The Relationship Between the Capital Market and Composite Leading Indicators Under Economic Uncertainty: An Examination of BIST

Year 2025, Issue: 124, 394 - 424, 01.10.2025

Bülent Yıldız

Abstract

This research investigates the effects of Composite Leading Indicators (BOG) and Economic Uncertainty (ECSU) on the BIST100 Index. Utilizing monthly data from the 2010:01–2024:12 period, the Johansen cointegration test indicates the presence of long-run relationships among the variables. The Vector Error Correction Model (VECM) reveals a statistically significant error correction term, suggesting that the system tends to return to equilibrium in the long term. While BOG and ECSU exert a positive and significant short-term impact on BIST100, BOG has a positive and ECSU has a negative long-term effect. According to the Granger causality analysis, a unidirectional causality from BIST100 to BOG is detected, whereas no Granger causality is found from BOG and ECSU to BIST100. The limited number of empirical studies jointly analyzing BOG and uncertainty measures enhances the originality of this research. Reducing economic uncertainty and monitoring leading indicators are crucial for ensuring market stability.

Keywords

BIST100 , Composite Leading Indicators , Economic Uncertainty , Johansen Cointegration Test

Ekonomik Belirsizlik Altında Sermaye Piyasası ile Bileşik Öncü Göstergeler Arasındaki İlişki: BIST Üzerine Bir İnceleme

Abstract

Bu çalışma, BIST100 Endeksi üzerinde Bileşik Öncü Göstergeler (BOG) ve Ekonomik Belirsizlik (ECSU) değişkenlerinin etkisini incelemektedir. 2010:01–2024:12 dönemine ait aylık verilerle yapılan analizde Johansen eşbütünleşme testi, seriler arasında uzun dönemli ilişkilerin varlığını göstermektedir. Vektör Hata Düzeltme Modeli (VECM) analizinde hata düzeltme terimi anlamlı bulunmuş, bu da sistemin uzun vadede dengeye yöneldiğine işaret etmektedir. BOG ve ECSU kısa vadede BIST100 üzerinde pozitif ve anlamlı etki yaratırken; uzun vadede BOG’un etkisi pozitif, ECSU’nun etkisi ise negatif yönlüdür. Granger nedensellik analizine göre, BIST100’den BOG’a doğru Granger nedensellik ilişkisi bulunurken, BOG ve ECSU’dan BIST100’e doğru Granger nedensellik tespit edilmemiştir. BOG’un belirsizlik değişkeniyle birlikte ele alındığı çalışmaların oldukça sınırlı olması, çalışmaya özgünlük katmaktadır. Ekonomik belirsizliklerin azaltılması ve öncü göstergelerin izlenmesi, piyasa istikrarı için kritik öneme sahiptir.

Keywords

BIST100 , Bileşik Öncü Göstergeler , Ekonomik Belirsizlik , Johansen Eşbütünleşme Testi

