Borsa İstanbul’da yabancı yatırımcı sayısını etkileyen faktörlerin Granger nedensellik testi ile incelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 60 - 70, 28.06.2023

Erol Köycü , İlhan Ege

https://doi.org/10.55044/meusbd.1303018

Cited By: 2

Öz

Bu çalışmada, Borsa İstanbul’da yabancı yatırımcı sayısı ile Borsa İstanbul tüm endeksi, USD/TL kuru, enflasyon oranı, faiz oranı ve tüketici güven endeksi arasındaki ilişki granger nedensellik testi ile incelenmiştir. Bu amaç doğrultusunda, 2006:1-2021:1 dönem aralığından yukarıda bahsedilen değişkenler kapsamında bir veri seti oluşturulmuştur. Elde edilen veri seti yardımı ile tüm değişkenlerin ilk olarak doğal logaritması alınmış ve ardından sırasıyla birim kök testleri, minimum geçikme uzunluğunun belirlenmesi, Vektör Otoregresif (VAR) modelinin kurulması, varsayımsal testlerin sınanması ve granger nedensellik testinin uygulanması aşamaları izlenmiştir. Elde edilen bulgular neticesinde tüm değişkenlerin birim köke sahip olmadığı, diğer bir deyişle çalışmada kullanılan tüm değişkenlerin düzeyde durağan olduğu ve Akaike Bilgi Kriterine (AIC) göre minimum gecikme uzunluklarının bir olduğu tespit edilmiş olup, Borsa İstanbul’da yabancı yatırımcı sayısı ile Borsa İstanbul tüm endeksi arasında çift yönlü granger nedensellik tespit edilmiştir. Borsa İstanbul’da yabancı yatırımcı sayısı ile USD/TL kuru, enflasyon oranı, faiz oranı ve tüketici güven endeksi değişkenleri arasında granger nedensellik tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancı Yatırımcı, Borsa İstanbul, Granger Nedensellik Analizi

