From Past to Present: The Importance of The Stoic School and Tarsus

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 2, 51 - 59, 30.06.2025

Feyza Ceyhan Çoştu , Sevim Güler

https://doi.org/10.55044/meusbd.1576496

Öz

In Ancient Greece, one of the most influential schools during the Hellenistic and Roman periods, which also reflected its thoughts on subsequent eras, was the Stoic School. Stoicism, which nurtured countless philosophers for more than four centuries, continued its influence even after the Ancient Period and impacted early Christian clergy.
Tarsus is one of the important central cities in Stoic philosophy. In ancient times, some of the prominent philosophers of the Stoic school were born, lived, or educated in Tarsus. Additionally, the presence and life of Saint Paul, an important figure in the spread of Christianity, in these lands highlight Tarsus's feature as both a religious and philosophical center.
In this paper, the fundamental ideas of the Stoic school are discussed, highlighting the importance of Tarsus, which was once a center of religion, philosophy, and science, within the Stoic school. It also mentions some important philosophers from Tarsus who lived and were educated there.

Anahtar Kelimeler

Hellenistic Period , Stoic School , Chrysippus , Tarsus

Proje Numarası

1919B012304310

Geçmişten Günümüze: Stoa Okulu ve Tarsus’un Önemi

Öz

Antik Yunan’da Hellenistik ve Roma dönemi içerisinde en etkili olan ve kendisinden sonraki dönemlere de düşüncelerini yansıtan okullardan biri Stoa Okulu’dur. Dört yüzyıldan daha uzun bir süre boyunca sayısız filozofu yetiştirmiş Stoacılığın etkisi Antik Dönem’den sonra da devam etmiş ve erken dönem Hıristiyan din adamlarını da etkilemiştir.
Tarsus ise Stoa felsefesinde önemli merkez kentlerden biridir. Antik dönemde Stoa okulunun önemli filozoflarının bir kısmı Tarsus’ta doğmuş, yaşamış veya eğitim almışlardır. Aynı zamanda Hıristiyanlığın yayılmasında önemli bir isim olan Aziz Paul’un da bu topraklarda bulunması ve yaşaması Tarsus’un hem dini hem de felsefi bir merkez olma özelliğini ortaya koymaktadır.
Bu makalede, Stoa okulunun temel düşüncelerinden bahsedilerek geçmişte dini, felsefi ve bilim merkezi olan Tarsus’un Stoa okulu içerisindeki önemine işaret edilecek ve Tarsus’ta yaşamış ve yetişmiş bazı önemli Tarsus’lu filozoflara değinilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hellenistik Dönem , Stoa Okulu , Khrysippos , Tarsus

Etik Beyan

Bu çalışma, TÜBİTAK-BİDEB tarafından yürütülen 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destekleme Programı (2023 yılı 1. Dönem) kapsamında desteklenmiştir.