References

• Albayrak, A. S., Öztürk, N., & Tüylüoğlu, Ş. (2012). Makroekonomik değişkenler ile sermaye hareketlerinin İMKB-100 endeksi üzerindeki etkisinin incelenmesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 1–22.
• Albeni, M., & Taş, A. (2019). Küresel Finansal Kriz Sonrası Türkiye Ekonomisinde Makroekonomik İstikrarın Gelişimi. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 33(2), 451–468.
• Altınbaş, H., Kutay, N., & Akkaya, C. (2015). Makroekonomik faktörlerin hisse senedi piyasaları üzerindeki etkisi: Borsa İstanbul üzerine bir uygulama. Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(2), 30–49.
• Altınışık, E. Ö., Yıldız, M., & Çakan, C. D. (2024). Borsa dalgalanmaları, makroekonomik göstergeler ve yatırımcı duyarlılığı: Türkiye örneği. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 59(1), 210–234.
• Arbatli, E. C., Davis, S. J., Ito, A., & Miake, N. (2017). Policy uncertainty in Japan (No. w23411). National Bureau of Economic Research.
• Arouri, M., Estay, C., Rault, C., & Roubaud, D. (2016). Economic policy uncertainty and stock markets: Long-run evidence from the US. Finance Research Letters, 18, 136-141.
• Baker, S. R., Bloom, N., & Davis, S. J. (2016). Measuring Economic Policy Uncertainty. The Quarterly Journal of Economics, 131(4), 1593–1636.
• Banerjee, A., Dolado, J., Galbraith, J. W., & Hendry, D. F. (1993). Co-integration, error correction, and the econometric analysis of non-stationary data. Oxford University Press.
• Barışık, S. (2024). Kriz öncü göstergeleri tahmini: Türkiye üzerine değerlendirme. Uluslararası İktisadi ve İdari Çalışmalar Dergisi (Journal of International Economic and Administrative Studies), 2(2), 70–87.
• Brooks, C. (2014). Introductory Econometrics for Finance (3rd ed.). Cambridge University Press.
• Cerda, R., Silva, A., & Valente, J. T. (2016). Economic policy uncertainty indices for Chile. Economic Policy Uncertainty working paper
• Chauvet, M., & Potter, S. (2000). Coincident and leading indicators of the stock market. Journal of Empirical Finance, 7(1), 87–111.
• Chen, N. F., Roll, R., & Ross, S. A. (1986). Economic forces and the stock market. Journal of Business, 59(3), 383–403.
• Chen, X., & Chiang, T. C. (2020). Empirical investigation of changes in policy uncertainty on stock returns: evidence from China’s market. Research in International Business and Finance, 53, 101183.
• Christou, C., Cunado, J., Gupta, R., & Hassapis, C. (2017). Economic policy uncertainty and stock market returns in PacificRim countries: Evidence-based on a Bayesian panel VAR model. Journal of Multinational Financial Management, 40, 92-102.
• Colombo, V. (2013). Economic Policy Uncerteinty in The US:Does It Matter fort he Euro Area? Economic Letters. 121. 39-42.
• Coşkun, Ö., & Arvas, M. A. (2021). Ekonomik aktivitenin öncü göstergeler yardımıyla kısa dönemli tahmini: Türkiye örneği. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 51, 243–276.
• Daştan, M. ve Karabulut, K. (2021). Küresel Ekonomik Politika Belirsizliklerin Makroekonomik Aktivite Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği. Atatürk Üniversitesi Yayınları Trends in Business and Economics.133-142.
• Demirhan, A. A. (2014), “Ekonomik faaliyet İçin Bileşik Öncü Göstergeler Endeksi’nde (MBÖNCÜ-SÜE) Yöntemsel Değişim”, TCMB Ekonomi Notları, ss. 1-9.
• Dickey, D. A., & Fuller, W. A. (1979). Distribution of the estimators for autoregressive time series with a unit root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427–431.
• Dumitrescu, E.-I., & Hurlin, C. (2012). Testing for Granger non-causality in heterogeneous panels. Economic Modelling, 29(4), 1450–1460. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2012.02.014
• Elmas, B. & Temurlenk, M. S. (2010). Hisse Senedi Fiyatı-İşlem Hacmi Arasındaki Granger Nedensellik: İMKB’de Hisse Bazlı bir Analiz, İMKB Dergisi, 11 (43), 1-16.
• Enders, W. (2015). Applied econometric time series (4th ed.). Wiley.
