Physico-chemical characterization of some naturally grown apricot genotypes

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 2, 110 - 117, 23.12.2024

Fatma Nur Şenlik , Kerem Mertoğlu

https://doi.org/10.51532/meyve.1587876

Öz

The degradation of natural ecosystems under global climate change, coupled with increasing population pressures, results in a narrowing of genetic resources while exacerbating biotic and abiotic stress factors, thereby limiting plant production. In this context, the thorough exploration, comprehensive characterization, and effective conservation of genetic resources have gained significant importance, serving as crucial steps in preserving biodiversity and supporting sustainable utilization strategies. In this study, twelve apricot genotypes of seed origin from various provinces were characterized in terms of several physico-chemical properties in 2023 and 2024. The traits examined showed significant differences among the genotypes, with variation coefficients ranging from 11.18% (fruit length) to 52.78% (ripening index). The fruit width, length, and weight varied from 24.01 to 39.99 mm, from 27.41 to 40.36 mm, and from 9.58 to 33.01 g, respectively. Seed adhesion was not observed in the ten genotypes, while the a* value of the upper skin color ranged from 4.66 to 14.17. Seed weight positively contributed to the improvement of pomological characteristics, while reducing biochemical accumulation. Genotypes 1 and 3, which are prominent for their large fruit size and relatively low soluble solid content, seem promising for fresh consumption. In contrast, Genotypes 2, 4, and 5, with their high acidity, may be suitable for industrial applications.

Anahtar Kelimeler

Diversity, selection, principal component analysis, wild apricot, Prunus armeniaca L.

Doğal Olarak Yetişen Bazı Kayısı Genotiplerinin Fiziko-Kimyasal Karakterizasyonu

Öz

Doğal ekosistemin, küresel iklim değişikliği altında artan nüfusla tahribatı, gen havuzunda daralmalara sebep olurken, biyotik ve abiyotik stres faktörlerinde artışa sebep olarak, bitkisel üretimi sınırlandırmaktadır. Bu bağlamda, genetik materyalin derinleştirilmesi, karakterize edilmesi ve korunması oldukça kıymetli hale gelmektedir. Bu çalışma kapsamında, 2023 ve 2024 yıllarında farklı illeri kapsayan tohum kökenli on iki kayısı genotipi bazı fiziko-kimyasal özellikler yönüyle karakterize edilmiştir. İncelenen özellikler genotipler arasında önemli farklılıklar gösteriken, varyasyon katsayıları %11,18 (meyve uzunluğu) ile %52,78 (olgunluk indisi) arasında değişim göstermiştir. Genotiplerde, meyve eni, meyve boyu ve meyve ağırlığı özellikleri sırası ile 24,01–39,99 mm, 27,41–40,36 mm ve 9,58–33,01 g aralıklarında değişim göstermiştir. On genotipte çekirdek bağlılığı gözlemlenmezken, üst kabuk rengine ait a* değeri 4,66 ile 14,17 sınırları içerisinde bulunmuştur. Çekirdek ağırlığı, meyve pomolojik özelliklerinin iyileşmesine pozitif katkılar sağlarken, biyokimyasal birikimi azaltmaktadır. Yüksek meyve iriliği ve nispeten düşük kuru madde birikimi yönleriyle ön plana çıkan 1 ve 3 numaralı Genotipler taze tüketime yönelik ümitvar görülürken; 2, 4 ve 5 numaralı Genotipler ise sahip oldukları yüksek asitlik sayesinde, sanayiye uygunluk taşıyor olabilirler.

Anahtar Kelimeler

Çeşitlilik, seleksiyon, temel bileşen analizi, zerdali, Prunus armeniaca L.

