Öz
Sözlüksel olarak, “içine altın ve para gibi kıymetli eşyaların yerleştirildiği kese” anlamına gelmekte olan surre ifadesi terimsel olarak her yıl hac dönemi öncesinde ramazan da Haremeyn-i Şerîfeyn halkına dağıtılması için yollanmakta olan para, altın ve diğer eşyaları ifade etmektedir. Surreler ve Kisvetü’ş-Şerife, Mahmil-i Şerif adı verilen özel olarak tasarlanmış ve süslenmiş prototip çadır içine konarak deve üzerinde Haremeyn-i Şerîfeyn bölgesine yola çıkarılırdı.
Osmanlı Devleti'nde ilk defa Surre gönderen hükümdarın Çelebi Mehmed (1413- 1421) olduğu şeklinde genel bir kanaat olsa da bu padişahın babası Yıldırım Bayezid'in (1389-1402) de 791/1389 yılında Mekke ve Medine halkı için seksen bin altın gönderdiği tespit edilmiştir. Yavuz Sultan Selim Han 1516 yılında Ayasofya Caminde yapılan törenle, Hadim’ul- Harameyn’uş Şerifeyn (Mekke ve Medine’nin hizmetkarı) ünvanını almış ve Surre Alaylarının Haremeyne gönderilmesini sürekli hale getirmiştir.
Kabe örtüleri (Kisvetü’ş-Şerife) kisve ve kuşak ve kapı perdesinden oluşmaktadır. Bu örtüler Şam, Kahire ve İstanbul gibi şehirlerde dokunmuşlardır. Yenisiyle değiştirilen Kabe örtülerinin bir bölümü İstanbul’a getirilerek kayda alınmaktaydı. Eski Kisvetü’ş-Şerife örtüleri XVI. yy.’ dan itibaren, Padişah ve Devlet erkanın yanı sıra ulemaların sandukalarının üzerine örtülmekte olup cami, dergah ve hastanelere gönderilmiştir.
Kesikbaş Türbesinden, Niğde Müzesine aktarılan üç adet Kisvetü’ş-Şerife örtüsü olduğu tespit edilmiştir. Bu örtülerin iki adedi kisve diğeri de kuşak olarak değerlendirilmiştir. Bu araştırmayla Osmanlı Döneminde ki Surre Alayları ve Kabe Örtüleri çerçevesinde, Niğde Müzesinde bulunan Kabe Örtülerinin teknik, tasarımsal ve dönemsel değerlendirilmesinin yapılması amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Atalar, Münir. (1988). Türkler’in Kabe’ye Yaptıkları Hizmetler. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30(1), 287-292.
- Ateş, İbrahim. (1981). Osmanlılar Zamanında Mekke ve Medine'ye Gönderilen Para ve Hediyeler.
- Bayram, Sadi. (1982). Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi'nde Bulunan Kendinden Desenli, Üzeri Yazılı İki Kumaş.
- Can, Yılmaz. (1993). Kabe, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(7), (67-91). Samsun.
- Civelek, Yakup. (2007). Kabe Örtüsünün Değiştirilmesi Bağlamında Ortadoğu’da Osmanlı Dönemi Nüfuz Mücadelesi ve Bunun Arap Basınına Yansımaları, 38. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi, Ankara.
- İpek, Selin. (2017). Doğumunun 1443. Yılında Hz. Peygamber Aşk-ı Nebi. C. Laforet, Osmanlı Sultanlarının Medine-i Münevvere’ye Gönderdiği Örtüler, (31-39): Ankara. İpek, Selin. (2017). Topkapı Sarayı Müzesi’ndeki Haremeyn’e Gönderilen Örtüler, Haremeyn Hac-Mukaddese Yolculuk, OBB-İBB, s.133-166, İstanbul.
- Kahraman, S. Ali. (2017). Haremeyn Hac - Mukaddese Yolculuk, OBB- İBBİ, s. 41-59. İstanbul.
- Kalkaşandi, A. B. Abdullah. (2005). Subhu’l-a’şa fi Sin’ati’l-İnşa, Kahire.