Destekleyen Kurum

TÜBİTAK-BİDEB

Proje Numarası

1919B012304310

Teşekkür

TÜBİTAK-BİDEB'e destekleri için teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Adıbelli, H. (2019a). Khrysippos’tan St. Paul’e, Mithra’dan Orpheus’a: Mitlerin, İnançların ve Ritüellerin İzinde Tarsus Düşünce Mirası. U. Pişmanlık (Yay. Haz.), Aratos Felsefe Okulu Ders Metinleri-2 (s. 169-184) içinde. Aratos Yayınları.
• Adıbelli, H. (2019b). Tarih Boyunca Tarsus Kapadokya İlişkisi. U. Pişmanlık (Yay. Haz.), Aratos Felsefe Okulu Ders Metinleri-2 (s. 207-216) içinde. Aratos Yayınları.
• Aratos (2022). Phaenomena-Gök Olayları. (D. Ataman, Çev., U. Pişmanlık, Yay. Haz.). Aratos Yayınları.
• Arslan, A. (2012). İlkçağ Felsefe tarihi 4-Hellenistik Dönem Felsefesi: Epikürosçular Stoacılar Septikler. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Berk, F. M. (2018). Erken Dönem Hıristiyanlıkta Stoacılık ve Aziz Paul. H. N. Erkızan (Ed.), Özne Felsefe Bilim ve Sanat Yazıları, Stoa Felsefesi 29. Kitap (s. 27-46) içinde. Çizgi Kitabevi.
• Brun, J. (2022). Stoa Felsefesi. (M. Atıcı, Çev.). İletişim Yayınları.
• Cicero (2022). İyi ve Kötü Şeylerin Gayeleri Üzerine. (C. C. Çevik, Çev.). Albaraka Yayınları.
• Çıblak, N. (2007). Tarsus Kültürünün Tanıtımında Şahmeran Efsanelerinin Önemi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1): 185-196.
• Günay, M. (2018a). İlk Stoa Döneminde Tarsuslu Bir Filozof: Khrysippos. H. N. Erkızan (Ed.), Özne Felsefe Bilim ve Sanat Yazıları, Stoa Felsefesi 29. Kitap (s. 91-95) içinde. Çizgi Kitabevi.
• Günay, M. (2018b). İnayet Düşüncesinin Tarihsel Serüveni: Herakleitos’tan Seneca’ya. H. N. Erkızan (Ed.), Özne Felsefe Bilim ve Sanat Yazıları, Stoa Felsefesi 29. Kitap (s. 133-148) içinde. Çizgi Kitabevi.
• Günay, M. (2022). Tarsus’lu Bir Filozof Gökbilimci Aratos. U. Pişmanlık (Der.), Stoa Felsefesi ve Tarsus’ta Stoacılık (s. 11-12) içinde. Aratos Yayınları.
• Gürbüz, C. (2018). Antik Stoa’da Kader ve İrade Özgürlüğü Sorunu. H. N. Erkızan (Ed.), Özne Felsefe Bilim ve Sanat Yazıları, Stoa Felsefesi 29. Kitap (s. 65-76) içinde. Çizgi Kitabevi.
• Laertios, D. (2024). Ünlü Filozofların Yaşamları ve Öğretileri. (C. Şentuna, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Ökten, A. İ. (2023). Kilikya’da Antik Bir Başkent Tarsus. Aratos Yayınları.
• Özkan, C. İ. (2018). Seneca’nın Stoacı Ontolojisi Bağlamında Kötülük Sorununun Nedenselliği. H. N. Erkızan (Ed.), Özne Felsefe Bilim ve Sanat Yazıları, Stoa Felsefesi 29. Kitap, (s. 149-158) içinde. Çizgi Kitabevi.
• Pişmanlık, U. (2009). Antik Çağ’da Tarsus’lu Filozoflar. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Pişmanlık, U. (2022). Bir Tarsus Valisi: Hukukçu ve Stoacı Filozof Cicero. U. Pişmanlık (Der.), Stoa Felsefesi ve Tarsus’ta Stoacılık (s. 23-32) içinde. Aratos Yayınları.
• Schwerheim, E. (2009). Antikçağ’da Anadolu. (N. Batu, Çev.). Kitap Yayınevi.
• Seneca (1992). Ahlaki Mektuplar-Epistulae Morales (Kitap I-XX). (T. Uzel, Çev.). Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Seneca (2017). Bilgeliğin Sarsılmazlığı Üzerine-İnziva Üzerine. (C. C. Çevik, Çev.), Hasan Ali Yücel Klasikler Dizisi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Stock, St. G. (2023). Stoacılık. (M. Molacı, Çev.). Fol Kitap.
• Strabon (2012). Geographika-Antik Anadolu Coğrafyası Kitap: XII-XIII-XIV. (A. Pekman, Çev.). Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Yıldırım, M. (2006). Tarsus’un Dini Tarihine Tarihsel Bir Yaklaşım. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 6(2): 101-122.
• Zenon ve Kleanthes (2022). Stoa Felsefesinin Kuruluş Fragmanları: Zenon ve Kleanthes. (C. C. Çevik, Der. ve Çev.). Albaraka Yayınları.