Kaynakça

• Ahı D, 2017. Bazı Yeni Basık Şeftali (P. persica var. platycarpa) ve Nektarin (P. persica var. nucipersica) Çeşitlerinde Fenolojik ve Pomolojik Özelliklerin İncelenmesi. Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 78s, Bursa.
• Al-Soufi MH, Alshwyeh HA, Alqahtani H, Al-Zuwaid SK, Al-Ahmed FO, Al-Abdulaziz FT, Mediani A, 2022. A Review with Updated Perspectives on Nutritional and Therapeutic Benefits of Apricot and the Industrial Application of Its Underutilized Parts. Molecules 27(15): 5016.
• Altan H, 2019. Bazı Melez Kayısı Genotiplerinin Fenolojik, Morfolojik ve Meyve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 112s, Hatay.
• Asma BM, Karaat FE, Çuhacı Ç, Doğan A, Karaca H, 2017. Türkiye'de Kayısı Islah Çalışmaları ve Islah Edilen Yeni Çeşitler. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology 5(11): 1429-1438.
• Asma BM, Ozturk K, 2005. Analysis of Morphological, Pomological and Yield Characteristics of Some Apricot Germplasm in Turkey. Genetic Resources and Crop Evolution 52: 305-313.
• FAO, 2022. Available at https://www.fao.org/faostat/en/#data/QCL/visualize (Erişim Tarihi: 06.11.2024)
• Aydın ÇM, Çelikbıçak Ö, Hayaloğlu AA, 2024. Evaluation of Antioxidant, Antimicrobial, and Bioactive Properties and Peptide Sequence Composition of Malatya Apricot Kernels. Journal of the Science of Food and Agriculture.
• Aydın DD, 2019. Bazı Kayısı Seleksiyon Tiplerinin Antakya Ekolojik Koşullarındaki Performansları. Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 87s, Hatay.
• Balta F, Kaya T, Yarılgaç T, Kazankaya A, Balta MF, Koyuncu MA, 2002. Promising Apricot Genetic Resources from the Lake Van Region. Genetic Resources and Crop Evolution 49: 411-415.
• Bilgin NA, Evrenosoğlu Y, Yılmaz KU, Yiğit T, Kokargül R, Gökalp K, Mısırlı A, 2016. General Evaluation of Hybrid Apricot Populations to Fruit Quality Characteristics.
• Bircan M, Ünlü M, Pinar H, 2023. Erkenci Sofralık Kayısı Islahı. Meyve Bilimi 10(Özel Sayı): 131-137.
• Caliskan O, Bayazit S, Sumbul A, 2012. Fruit Quality and Phytochemical Attributes of Some Apricot (Prunus armeniaca L.) Cultivars as Affected by Genotypes and Seasons. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici Cluj-Napoca 40(2): 284-294.
• Çepel, N., & Ergün, C. (2002). Küresel Isınma ve Küresel İklim Değişikliği. TEMA Yayın, 38.
• Çetinbaş M, Çukadar K, Butar S, 2016. Seçilmiş Bazı Zerdali Genotiplerinin Polen Performanslarının Belirlenmesi. Meyve Bilimi 3(2): 20-23.
• Doğan A, Fırat Ege K, Levent O, Asma BM, 2023. Characterization of New Late-Spring-Frost-Tolerant Apricot Hybrids: Physical and Biochemical Fruit Quality Attributes, Volatile Aroma Compounds. Ciência Rural 53(8): e20220144.
• Doğru Çokran B, 2020. Aras Havzasında Yetiştirilen Şalak (Aprikoz) Kayısı Çeşidinde Klon Seleksiyonu. Ordu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 224s, Ordu.
• Dumanoglu H, Erdogan V, Kesik A, Dost SE, Delialioglu RA, Kocabas Z, Bakir M, 2019. Spring Late Frost Resistance of Selected Wild Apricot Genotypes (Prunus armeniaca L.) from Cappadocia Region, Turkey. Scientia Horticulturae 246: 347-353.
• Erbas D, Mertoglu K, Eskimez I, Polat M, Koyuncu MA, S Durul M, Esatbeyoglu T, 2024. Preharvest Salicylic Acid and Oxalic Acid Decrease Bioactive and Quality Loss in Blackberry (cv. Chester) Fruits During Cold Storage. Journal of Food Biochemistry 2024(1): 4286507.
• Erdogan-Orhan I, Kartal M, 2011. Insights into Research on Phytochemistry and Biological Activities of Prunus armeniaca L. (Apricot). Food Research International 44(5): 1238-1243.
• Eskimez İ, Polat M, Mertoğlu K, 2020. M9 Anacı Üzerine Aşılı Arapkızı, Jonagold ve Fuji Kiku Elma (Malus domestica Borkh.) Çeşitlerinin Isparta Ekolojik Koşullarında Fenolojik ve Fiziko-Kimyasal Özellikleri. Uluslararası Tarım ve Yaban Hayatı Bilimleri Dergisi 6(2): 152-159.