- Manzur, İbni. (1990), Lisânu’l-Arab, Daru Sadr, Beyrut: c. XV, 232-33
- Pakalın, M. Zeki. (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, MEB, (384-385). İstanbul. Sülün, Murat. (2003). Haremeyn’deki Belli Başlı Mâbedlerde Yazılı Ayetlere Dâir Mülâhazalar-1. Muğla Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (107-130). Muğla. Şemseddin, Sami. (1318), Kâmus-i Turki, Dersaadet: II, 826.
- Tezcan, Hülya. (1992). Vakıf Eserlerde Karşılaşılan Kutsal Örtüler. IX. Vakıf Haftası Kitabı, (331–340). Ankara. Tezcan, Hülya. (1996), Estârü’l-Kâ’beti’l-müşerrefe, Arapçaya çev. Tahsin Ömer Tahaoğlu, s. 116, 117. İstanbul. Uzunçarşılı, İ. Hakkı. (1975). Osmanlı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2(1), (292). Ankara. Uzunçarşılı, İ. Hakkı. (2013). Mekke-i Mükerreme Emirleri. Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2(59), İstanbul.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 22 Ekim 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 29 Eylül 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 4 Sayı: Özel Sayı |
MİLLİ KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI DERGİSİ OLARAK TÜRK BİRLİĞİ KONGRELERİNE DESTEĞİMİZ SÜRMEKTEDİR.
22-24 Aralık tarihlerinde Akdeniz'in İncisi Alanya'da gerçekleşen "V. Uluslararası Akdeniz Bilimsel Araştırmalar Kongresi" dergimiz MİKAD ve Alanya Belediyesi'nin işbirliği ile gerçekleşmiştir. MİKAD olarak Türk bilim dünyasına katkı sunmaya devam etmekten onur duymaktayız.
DERGİMİZİN TÜRK DÜNYASINA AKADEMİK BAKIŞI
Milli Kültür Araştırmaları Dergisi akademik yayın hayatı, "Turan Kurultayı" sonuçları ile paralel yöndedir ve bu hedefler doğrultusunda yayın yapmaktadır.
Sonuç bildirgesi ana teması: Köklere inemezseniz göklere yükselemezsiniz..
Hedefi: 21. Yüzyıl Türk Asrı Olacaktır…
Macaristan’ın Başkenti Budapeşte yakınlarında Bugac’ta düzenlenen TURAN KURULTAYI’nda Türk soyundan gelen Macar, Azeri, Avar, Başkurt, Bulgar, Balkar, Buryat, Çuvaş, Gagavuz, Kabardino, Karaçay, Karakalpak, Kazak, Kırgız,Kumuk, Moğol, Nogay, Oğuz, Özbek, Tatar, Tuva, Türkmen, Uygur ve Yakut boyları bir araya gelerek aşağıdaki kararları almıştır…
1) Ümitlerimizi yeşerten Türk Devletler Teşkilatı’nın kurulması memnuniyetle karşılanmıştır.
2) Bütün dünyaya adından bahsettiren Türk Devletler Teşkilatı daha aktif hâle getirilmelidir.
3) Bu bağlamda Türk Devletler Teşkilatının ikinci ve üçüncü halkaları mutlaka kurulmalıdır.
4) Teşkilatın kurulacak ikinci ve üçüncü halkalarında, “Türk Devletler Teşkilatında biz neden yokuz” diyen pek çok devlet gibi, Balkanlar’dan Moğolistan’a, Uyguristan’dan-Kore’ye kadar bütün akraba toplulukları yer almalıdır.
5) Bunun dışında; Özellikle Balkan Türkleri olmak üzere, Kamboçya’dan-Sri Lanka Türklerine, Pakistan ve Himalaya’daki Türklerden, Girit Türklerine, Libya’da ki Türklerden-Irak’taki Türkmenelindeki Türklere, Romanya Türklerinden-Kırım’a, Nijer’de yaşayan Tuaregler’den-Doğu Afrika’da ve Ortadoğu’da yaşayan Osmanlı Türkü’nün torunlarına, Sibirya’dan Kafkaslara, Tacikistan’a kadar hiçbir oba ve aşiretleri dışarıda bırakmadan temsilci alınması zarûrî olmuştur.
