresinden 1 Haziran 2015 tarihinde edinilmiştir.
• Lig TV Periscope’a dava açtı (2015). [URL: http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/teknoloji/259041/Lig_TV_Periscope_a_dava_acti.html] internet adresinden 10 Eylül 2017 tarihinde edinilmiştir.
• Lomas, N. (2015). Meerkat Founder On Getting The Kill Call From Twitter. [URL: http://techcrunch.com/2015/05/06/meerkat-founderon-getting-the-kill-call-from-twitter/] internet adresinden 11 Mart 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Luckerson, V. (2015, March 30). Now You See It. How live-streaming became the star of South by Southwest. Time. 18-19.
• Malik, O. (2015). How Periscope, Meerkat, And Snapchat Will Change How TV Covers News, Sports, And Weather. [URL: http://www.fastcompany.com/3045472/technovore/welldo-it-live] internet adresinden 23 Eylül 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Malone, M. (2015). Scoping Out the Next Newsgathering Trend. [URL:http://www.broadcastingcable.com/news/local-tv/scopingout-next-newsgathering-trend/142181] internet adresinden 21 Kasım 2016 tarihinde edinilmiştir.
• McCorvey, J. J. (2015). "Periscope has become a medium that can build truth and empathy". Fast Company. 198, 38-40.
• McDermott, I. E. (2015). See What I See Right Now. Live Streaming Video on the Web Meerkat: 15 Days In. (2015).[URL: .https:// medium.com/@Meerkat/meerkat-15-daysin- 16c256836b6a#.mfx7wybkz] internet adresinden 08 Nisan 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Najafli, L. (2015). 'Periscope genç kızları mahvetti'. [URL: http://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/09/150921_azerbaycan_periscope] internet adresinden 03 Mart 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Özen, (2015). Periscope’a ‘bıçak’ gibi karar. [URL: http://www.hurriyet.com.tr/periscopeabicak- gibi-karar-40008075] internet adresinden 14 Mart 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Parkinson, H. J. (2015). The 10 types of people you will see on Twitter's Periscope. [URL: http://www.theguardian.com/technology/2015/apr/06/periscope-twitter-app-10-people-youwill-see] internet adresinden 14 Mart 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Pennigton, A. (2015). Up Periscope – Does Twitter Have Live Broadcast in its Sights?. [URL: https://adrianpenningtonthewritestuff.blogspot.com.tr/2015/06/up-periscope-doestwitter-have-live.html] internet adresinden 10 Aralık 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Periscope’ta canlı tecavüz yayını. (2015). [URL: http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/yasam/361905/Periscope_ta_canli_tecavuz_yayini.html] internet adresinden 17 Eylül 2015 tarihinde edinilmiştir.
• Polat, İ. H. (2015a). Periscope’tan Görünen Ne?. [URL: http://ismailhpolat.com/periscopetangorunen-ne/] internet adresinden 19 Ocak 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Polat, İ. H. (2015b). Mobil Yayıncılık,Fırsatlar ve Sorunlar. [URL: http://ismailhpolat.com/mobil-yayincilik-firsatlar-ve-sorunlar/] internet adresinden 5 Şubat 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Postman, N. (2010). Televizyon öldüren eğlence, gösteri çağında kamusal söylem. (Çev. O. Akınhay). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. Powell, F. (2015, August 1). Broadcast yourself – live. Mobile video has come of age and now it’s going one step further with live mobile broadcasting [URL: https://www. highbeam.com/doc/1G1-424620460.html] internet adresinden 12 Ağustos 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Rosen, J. (2006). The People Formerly Known as the Audience. [URL: http://archive.pressthink.org/2006/06/27/ppl_frmr.html] internet adresinden 4 Ekim 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Rugg, A. & Burroughs, B. (2015). Periscope, Live-Streaming and Mobile Video Culture. (R. Lobato & James Meese Eds.). Geoblocking and Global Video Culture, Institute of Network Cultures.
• Scott, C. (2015). “A day-by-day digital documentary”: Covering the refugee crisis on Snapchat and Periscope. [URL: http://www.niemanlab.org/reading/a-day-by-day-digitaldocumentary-covering-the-refugee-crisis-onsnapchat-and-periscope/] internet adresinden 16 Ekim 2017 tarihinde edinilmiştir.
• Shontell, A. (2015). Twitter quietly bought a video startup that hasn't launched yet, Periscope. [URL: http://www.businessinsider.com/twitter-acquires-periscope-for-a-sizableamount-2015-3?op=1] internet adresinden 6 Nisan 2017 tarihinde edinilmiştir.
• Skip Around The World. (2015). [URL: https://medium.com/@periscope/skip-around-theworld-bd419f1ade3b#.vke06oh7d] internet adresinden 16 Ocak 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Stephens, M. (2005). Broadcast News. Thomson Wadsworth (4th Edition) Belmont CA.
• Steward, P. & Alexander, R. (2016). Broadcast Journalism: Techniques of Radio and Television News. NY: Routledge
• Şeker, T. (2009). Teknoloji ve Televizyon. Konya: Literatürk Yayınları.
• Şıvgın Dündar, L. (2015). Periscope ve Medya Devrimi. [URL: http://www.politus.com.tr/detay/periscope-ve-medya-devrimi] internet adresinden 4 Nisan 2017 tarihinde edinilmiştir.
• Thomchak, A. M. (2015). A live stream of sexist comments? [URL: http://www.bbc.com/news/magazine-33853288] internet adresinden 16 Ocak 2016 tarihinde edinilmiştir.
• THY uçağında 'Periscope' paniği (2015). [URL: http://m.hurriyet.com.tr/Haber?id=30000638] internet adresinden 10 Ocak 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Tompkins, A. (2015). How should journalists navigate Meerkat, Periscope, Kik (and what the heck is Tarsii?). [URL: http://www.poynter.org/2015/how-should-journalists-navigatemeerkat-periscope-kik-and-what-the-heck-istarsii/331251/ ] internet adresinden 16 Nisan 2015 tarihinde edinilmiştir.
• Topluluk Kuralları (2015). [URL: https://www.periscope.tv/content] internet adresinden 19 Mayıs 2015 tarihinde edinilmiştir.
• Twitter Usage (2015) https://about.twitter.com/company (Erişim Tarihi: 03 Mart 2016).
• Twitter: number of monthly active users 2010-2017 (2017). [URL: https://www.statista.com/ statistics/282087/number-of-monthly-activetwitter-users/] internet adresinden 29 Eylül 2017 tarihinde edinilmiştir.
• Twitter, Periscope'un Türkiye'deki ismini "Scope" olarak değiştirdi (2017). [URL: https://www.ntv.com.tr/teknoloji/twitterperiscopeun-turkiyedeki-ismini-scope-olarakdegistirdi,d9CIKc0VBESD94JIY-zVVQ] internet adresinden 23 Eylül 2017 tarihinde edinilmiştir.
• Ünal, R. (2017). Yeni Medyada Yeni Habercilik ve İş Modeli Arayışları: Medyascope Örneği. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 26, 83-107.
• Will Periscope’s New Updates Help Newsgathering? (2015). [URL: http://bbcnewslabs.co.uk/2015/11/18/periscope/] internet adresinden 19 Ocak 2016 tarihinde edinilmiştir.
• Year One (2016). [URL: https://medium.com/@periscope/year-one-81c4c625f5bc#.bl5gkh4q8] internet adresinden 28 Mart 2016 tarihinde edinilmiştir.