• Karaçalı D, 1990. Bahçe Ürünlerinin Muhafaza ve Pazarlanması. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 494, İzmir.
• Karadağ M, Omarova S, 2024. Use of Prunus armeniaca L. Seed Oıl and Pulp in Health and Cosmetıc Products. Advances in Biology & Earth Sciences 9.
• Kırca L, Aygün A, 2024. Determination and Comparison of Morpho-Physiological Characteristics of Turkish Sweet Cherry (Prunus avium L.) Grown in Afyonkarahisar: Local Cultivars and Genotypes. Genetic Resources and Crop Evolution 1-15.
• Kırca L, Kırca S, Aygün A, 2023. Organic Acid, Phenolic Compound and Antioxidant Contents of Fresh and Dried Fruits of Pear (Pyrus Communis L.) Cultivars. Erwerbs-obstbau 65(4): 677-691.
• Kulaitiene J, Medveckienė B, Levickienė D, Vaitkevičienė N, Makarevičienė V, Jarienė E (2020) Changes in fatty acids content in organic rosehip (Rosa spp.) seeds during ripening. Plants 9(12):1793.
• Kurnaz OC, Ozturk A, Faizi ZA, Ates U, Ozturk B, 2024. Pomological, Bioactive Compounds, and Antioxidant Activity of Selected Superior Genotypes from a Highly Diversified Loquat Population. Genetic Resources and Crop Evolution 71(4): 1507-1520.
• Mertoğlu K, Durul MS, Korkmaz N, Polat M, Bulduk I, Esatbeyoglu T, 2024. Screening and Classification of Rosehip (Rosa canina L.) Genotypes Based on Horticultural Characteristics. BMC Plant Biology 24(1): 345.
• Mertoğlu K, Evrenosoğlu Y, 2019. Bazı Elma ve Armut Çeşitlerinde Fitokimyasal Özelliklerin Belirlenmesi. Ziraat Fakültesi Dergisi 14(1): 11-20.
• Ozga JA, Reinecke DM, 2003. Hormonal Interactions in Fruit Development. Journal of Plant Growth Regulation 22: 73-81.
• Özen M, Gül M, 2020. Marketing Structure of Apricot Production and Analysis of Its Problems: A Case of Mut District in Mersin Province. International Journal of Agriculture Forestry and Life Sciences 4(1): 79-86.
• Poyraz S, Gül M, 2022. The Development of Apricot Production and Foreign Trade in the World and in Turkey. Development 22(2): 601-616.
• Radunic M, Špika MJ, Ban SG, Gadže J, Díaz-Pérez JC, MacLean D, 2015. Physical and Chemical Properties of Pomegranate Fruit Accessions from Croatia. Food chemistry 177: 53-60.
• Sarıdaş MA, Ağçam E, Ünal N, Akyıldız A, Kargı SP, 2024. Comprehensive Quality Analyses of Important Apricot Varieties Produced in Türkiye. Journal of Food Composition and Analysis 125: 105791.
• Sarıdaş MA, Kafkas NE, Zarıfıkhosroshahı M, Bozhaydar O, Kargı SP, 2016. Quality Traits of Green Plums (Prunus cerasifera Ehrh.) at Different Maturity Stages. Turkish Journal of Agriculture and Forestry 40(5): 655-663.
• Serçe S, Şimşek, Ö. Z. H. A. N., Toplu, C., Kamiloğlu Ö, Çalışkan O, Gündüz K, Kaçar YA, 2011. Relationships among Crataegus Accessions Sampled from Hatay, Turkey, as Assessed by Fruit Characteristics and RAPD. Genetic resources and crop evolution 58: 933-942.
• Siddiqui SA, Anwar S, Yunusa BM, Nayik GA, Khaneghah AM, 2023. The Potential of Apricot Seed and Oil as Functional Food: Composition, Biological Properties, Health Benefits & Safety. Food Bioscience 51: 102336. Tejero-Sarinena S, Barlow J, Costabile A, Gibson GR, Rowland I, 2012. In Vitro Evaluation of the Antimicrobial Activity of a Range of Probiotics Against Pathogens: Evidence for the Effects of Organic Acids. Anaerobe 18(5): 530-538.
• Vavilov NI, 1951. The Origin, Variation, Immunity and Breeding of Cultivated Plants. Chronica Botanica 13:1–364
• Zar JH, 2013. Biostatistical analysis: Pearson New International Edition. Pearson Higher Edition.
• Zhebentyayeva T, Ledbetter C, Burgos L, Llácer G, 2012. Apricot. Fruit breeding, 415-458.