• Engle, R. F., & Granger, C. W. J. (1987). Co-integration and error correction: Representation, estimation, and testing. Econometrica, 55(2), 251–276.
• Erdoğan, B., & Doğan, M. (2024). Jeopolitik risk ve belirsizlik endeksleri ile BRICS borsaları arasındaki volatilite yayılımları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 27(1), 258–273.
• Eyüboğlu, S., & Eyüboğlu, K. (2019). Bileşik Öncü Göstergeler ile Borsa İstanbul Sektör Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (35), 285-298.
• Fama, E. F. (1990). Stock returns, expected returns, and real activity. The Journal of Finance, 45(4), 1089–1108.
• Fattah, A., & Kocabıyık, T. (2020). Makroekonomik değişkenlerin borsa endeksleri üzerine etkisi: Türkiye ve ABD karşılaştırması. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12(22), 116–151.
• Fettahlıoğlu, T., & Şerbetçi, A. (2025). Altın, Döviz ve Pay Senedi Piyasalarındaki Fiyat Değişimleri: Türkiye’de Belirsizlik Endeksinin Rolü. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(2), 693-712. https://doi.org/10.26745/ahbvuibfd.1679904
• Ghirelli, C., Perez, J. J., & Urtasun, A. (2019). A New Economic Policy Uncertainty Index for Spain. Bank of Spain (No. 1906). Working Paper.
• Gil, M., & Silva, D. (2018). Economic policy uncertainty indices for colombia. https://www. policyuncertainty.com/colombia.html.
• Giles, D. E. (2011). Testing for Granger Causality. Econometrics Beat: Dave Giles’ Blog. https://davegiles.blogspot.com
• Girardi, G., & Paterlini, S. (2014). Constructing a composite coincident indicator for the Euro area. Journal of Forecasting, 33(1), 16–29.
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross spectral methods. Econometrica, 37(3), 424–438.
• Granger, C. W. J., & Newbold, P. (1974). Spurious regressions in econometrics. Journal of Econometrics, 2(2), 111–120.
• Gujarati, D. N., & Porter, D. C. (2009). Basic Econometrics (5th ed.). McGraw-Hill.
• Gunasekarage, A., Pisedtasalasai, A., & Power, D. M. (2004). Macroeconomic influence on the stock market: Evidence from an emerging market in South Asia. Journal of Emerging Market Finance, 3(3), 285–304.
• Güneş, İ. (2019). Ekonomi güven endeksi ve bileşik göstergeler: Birleşik Krallık örneği. Econder International Academic Journal, 3(2), 240–251.
• Gürbüz, A. (2024). Heterojen Belirsizlik Endekslerinin BIST 100 Endeksi Üzerindeki Etkisi: Bir ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 61(670), 29-51. https://www.ekonomikyorumlar.com.tr/files/articles/1735295230.pdf
• Hacıhasanoğlu, Y., & Soydaş, U. (2011). Bileşik öncü gösterge ve sektörel endeksler arasındaki ilişki. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26(1), 79–91.
• Hamilton, J. D. (1994). Time Series Analysis. Princeton University Press.
• Hardouvelis, G. A., Karalas, G., Karanastasis, D., & Samartzis, P. (2018). Economic policy uncertainty, political uncertainty and the greek economic crisis. Political Uncertainty and the Greek Economic Crisis (April 3, 2018).
• Hjalmarsson, E., & Österholm, P. (2007). Testing for cointegration using the Johansen methodology when variables are near-integrated (IMF Working Paper No. WP/07/141). International Monetary Fund.
• Hondroyiannis, G., & Papapetrou, E. (2001). Macroeconomic influences on the stock market. Journal of Economics and Finance, 25(1), 33–49.
• Hruby, J. (2015). Pellets price analysis by means of cointegration. Vienna University of Technology.
• Ilgın, K. S. (2022). Ulusal Ekonomik Politika Belirsizliği ile Borsa Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Seçilmiş Avrupa Ülkeleri için Ampirik Bir Analiz. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi, 9(2), 455-474.
• İşanç, Y., & Ertuğrul, İ. (2025). Makroekonomik değişkenlerin hisse senedi piyasalarıyla etkileşimi: BIST-100 endeksi üzerine bir analiz. Business, Economics and Management Research Journal, 8(2), 67–78. https://doi.org/10.58308/bemarej.1646458