6) İşte öyle bir yapıya büründürülecek Türk Devletler Teşkilatı’nın önemli çalışması hâline gelen TURAN KURULTAYI için teklifimiz; bundan böyle dönüşümlü olarak her iki yılda bir diğer Türk Cumhuriyetlerinin birinde, olimpiyat oyunlarıyla, ekonomik ve kültürel oturumlarıyla kısaca her yönüyle icrâ edilmelidir.
7) Bugün Türk Devletler Teşkilâtının kurulması gibi; Turan Birliğini kurma mücâdelesi için, tam 100 yıl önce şehit düştüğü 4 Ağustos 1922’ye kadar, işgaldeki Türk Devletlerini kurtararak TURAN bayrağı altında biraraya getirmek isteyen Enver Paşa unutulmamalıdır. Anıtı dikilmeli, hayatı ve mücadelesi film yapılarak gelecek nesillere aktarılmalıdır.
8)Türk Devletler Teşkilatının bünyesinde ortak ordu, ortak pazar ve ortak parlamento kurulmalı ve üçer aylık dönemlerde Macaristan Parlamentosunda toplanarak yapılan çalışmalar gözden geçirmelidir.
10) Yine TDT bünyesinde Türk Dünyası Stratejik Araştırmalar Merkezi ve Türk Dünyası Araştırmalar Enstitüsü,Türk Dünyası Akademisyenler Birliği, Türk Dünyası Tarım Birliği (hayvancılık dahil), Tür Dünyası Sağlık Teşkilatı ve Türk Dünyası Arama Kurtarma (TÜDAK) kurulmalıdır.
11) Türk Dünyası Ekomomik Formu iki yılda bir Türk Dünyasının kalbi konumundaki Aşkabat’ta yapılmalıdır.
12) Türk Dünyası Bilim Olimpiyatları iki yılda bir Özbekistan’da icra edilmelidir.
13) Türk Dünyası Uzay Araştımaları Enstitüsü kurularak Kazakistan’da her yıl toplanmalıdır.
14) Türk Teknofest Festivali her yıl Türkiye’de yapılmalıdır.
15)Türk Dünyası Yüksek Öğrenim Kurumu kurulmalı, Türk Dünyasındaki üniversitelerin denkliği için üniversitelerde ıslah çalışmaları yapılmalıdır.
16) Türk Dünyası Hekimler Birliği Kurularak her yıl Azerbaycan’da biraraya gelmelidir.
17) Türk Dünyası Bilim Ödülleri düzenlenmeli ve iki yılda bir yapılan Turan Kurultayında sahiplerine takdim edilmelidir.
18) Türk Dünyası Film Festivali ve Türk Dünyası Erovizyon Müzik yarışmaları dönüşümlü olarak Kırgızistan’da birer yıl arayla yapılarak dereceye girenlere ödülleri verilmelidir.
19) Merkezi İstanbul’da olan Türk Dünyası Belediyeler Birliği “iş birliği-güç birliği” kapsamında genişletilerek, en küçük belediyelere kadar bütün Türk Dünyasını kapsayacak şekilde dizayn edilmelidir.
20) Türk Dünyası Kültür, sanat, edebiyat çalıştayları yapılarak Türk Dünyasının ortak değerleri, özellikle Dede Korkut, Nasrettin Hoca, Atilla, Timur, Uluğ Bey, Ali Kuşçu gibi önemli şahsiyetler anlatılmalıdır.
21) “Tarihini bilmeyen milletlerin coğrafyasını başkaları çizer” düsturuyla, Türk Dünyası ortak tarihi yeniden yazılmalıdır. Bunun İçin “Millî Tatihçiler Şurâsı” âcilen kurulmalıdır.
22) Başta Doğu Türkistan olmak üzere Musul-Kerkük, Kıbrıs, Kırım, Batı Trakya gibi Türk Bölgelerinin statüleri uluslararası platformlarda sürekli dile getirilerek, layık oldukları konuma gelene kadar dünya gündeminde kalmaları sağlanmalıdır.
Bütün dünya bilmelidir ki, 21. Yüzyıl Türk Asrı Olacaktır.
Turan Kurultayı Bilim Kurulu
TURAN KURULTAYI SONUÇ BİLDİRGESİ..
Budapeşte, 13.08.2022