Kaynakça

• Afşar, M. (2004). Doğrudan yabancı yatırımlar ve bankacılık sektörü. Ege Akademik Bakış Dergisi, 4(1), 85-101. https://dergipark.org.tr/en/pub/eab/issue/39835/472303
• Akbulut, R. ve Kaderli, Y. (2009). Şanlıurfa il merkezindeki borsa yatırımcılarının profili ve bu yatırımcıların hisse senetlerine yatırım yapma sürecini etkileyen faktörlerin analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 43, 212-226. https://dergipark.org.tr/en/pub/mufad/issue/35673/396816
• Aksoy, H. ve Sağlam, İ. (2001). Sınıflayıcı sistem ile IMKB’de yeni bir anomali gözlemi. Bogazici University Working Papers, 15, 1-15. https://ideas.repec.org/p/bou/wpaper/2001-15.html
• Aksoy, M. (2013). İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda finansal kriz döneminde yabancı yatırımcıların hisse senedi tercihlerinin analizi. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 48, 135-150. https://dergipark.org.tr/en/pub/iusiyasal/issue/630/6413
• Aşıkoğlu, R. ve Kayahan, C. (2008). Global finansal sistem etkileşimiyle Türkiye’nin türev piyasa görünümü. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 157-179. https://dergipark.org.tr/en/pub/akuiibfd/issue/1628/20404
• Aytekin, S. (2019). BIST 100 endeksindeki yükseliş ve düşüşlerde dolar kuru ve yabancı yatırımcı etkisi [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi].http://hdl.handle.net/11424/54103
• Benli, M. (2009). Yabancı portföy yatırımı – iktisadi büyüme ilişkisi: yönlendirilmiş döngüsüz graflar analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 53, 59-72. https://doi.org/10.18070/erciyesiibd.459337
• Çeken, H. (2003). Türk turizminde yabancı sermaye ve yabancı sermaye ortamının iyileştirilmesine yönelik öneriler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(10), 25-45. https://dergipark.org.tr/en/pub/baunsobed/issue/50342/651896
• Demireli, E. ve Hepkorucu, A. (2014). Yabancı Yatırımcıların Sermaye Piyasası Algısı: Borsa İstanbul Üzerine Bir Uygulama. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 6(10), 2-22. https://doi.org/10.20990/aacd.56665
• Doğan, M. ve Tirkakioğlu, M. (2018). Sahiplik Yapısı ve AR-GE Harcamaları: Borsa İstanbul Örneği. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14(1), 67-80. https://doi.org/10.17130/ijmeb.2018137574
• Ede, M. (2007). Davranışsal Finans ve Bireysel Yatırımcı Davranışları Üzerine Ampirik Bir Uygulama [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. https://www.proquest.com/openview/8daff52025d27717090021e655713242/1?pq-origsite=gscholar&c bl=2026366&diss=y
• Ege, İ. ve Bayrakdaroğlu, A. (2009). İMKB Şirketlerinin Hisse Senedi Getiri Başarılarının Lojistik Regresyon Tekniği ile Analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 5(10), 139-158. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1145005
• Ersoy, E. (2011). Türkiye’de ve dünyada organize türev piyasaların gelişimi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 51, 63-80. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/426900
• Faikoğlu, S. (2012). İMKB’de işlem yapan bireysel yatırımcıların davranışsal finans açısından incelenmesi [Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi]. https://hdl.handle.net/20.500.12619/77410
• Güven, T. (2002). Aracı Kurum Risklerine Karşı Yatırımcının Korunması [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniveristesi]. https://www.proquest.com/openview/ef72665a6f4bb9e2e0a339e2a8803cfe/1?pq-origsite=gscholar&cbl =2026366&diss=y
• Kahyaoğlu, M. B. ve İç, S. (2015). Kaos Teorisi Çerçevesinde Bireysel Yatırımcı Davranışının Analizi. İşletme Bilimi Dergisi, 3(1), 38-51. https://dergipark.org.tr/en/pub/jobs/issue/22920/245430
• Nur, H. B. ve Dilber, İ. (2017). Gelişmekte olan ülkelerde doğrudan yabancı yatırımları belirleyen temel unsurlar. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(2), 15-45. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/627698
• Nur, T. ve Ege, İ. (2021). Yatırımcı İlgisinin Pay Senedi Getiri Volatilitesine Etkisi: Bankalar Üzerine Ekonometrik Bir Uygulama. Verimlilik Dergisi, 3, 223-246. https://doi.org/10.51551/verimlilik.701270
• Özan, M. H. (2010). İşletmelerde Alınan Finansal Kararların Yatırımcı Davranışları Üzerindeki Etkilerinin İncelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. https://acikerisim.deu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12397/10821/261568. pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Öztürk, C. (2005). Borsa Aracı Kurumlarında Denetim ve Yatırımcının Korunması [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi]. http://nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/40935.pdf
• Saraç, T. B., İskenderoğlu, Ö. ve Akdağ, S. (2016). Yerli ve yabancı yatırımcılara ait risk iştahlarının incelenmesi: Türkiye örneği. Sosyoekonomi, 24(30), 29-44. https://doi.org/10.17233/se.2016.10.002
• Soydal, H. (2006). Türkiye’de doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının verimlilik analizi: Otomotiv sektörü üzerine bir uygulama. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 577-604. http://dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/article/view/548
• Uysal, M. (2020). Yabancı portföy yatırımlarıyla hisse senedi fiyatları arasındaki ilişki: Zamanla değişen asimetrik nedensellik analizi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(22), 544- 561. https://doi.org/10.36543/kauiibfd.2020.024
• Zengin, H. ve Kurt, S. (2004). İMKB’nin Zayıf ve Yarı Güçlü Formda Etkinliğinin Ekonometrik Analizi. Öneri, 6(21), 145-152. https://doi.org/10.14783/maruoneri.680137
• İnternet Kaynakları Merkezi Kayıt Kuruluşu. (2021). Veri Analiz Platformu. https://www.vap.org.tr/uyruk-bazinda-yatirimcisayilari adresinden 20 Temmuz 2021 tarihinde alınmıştır.
• Investing (2021). Major Endeksler. https://www.investing.com/indices/major-indices adresinden adresinden 20 Temmuz 2021 tarihinde alınmıştır.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (2021). Gösterge Niteliğindeki Merkez Bankası Kurları. https:// www.tcmb.gov.tr/kurlar/kurlar_tr.html adresinden 21 Temmuz 2021 tarihinde alınmıştır.
• Türkiye İstatistik Kurumu (2021). Tüketici Fiyat Endeksi ve Tüketici Güven Endeksi. https://data.tuik. gov.tr/ adresinden 22 Temmuz 2021 tarihinde alınmıştır.