• Johansen, S. (1988). Statistical analysis of cointegration vectors. Journal of Economic Dynamics and Control, 12(2–3), 231–254.
• Johansen, S. (1991). Estimation And Hypothesis Testing Of Cointegration Vectors İn Gaussian Vector Autoregressive Models. Econometrica, 59(6), 1551–1580.
• Johansen, S., & Juselius, K. (1990). Maximum likelihood estimation and inference on cointegration—with applications to the demand for money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169–210. https://doi.org/10.1111/j.1468-0084.1990.mp52002003.x
• Kadooğlu Aydın, G., Kaplan Yıldırım, R. & Münyas, T. (2024). Ekonomi Politika Belirsizliğinin BIST, Tahvil Faiz Oranı, Döviz Kuru ve Ülke Risk Primi (CDS) Üzerindeki Etkisi. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies, 10(4), 94-106. https://ideastudies.com/index.jsp?mod=makale_tr_ozet&makale_id=77319
• Karagöz, K. (2020). Covid-19 Pandemisinin Türkiye Ekonomisine Etkileri ve Politika Önerileri. Ekonomi ve Toplum Dergisi, 6(1), 1–18.
• Kartal, C., & Yağlı, B. (2021). Bitcoin ile Türkiye ve BRICS Ülkeleri Borsa Endeksleri Arasındaki Eşbütünleşme İlişkisi. Pearson Journal, 6(11), 21–34.
• Kaya, S., Kaya, M., & Çelik, İ. (2023). Ekonomi politika belirsizliği ve getiri-volatilite ilişkisi: Gelişmiş ülke borsalarından kanıtlar. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 6(1), 15–27.
• Kılcı, E. N. (2020). Forecasting Stock Market Indices with the Composite Leading Indicators: Evidence from Turkey. Sosyoekonomi, 28(43), 119–134.
• Kılıç, İ., & Ballı, F. (2024). Measuring economic country-specific uncertainty in Türkiye. Empirical Economics, 67, pp.1649–1689.
• Ko, J. H., & Lee, C. M. (2015). International economic policy uncertainty and stock prices: Wavelet approach. Economics Letters, 134, 118-122.
• Kroese, L., Kok, S., & Parlevliet, J. (2015). Beleidsonzekerheid in Nederland. Economisch Statistiche Berichten, 4715, 464-467
• Lutkepohl, H. (2005). New Introduction to Multiple Time Series Analysis. Springer.
• Meriç, E., & Kamışlı, M. (2024). Ekonomik politika belirsizlikleri ile pay senedi piyasası oynaklığı arasında asimetrik ilişkiler: Borsa İstanbul sektörlerine ilişkin uygulama. Business & Management Studies: An International Journal (BMIJ), 12(4), 1067–1082.
• Newey, W. K., & West, K. D. (1987). A simple, positive semi-definite, heteroskedasticity and autocorrelation consistent covariance matrix. Econometrica, 55(3), 703–708.
• Okyay, U., Güzel, F., & Melek, A. (2017). Makroekonomik göstergelerin borsa endeksi üzerine etkisi: Panel veri analizi ile Borsa İstanbul’da bir uygulama. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 19(2), 509–523.
• Özbilge, G., & Canatan, B. (2025). Seçili makroekonomik göstergelerin Türkiye’deki finansal kuruluşların kârlılık beklentileri üzerine etkileri. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 2025(106), 221–244. https://doi.org/10.25095/mufad.1623467
• Özdemir, E., & Ersoy, H. (2019). Finansal krizler tarihi ve öncü göstergeler indeksini etkileyen faktörlerin analizi: Türkiye örneği. Eurasian Econometrics Statistics & Emprical Economics Journal, 60-73.
• Özekenci, S. Y. Ekonomik Politika Belirsizliği Endeksi ile Borsa Endeksleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: OECD Ülkeleri Örneği. Maliye ve Finans Yazıları, (121), 217-234.
• Özmerdivanlı, A. (2021). Covid-19 pandemisi ile çeşitli finansal göstergeler arasındaki nedensellik ilişkisi: Türkiye örneği. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 6(IERFM Özel Sayısı), 172-191.
• Özkan, O., Tuygun, İ., & Al., Y. (2025). Enerji ve metal oynaklıkları ile türk borsası arasındaki ilişkinin jeopolitik belirsizlikler altında incelenmesi. Hitit Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 450-467.
• Panetta, F. (2002). The stability of the relation between the stock market and macroeconomic forces. Economic Notes, 31(3), 417–450.
• Phillips, P. C. B., & Perron, P. (1988). Testing for a unit root in time series regression. Biometrika, 75(2), 335–346.
• Polat, M., & Gemici, E. (2018). Bileşik öncü göstergelerin borsa için öncü olma özelliği: G7 ve E7 ülkelerinde karşılaştırmalı bir analiz. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, (21), 119–134.
• Sahu, T. N., Bveopathyay, K. and Mondal, D. (2013). An empirical study on the dynamic relationship between oil prices and Indian stock market. Managerial Finance, 40(2), 200-215. doi:10.1108/MF-06-2013-0131
• Samırkaş, M. C., & Onay, H. (2024). Faiz oranı ve seçilmiş Borsa İstanbul endeksleri arasındaki ilişki. Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 6(2), 1–20.
• Şahin, Ö. (2025). Makroekonomik değişkenlerin hisse senedi piyasalarına etkisi: Borsa İstanbul endeksleri üzerine bir araştırma. Fiscaoeconomia, 9(3), 1355–1373. https://doi.org/10.25295/fsecon.1605859
• Seçme, Z. O. (2024). Global belirsizlik faktörleri ile BİST sektör endeksleri arasındaki kısa ve uzun dönem ilişkisi. Business & Management Studies: An International Journal (BMIJ), 12(1), 93–115. https://doi.org/10.15295/bmij.v12i1.2349
• Sektioğlu, İ. (2025). Bileşik öncü göstergeler endeksi ve ocak ayı anomalisi ilişkisi: Türkiye uygulaması. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 16(45), 113–127.
• Taylor, S. P. S., & Poon, S. (1991). Macroeconomic factors and the UK stock market. Journal of Business Finance and Accounting, 18(5), 619–636.
• Tazegül, S., Yılmaz, T., Aslantaş, M. F., & Çapanoğlu, M. F. (2025). Türkiye’de Ekonomik Politika Belirsizliği ve Vergi Gelirleri Arasındaki İlişki: DOLS, FMOLS ve CCR Zaman Serisi Eşbütünleşme Yaklaşımı. Sosyoekonomi, 33(64), 471-492.
• Tokatlıoğlu, Y. (2023). Küresel ekonomik politik belirsizliğin Türkiye’de BİST endeksi ve döviz kuru oynaklıklarındaki rolü: GARCH-MIDAS yaklaşımı. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 508–534.
• Topcu, E. (2014). Bileşik öncü göstergeler ile hisse senedi piyasalari arasindaki ilişki: Türkiye örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(1), 167-176.
• Topcu, M., & Unlu, U. (2013). Do Investors Consider Composite Leading Indicators? Time Series Evidence from Emerging Countries. Theoretical and Applied Economics, 20(9), 51-62.
• Uçar, İ. H., & Uzan, S. (2024). Wagner Kanununun geçerliliğinin değerlendirilmesi: Türkiye örneği. Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi (Anatolian Journal of Economics and Business), 8(1), 68–92.
• Ulusoy, M. K., & Pirgaip, B. (2019). The causal relationship between economic policy uncertainty and stock market returns. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(4), 2239-2251.
• Usta, C., & Mete, E. (2022). Ekonomik politika belirsizliğinin makro ekonomik göstergeler üzerine etkisi: Avrupa birliği ülkeleri örneği. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 14(27), 644-659.
• Uzun, U., & Güngör, B. (2017). Borsa endeksleri ile ülkelerin seçilmiş makroekonomik göstergeleri arasındaki ilişkinin uluslararası boyutta incelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(4), 1–30.
• Ünal, S. (2021). Makro ekonomik faktörler ile Borsa İstanbul hisse senedi endekslerinin getirileri arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (47), 359–376.
• Ünlü, F. (2024). Ekonomik politika belirsizliği ve petrol fiyatı şoklarının hisse senedi getirileri üzerindeki etkileri: Türkiye üzerine yapısal VAR analizi. İktisat Politikası Araştırmaları Dergisi (Journal of Economic Policy Researches), 11(2), 158–185.
• Xu, Y., Wang, J., Chen, Z., & Liang, C. (2021). Economic policy uncertainty and stock marreturnurns New evidence. The North American Journal of Economics and Finance, 58, 101525.
• Yıldız, B., & Şanlı, O. (2023). Makroekonomik göstergeler ile borsa endeksleri arasındaki ilişki ve COVID-19 etkisinin incelenmesi. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 10(93), 628–644.